دوره ۱۶، شماره ۶۰ - ( ۳-۱۳۹۵ )                   جلد ۱۶ شماره ۶۰ صفحات ۲۰۱-۱۷۳ | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
(2016). Dimensions, Components and Indicators of Social Welfare in Elderly: Looking for a Composite Index. refahj. 16(60), 173-201.
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2480-fa.html
موسوی میرطاهر، محققی کمال حسین، وامقی مروئه، رفیعی حسن، صحاف رباب، محمدی محمدعلی، و همکاران.. ابعاد، مؤلفه‌ها و نشانگرهای رفاه اجتماعی سالمندان: در جستجوی یک شاخص ترکیبی رفاه اجتماعی ۱۳۹۵; ۱۶ (۶۰) :۲۰۱-۱۷۳

URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-۱-۲۴۸۰-fa.html

ابعاد، مؤلفه‌ها و نشانگرهای رفاه اجتماعی سالمندان: در جستجوی یک شاخص ترکیبی
میرطاهر موسوی، حسین محققی کمال*، مروئه وامقی، حسن رفیعی، رباب صحاف، محمدعلی محمدی، مهدی محمدی، فائزه جغتایی
چکیده:   (۷۲۰۴ مشاهده)

مقدمه: پایش و ارزشیابی طرحها و سیاستهای اجتماعی که با هدف ارتقاء رفاه اجتماعی سالمندان، اجرا می‌شود، نیازمند وجود یک شاخص و ملاک جامع است که تمامی ابعاد زندگی آنها را مد نظر قرار دهد. هدف از این مطالعه مرور جامع مطالعات مرتبط با شاخصها و نشانگرهای رفاه اجتماعی سالمندان و تلاش برای ارائه یک شاخص چندبعدی رفاه اجتماعی سالمندان است.

روش: این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی است و با توجه به روش اجرا، مطالعه مروری تلقی می‌گردد. مقالات مرتبط با شاخص رفاه اجتماعی سالمندان در پایگاه‌های علمی فارسی و انگلیسی با کلیدواژه‌های استاندارد تا پایان سال 1393 جستجو شد.

برای جستجوی دقیق‌تر از عملگرهای بولی برای جستجوی ترکیبی کلید واژه‌ها استفاده شد. در مجموع تعداد 326 مقاله به‌دست آمد. پس از حذف مقالات تکراری، چکیده و سپس متن کامل مقالات بررسی شد و در نهایت 34 مقاله برای مرور و سنتز نهایی انتخاب شد.

یافته‌ها: در مطالعات بررسی شده، رفاه اجتماعی سالمندان ابعاد مختلفی از جمله اقتصادی، جسمی، روان‌شناختی، اجتماعی، اشتغال، آموزش، محیط زندگی، عاطفی، اوقات فراغت و دسترسی به خدمات را در بر می‌گیرد. همچنین بیشتر مطالعات داخلی تک بعدی بوده و بیشتر بر بعد روان‌شناختی تأکید نموده‌اند و در هیچ یک از آنها شاخص رفاه اجتماعی چندبعدی استفاده نشده است. ابعاد دسترسی به خدمات مراقبتی (به‌ویژه مراقبت در منزل)، استفاده از تکنولوژیهای جدید، معنویت و فرهنگ و اوقات فراغت سالمندان، تا حدود زیادی مغفول مانده است. توصیه می‌شود در آینده ابعاد اوقات فراغت، معنویت و دسترسی به خدمات در میان سالمندان بیشتر مورد توجه قرار گیرد و علاوه بر این برخی از ابعاد مؤثر بر رفاه اجتماعی سالمندان از قبیل تأثیر تکنولوژیهای جدید در جهت سهولت فعالیتهای روزانه سالمندان نیز وارد مطالعات مرتبط با حوزه رفاه اجتماعی سالمندان شده و در این راستا مورد بررسی قرار گیرند. در مطالعات ایرانی نیز ابعاد گسترده‌تری از رفاه اجتماعی سالمندان مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا پیشنهاد می‌شود که در پژوهشهای آتی مرتبط با رفاه اجتماعی سالمندان در ایران، ابعاد وضعیت اجتماعی، وضعیت اقتصادی و اوقات فراغت سالمندان با توجه به اهمیت خاص آنها و تأکید خاصی که در مطالعات خارجی بر این ابعاد شده است، مورد توجه ویژه واقع شود.

بحث: در مجموع می‌توان گفت که استفاده از شاخص ترکیبی رفاه اجتماعی سالمندان، به علت پوشش ابعاد مختلف و متنوع، می‌تواند زمینه بررسی عمیق و علمی‌تر رفاه اجتماعی سالمندان را فراهم کرده و با بررسی آن می‌توان با یک دید کلی‌نگر و جامع، به اتخاذ سیاستهای مناسب در زمینه مسائل مختلف دوران سالمندی کمک کرد.

واژه‌های کلیدی: رفاه اجتماعی، شاخص رفاه اجتماعی، سالمندان، رویکرد بیانگرهای اجتماعی
متن کامل [PDF 602 kb]   (۵۷۷۱ دریافت)    
نوع مطالعه: اصیل | موضوع مقاله: رفاه اجتماعی
دریافت: 1395/3/16 | پذیرش: 1395/3/16 | انتشار: 1395/3/16
فهرست منابع
۱. آژ، ن.، مهرتاش، ب. و جوادی، ا. (۱۳۹۱). تأثیر آموزش و حمایت اجتماعی بر کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاههای قزوین. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، ۱۶(۳): ۴۶-۸۲.
۲. آقانوری، ع.، محمودی، م.، صالحی، ح. و جعفریان، ک. (۱۳۹۱). بررسی کیفیت زندگی سالمندان تحت پوشش مراکز بهداشتی-درمانی مناطق شهری استان مرکزی در سال ۱۳۸۹. سالمند، ۶(۴): ۲۰-۲۹.
۳. بابایی، ح.، جلالی، ا. و ظهوری، ح. (۱۳۸۴). بررسی کیفیت زندگی سالمندان زن و مرد مقیم آسایشگاههای شهرستان کرمانشاه. مجله توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی(۷)، ۲۲-۲۸.
۴. بهرامی، ف. و رمضانی فرانی، ع. (۱۳۸۴). نقش باورهای مذهبی درونی و بیرونی در سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان. فصلنامه توانبخشی، ۶(۱): ۴۲-۴۷.
۵. درویش‌پور کاخکی، ع.، عابدسعیدی، ژ.، دلاور، ع. و سعیدالذاکرین، م. (۱۳۸۸). ابزارهای اندازه‌گیری وضعیت سلامت و کیفیت زندگی سالمندان. پژوهش در پزشکی، ۳۳(۳): ۱۶۲-۱۷۳.
۶. رفعتی، ن.، یاوری، پ.ف محرابی، ی. ا. و منتظری، ع. (۱۳۸۴). کیفیت زندگی و عوامل موثر بر آن در سالمندان ۶۵ ساله و بالاتر ساکن درآسایشگاه خیریه کهریزک تهران. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، ۳(۲): ۶۵-۷۵.
۷. زحمتکشان، ن و همکاران (۱۳۹۲). بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر بوشهر ۸۸- ۱۳۸۷. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، ۲(۱): ۵۳-۵۸.
۸. شاکری نیا، ا. (۱۳۹۲). رابطه حمایت اجتماعی و امیدواری با سلامت عمومی درسالمندان مرد مبتلا به دردهای مزمن جسمانی. نشریه سالمند، ۷(۲۴): ۷-۱۵.
۹. شعاعی، ف. و نجاتی، و. (۱۳۹۳). خدمات مراقبتی سالمندی در ایالات متحده آمریکا با نگاهی اجمالی به ایران. نشریه سالمند، ۳(۷): ۶۸-۷۷.
۱۰. شیانی، م. و زارع، ح. (۱۳۹۲). بررسی تاثیر برنامه‌های اجتماع محور بر رفاه ذهنی سالمندان. نشریه سالمند، ۸(۲۹): ۱۶-۲۹.
۱۱. مرتضوی، ص.، افتخاراردبیلی، ح.، محمد، ک. و درعلی بنی، ر. (۱۳۹۰). سلامت روان سالمندان شهرکرد و ارتباط آن با عوامل جمعیتی و اجتماعی. پایش، ۱۰(۴).
۱۲. ظریف‌نژاد، غ. ح.، صابری‌نوقابی، ا.، دلشادنوقابی، ع. و کوشیار، ه. (۱۳۹۳). ارتباط حمایت اجتماعی با روحیه سالمندان شهر مشهد در سال ۱۳۹۱. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۱۳(۱): ۳-۱۲.
۱۳. علیپور، ف.، سجادی، ح.، فروزان، آ. س. و بیگلریان، ا. (۱۳۸۸). نقش حمایتهای اجتماعی در کیفیت زندگی سالمندان. فصلنامه رفاه اجتماعی، ۹(۳۳): ۱۴۷.
۱۴. علیزاده، م.، خوشبین، س. و خاورپور، ف. (۱۳۸۹). کیفیت زندگی، رفاه و افسردگی سالمندان ایرانی مقیم سیدنی در کشور استرالیا. نشریه سالمند، ۴(۱۴).
۱۵. علیزاده، م.، رحیمی، ا. ، آرشین‌چی، م.، شریفی، ف.، ارزاقی، س. م. و فخرزاده، ح. (۱۳۹۲). سلامت جسمانی و عوامل اقتصادی، اجتماعی موثر بر آن در سالمندان شهر تهران-تحت پوشش منطقه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. مجله دیابت و متابولیسم ایران، ۱۳(۱): ۲۹-۳۷.
۱۶. شیخ الاسلامی، ف.، رضاماسوله، ش.، خدادادی، ن. و یزدانی، م. ع. (۱۳۹۰). احساس تنهایی و سلامت عمومی سالمندان. پرستاری و مامایی جامع نگر (فصل نامه دانشکده‌های پرستاری و مامایی استان گیلان)، ۲۱(۲): ۲۸-۳۴.
۱۷. قلی‌زاده، آ. و شیرانی، ع. (۱۳۸۹). رابطه بین عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی با میزان رضایت از زندگی سالمندان اصفهان. جامعه‌شناسی کاربردی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، ۲۱(۱): ۶۹-۸۲.
۱۸. کوهستانی، ح. ع. و خلیل‌زاده، ع. ‌(۱۳۷۸). پژوهشی در اوقات فراغت و راه‌های بهره‌وری از آن. مشهد: انتشارات تیهو.
۱۹. کشفی، س. م.، خانی جیحونی، ع. و فرهادی، س. (۱۳۹۰). بررسی رابطه بین عوامل اجتماعی و جمعیتی و میزان شیوع افسردگی در بین سالمندان بالای ۶۰ سال در مراکز سالمندان تحت پوشش مرکز بهزیستی شهر شیراز در سال ۱۳۸۷. مجله پزشکی هرمزگان، ۱۴(۴): ۳۱۹-۳۲۵.
۲۰. محققی کمال، س. ح.، سجادی، ح.، زارع، ح. و بیگریان، ا. (۱۳۸۶). مقایسه کیفیت زندگی سالمندان مستمری بگیر سازمان تأمین اجتماعی و سازمان بازنشستگی کشوری ساکن شهرستان قم. مدیریت سلامت، ۱۰(۲۷): ۴۹-۵۶.
۲۱. محققی‌کمال، س. ح.، سجادی، ح.، زارع، ح. و بیگلریان، ا. (۱۳۸۷). بررسی نیازهای سلامتی سالمندان مستمری بگیر سازمان تامین اجتماعی و بازنشستگی کشوری. نشریه سالمند، ۳(۱): ۸-۱۵.
۲۲. محققی‌کمال، س. ح.، رفیعی، ح.، سجادی ح.، عباسیان، ع. ا. و رهگذر، م. (۱۳۹۳). تخمین شاخص ترکیبی رفاه اجتماعی برای شرایط ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی، ۱۴(۵۲): ۷-۳۲.
۲۳. مداح، س. ب. و همکاران (۱۳۹۳). وضعیت فعالیتهای اجتماعی و نحوه گذران اوقات فراغت در سالمندان ایران و سوئد. سالمند، ۳(۲): ۵۹۷-۶۰۶.
۲۴. مرادی، ش.، فکرآزاد، ح.، موسوی، م. ط. و عرشی، م. (۱۳۹۲). بررسی رابطه مشارکت اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانونهای سالمندی شهر تهران در سال ۱۳۹۰. نشریه سالمند، ۷(۲۷): ۴۱-۴۶.
۲۵. مرکز آمار ایران (۱۳۹۰). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، کل کشور.
۲۶. میرزائی، م. و شمس قهفرخی، م. (۱۳۸۷). بررسی عوامل موثر بر سلامت خود ادراک سالمندان ایران. سالمند، ۳(۸): ۷-۱۴.
۲۷. نجفی، ب. و همکاران (۱۳۹۲). وضعیت سلامت روانی سالمندان شهر تهران و عوامل مرتبط با آن (مطالعه سنجش عدالت در سلامت و عوامل مرتبط با آن). مجله دیابت و متابولیسم ایران، ۱۳(۱): ۶۲-۷۳.
۲۸. هزارجریبی، ج. و صفری‌شالی، ر. (۱۳۹۱). آناتومی رفاه اجتماعی. تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.
۲۹. یزدانپور، ف. و سام‌آرام، ع. ا. (۱۳۹۰). عوامل مرتبط با کیفیت زندگی سالمندان - سالمندان شهرستان خمین. برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۱(۳): ۴۵-۶۴.
۳۰. یوسفی، ز.، شریفی، خ.، تقربی، ز. و اکبری، ح. (۱۳۹۴). تأثیر خاطره‌گویی گروهی بر نشاط سالمندان. فصلنامه مراقبت مبتنی بر شواهد، ۴(۳): ۳۳-۴۶.
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه رفاه اجتماعی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Social Welfare Quarterly

Designed & Developed by : Yektaweb