مقدمه: نظام سلامت در ایران از زمان تشکیل در سال 1304 تاکنون (1394) تغییر و تحولات زیادی را شاهد بوده، در بسیاری از حوزه‌ها موفقیتها و پیشرفتهایی داشته و در حوزه‌هایی نیز ناموفق و دور از حد انتظار عمل کرده است و شناخت دلایل آنها می‌تواند بخشی از مسائل و چالشهای سیاست‌گذاری سلامت در کشور را روشن کند.
روش: تحقیق حاضر در چارچوب رویکرد نهادگرایی و با بهره‌گیری از مدل وابستگی به مسیر به دنبال بررسی رویدادهای مهم و تأثیرگذار بر تحولات نهاد سلامت است. روش انجام تحقیق تاریخی بوده و اطلاعات موردنیاز با مراجعه به متون تاریخی راجع به نظام سلامت و زیربخشهای آن گردآوری شده است.
یافته‌ها: نقطه کانونی شکل‌گیری نظام سلامت در ایران به تأسیس دارالفنون در دوره قاجار برمی‌گردد؛ سپس در مسیر تحولات آن می‌توان سه مقطع تاریخی اصلی را شناسایی کرد: پیروزی انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس شورای ملی، تأسیس حکومت پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس حکومت جمهوری اسلامی. در هر یک از این مقاطع با توجه به سیر حوادث و اهداف کلان دولتها، تغییراتی در سیاست‌گذاری سلامت به وقوع پیوسته است که نتایج آن در نظام سلامت کنونی ایران تجلی یافته است.
بحث: وابستگی به درآمد نفت، پایین‌بودن بودجه بخش سلامت و ضعف سیاستگذاری دولت در حیطه سلامت از ویژگیهای دیرینه نظام سلامت در ایران هستند؛ که دستیابی به اهداف اصلی سیاست‌گذاری اجتماعی یعنی مدرنیزاسیون و گسترش عدالت را با چالش روبه‌رو ساخته‌اند و سیاستگذاری سلامت نیز همانند سایر زیربخشهای سیاستگذاری اجتماعی از آن لطمه دیده است.