دوره 21، شماره 80 - ( 2-1400 )
جلد 21 شماره 80 صفحات 80-45 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Zamanimoghadam M, Afshani S A. (2021). Empowerment of Female Heads of Households in Iran: A Systematic Review. refahj. 21(80), 45-80.
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3465-fa.html
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3465-fa.html
زمانی مقدم مسعود، افشانی سیدعلیرضا. توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران: مروری نظام‌مند رفاه اجتماعی 1400; 21 (80) :80-45
چکیده: (4575 مشاهده)
مقدمه: تعداد زنان سرپرست خانوار به‌واسطه تغییرات اجتماعی و جمعیتی گسترده جامعه ایران در سالهای اخیر افزایش یافته است. درعین‌حال، اکثر این زنان بخشی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه محسوب می‌شوند و از این‌رو است که مبحث توانمندسازیِ آنها اهمیت یافته و مطرح می‌شود.
روش: روش مورداستفاده در این پژوهش مرور نظام‌مند است. جامعه آماری تحقیق شامل مقالات علمی منتشرشده‌ای بود که به موضوع «توانمندسازی زنان سرپرست خانوار» پرداخته‌اند. مقاله‌های مرتبط در پایگاههای علمی ایرانی و به زبان فارسی جستجو شدند. بر اساس معیارهای ورود و خروج، مرتبط‌ترین مقالات با اهداف مطالعه (32 مقاله) انتخاب شدند. پس از بررسی کیفیت و اعتبار علمی مقالات منتخب، برای دستیابی به دادههای مقالات، کاربرگهای استخراج داده‌ها در قالب 8 شاخص طراحی و تنظیم شد و بر مبنای کدگذاری و حاشیه‌نویسیهای انجام‌شده هر یک از کاربرگها توسط دو محقق/کدگذار تکمیل شد. شاخصهای موردبررسی در کاربرگها عبارت بودند از: بازه زمانی، توزیع جغرافیایی، زمینه پژوهشی مقالات، رویکرد نظری، نوع پوشش حمایتی، روش پژوهش، عوامل و راهکارهای توانمندسازی. نهایتاً، پس از بررسی و مقایسه دقیق کاربرگهای مختص به هر یک از مقالات، دادههای به‌دست‌آمده تجمیع و توصیف و تحلیل شده و بر مبنای آنها به هدف مطالعه پرداخته شد.
یافته‌ها: در مقالات مرتبط با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار متغیرها و عوامل متفاوتی موردتوجه و بررسی قرار گرفته‌اند. در مقاله حاضر، علاوه بر عوامل زمینه‌ای (سن، تحصیلات، بُعد خانوار، مدت سرپرستی، وضعیت تأهل)، عوامل برجسته و مهم بررسی‌شده در سه گروه (اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، فردی-روانشناختی) دسته‌بندی و خلاصه شده‌اند. راهکارها و پیشنهاد‌های مهم مقالات موردمطالعه نیز در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و مشاوره‌ای تقسیم‌بندی و ارائه شده‌اند.
بحث: مرور نظام‌مند مقالات پیشین نشان می‌دهد که لازمه پژوهش در باب توانمندی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار توجه به ابعاد مختلف فرآیند توانمندسازی است. می‌توان مدلی مفهومی را پیشنهاد کرد که در آن فرآیند توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به‌گونه‌ای چرخه‌ای و چندبُعدی و میان‌رشته‌ای بررسی و مطالعه شود. پیشنهاد این مدل مفهومی تلاشی است در به‌کارگیری یک دیدگاه کل‌نگر و یکپارچه در بررسی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران.
روش: روش مورداستفاده در این پژوهش مرور نظام‌مند است. جامعه آماری تحقیق شامل مقالات علمی منتشرشده‌ای بود که به موضوع «توانمندسازی زنان سرپرست خانوار» پرداخته‌اند. مقاله‌های مرتبط در پایگاههای علمی ایرانی و به زبان فارسی جستجو شدند. بر اساس معیارهای ورود و خروج، مرتبط‌ترین مقالات با اهداف مطالعه (32 مقاله) انتخاب شدند. پس از بررسی کیفیت و اعتبار علمی مقالات منتخب، برای دستیابی به دادههای مقالات، کاربرگهای استخراج داده‌ها در قالب 8 شاخص طراحی و تنظیم شد و بر مبنای کدگذاری و حاشیه‌نویسیهای انجام‌شده هر یک از کاربرگها توسط دو محقق/کدگذار تکمیل شد. شاخصهای موردبررسی در کاربرگها عبارت بودند از: بازه زمانی، توزیع جغرافیایی، زمینه پژوهشی مقالات، رویکرد نظری، نوع پوشش حمایتی، روش پژوهش، عوامل و راهکارهای توانمندسازی. نهایتاً، پس از بررسی و مقایسه دقیق کاربرگهای مختص به هر یک از مقالات، دادههای به‌دست‌آمده تجمیع و توصیف و تحلیل شده و بر مبنای آنها به هدف مطالعه پرداخته شد.
یافته‌ها: در مقالات مرتبط با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار متغیرها و عوامل متفاوتی موردتوجه و بررسی قرار گرفته‌اند. در مقاله حاضر، علاوه بر عوامل زمینه‌ای (سن، تحصیلات، بُعد خانوار، مدت سرپرستی، وضعیت تأهل)، عوامل برجسته و مهم بررسی‌شده در سه گروه (اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، فردی-روانشناختی) دسته‌بندی و خلاصه شده‌اند. راهکارها و پیشنهاد‌های مهم مقالات موردمطالعه نیز در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و مشاوره‌ای تقسیم‌بندی و ارائه شده‌اند.
بحث: مرور نظام‌مند مقالات پیشین نشان می‌دهد که لازمه پژوهش در باب توانمندی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار توجه به ابعاد مختلف فرآیند توانمندسازی است. می‌توان مدلی مفهومی را پیشنهاد کرد که در آن فرآیند توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به‌گونه‌ای چرخه‌ای و چندبُعدی و میان‌رشته‌ای بررسی و مطالعه شود. پیشنهاد این مدل مفهومی تلاشی است در به‌کارگیری یک دیدگاه کل‌نگر و یکپارچه در بررسی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه رفاه اجتماعی
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خ کودکیار، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ساختمان فارابی
تلفن دفتر نشریه: 02171732851
وب سایت: http://refahj.uswr.ac.ir
ایمیل: refahj@uswr.ac.ir
