چکیده: (1176 مشاهده)
مقدمه: «دورهها»، گروههای کوچک و غیررسمی درون حکومت پهلوی دوم بودند که از آشنایی افرادی با جایگاههای اجتماعی متنوع شکل میگرفتند اما همگی از طریق سرمایه اجتماعی و با هدف کسب رانت و فساد ایجاد میشدند. در این مقاله به بررسی نحوه شکلگیری دورهها و اثرگذاری آنها از طریق انواع سهگانه سرمایه اجتماعی (پیوندی، اتصالی و پلواره) بر فساد، در حکومت پهلوی دوم میپردازیم و بر این سؤال تمرکز میکنیم که آیا «دورهها» در حکومت پهلوی دوم این قابلیت را داشتهاند که از طریق سرمایه اجتماعی پیوندی و فقدان سرمایه اجتماعی اتصالی و پلواره شرایط را برای فسادی نظاممند آماده کنند؟
روش: رویکرد مقاله توصیفی-تحلیلی و روش تحقیق، کیفی مبتنی بر تحلیل اسناد در زمان حکومت پهلوی دوم است که همسو با مبنای نظری پژوهش انجام گرفت. از طرفی مدل ترکیبی این پژوهش، از رهیافت بومشناسی هوبرتس نسبت به فساد، الهام گرفته است.
یافتهها: در حکومت پهلوی دوم، سرمایه اجتماعی در هر نوعی که باشد از طریق «دوره» با فساد رابطه مؤثری دارد، اما مثبت یا منفی بودن این رابطه، بسته به نوع و ماهیت سرمایه اجتماعی متفاوت است؛ بنابراین باید گفت «عدم وجود» سرمایه اجتماعی اتصالی و پلواره با فساد و «وجود» سرمایه اجتماعی پیوندی با فساد رابطه مثبت و مستقیم دارند.
بحث: وجود دورهها این موضوع را سیگنالدهی میکرد که برای پیشبرد امور روزمره راهی جز ارتباط خاصگرا و استفاده از سرمایه اجتماعی پیوندی نیست و این موضوع باعث میشد که دایره وفاداری افراد به آشنایان خود، بزرگتر از دایره وفاداری آنها نسبت به اجتماع ملی باشد؛ بنابراین روابط اجتماعی و نقشهای نهادی به ابزاری برای تمکین از درخواستهای غیرنهادی، خاصگرایانه و کوتاهمدت تبدیل شده بود که این باعث ایجاد فسادی نظاممند میشد. راهکارهای کلی برای جلوگیری از این وضعیت، افزایش شعاع اعتماد و ایجاد ساختارها و هنجارهایی برای گذار از سرمایه اجتماعی پیوندی به سرمایه اجتماعی اتصالی و پلواره است.
نوع مطالعه:
روشی 1 |
موضوع مقاله:
سرمایه اجتماعی دریافت: 1400/12/24 | پذیرش: 1402/4/20 | انتشار: 1402/9/6
ارسال پیام به نویسنده مسئول