دوره 19، شماره 73 - ( 7-1398 )
جلد 19 شماره 73 صفحات 135-97 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Aghaei S S. (2019). Recognition of the Components of the Social Base and Its Relation with the Tendency to the Homelessness in Tehran. refahj. 19(73), 97-135. doi:10.29252/refahj.19.73.97
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3354-fa.html
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3354-fa.html
آقائی سید سعید. بازشناسی مؤلفه‌های پایگاه اجتماعی و رابطه آن با گرایش به کارتن‌خوابی در شهر تهران رفاه اجتماعی 1398; 19 (73) :135-97 10.29252/refahj.19.73.97
چکیده: (3627 مشاهده)
1. سید سعید آقائی
دکتر جامعه‌شناس فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
مقدمه: پیش‌فرض موجود در میان جامعه‌شناسان، وجود رابطه بین طبقات اقتصادی و پایگاه اجتماعی پایین و میزان گرایش به کجروی1 اجتماعی بیانگر گرایش به پارادایم تضادگرایی در این شاخه از حوزه جامعه‌شناسی است. اما ازآنجاکه پژوهشگر در مطالعاتی که درباره کارتن‌خوابی داشته، با موارد نقض‌کننده این گزاره مواجه شده بود، این پژوهش را با هدف مطالعه رابطه پایگاه اجتماعی و گرایش به کارتن‌خوابی در میان کارتن‌خواب‌های شهر تهران آغاز نمود.
روش: روش پژوهش ترکیبی و از نوع ترکیبیِ متوالی بود. بدین‌صورت که ابتدا بر اساس فرضیه‌های موجود در چارچوب نظری که متأثر از نظریه‌های تضادگرایی در کنار نظریه کنش متقابل‌گرایی مید بود و تأثیر پایگاه اجتماعی پایین در گرایش به انحرافات اجتماعی و در این پژوهش، گرایش به کارتن‌خوابی تدوین شد و پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته در میان کارتن‌خواب‌های شهر تهران توزیع شد. در بخش کمی، جامعه آماری 12048 نفر بودند و بر اساس فرمول کوکران، 372 نفر به‌عنوان جامعه موردمطالعه انتخاب شدند که شیوه نمونه‌گیری نیز تصادفی بود. در بخش کیفی پژوهش، نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع داده‌ها پیش رفت که پس از مصاحبه با 34 نفر از کارتن‌خواب‌های شهر تهران، پژوهشگر به اشباع داده‌ها دست یافت.
یافته‌ها و نتایج: نتایج پژوهش در بخش پیمایشی و کمی نشان داد که رابطه کارتن‌خوابی و پایگاه اجتماعی در سطح اطمینان 95 درصد معنادار نبود. پس‌ازآن، بر مبنای داده‌های گردآوری‌شده، سه پایگاه اجتماعی بالا، متوسط و پایین از یکدیگر تفکیک شدند که رابطه گرایش به کارتن‌خوابی و پایگاه اجتماعی پایین و متوسط در سطح اطمینان 95 درصد معنادار بود. بدین ترتیب، پژوهشگر برای بازشناسی مؤلفه‌های پایگاه اجتماعی و نقش آن در گرایش به کارتن‌خوابی بر اساس مصاحبه با کارتن‌خواب‌ها نشان داد که در پایگاه اجتماعی پایین، مهاجرت و حاشیه‌نشینی، حضور در موقعیت‌های آسیب‌زا افزایش می‌یابد. در پایگاه اجتماعی بالا نیز تنوع موقعیت‌های فراغتی، امکان حضور در موقعیت‌های پرخطر را افزایش داده و به اعتیاد و کارتن‌خوابی منجر می‌شود. این نتایج نشان داد که فرضیه تضادگرایان در مورد رابطه فقر اقتصادی و گرایش به انحرافات اجتماعی همیشه نمی‌تواند معنادار داشته باشد.
دکتر جامعه‌شناس فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
مقدمه: پیش‌فرض موجود در میان جامعه‌شناسان، وجود رابطه بین طبقات اقتصادی و پایگاه اجتماعی پایین و میزان گرایش به کجروی1 اجتماعی بیانگر گرایش به پارادایم تضادگرایی در این شاخه از حوزه جامعه‌شناسی است. اما ازآنجاکه پژوهشگر در مطالعاتی که درباره کارتن‌خوابی داشته، با موارد نقض‌کننده این گزاره مواجه شده بود، این پژوهش را با هدف مطالعه رابطه پایگاه اجتماعی و گرایش به کارتن‌خوابی در میان کارتن‌خواب‌های شهر تهران آغاز نمود.
روش: روش پژوهش ترکیبی و از نوع ترکیبیِ متوالی بود. بدین‌صورت که ابتدا بر اساس فرضیه‌های موجود در چارچوب نظری که متأثر از نظریه‌های تضادگرایی در کنار نظریه کنش متقابل‌گرایی مید بود و تأثیر پایگاه اجتماعی پایین در گرایش به انحرافات اجتماعی و در این پژوهش، گرایش به کارتن‌خوابی تدوین شد و پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته در میان کارتن‌خواب‌های شهر تهران توزیع شد. در بخش کمی، جامعه آماری 12048 نفر بودند و بر اساس فرمول کوکران، 372 نفر به‌عنوان جامعه موردمطالعه انتخاب شدند که شیوه نمونه‌گیری نیز تصادفی بود. در بخش کیفی پژوهش، نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع داده‌ها پیش رفت که پس از مصاحبه با 34 نفر از کارتن‌خواب‌های شهر تهران، پژوهشگر به اشباع داده‌ها دست یافت.
یافته‌ها و نتایج: نتایج پژوهش در بخش پیمایشی و کمی نشان داد که رابطه کارتن‌خوابی و پایگاه اجتماعی در سطح اطمینان 95 درصد معنادار نبود. پس‌ازآن، بر مبنای داده‌های گردآوری‌شده، سه پایگاه اجتماعی بالا، متوسط و پایین از یکدیگر تفکیک شدند که رابطه گرایش به کارتن‌خوابی و پایگاه اجتماعی پایین و متوسط در سطح اطمینان 95 درصد معنادار بود. بدین ترتیب، پژوهشگر برای بازشناسی مؤلفه‌های پایگاه اجتماعی و نقش آن در گرایش به کارتن‌خوابی بر اساس مصاحبه با کارتن‌خواب‌ها نشان داد که در پایگاه اجتماعی پایین، مهاجرت و حاشیه‌نشینی، حضور در موقعیت‌های آسیب‌زا افزایش می‌یابد. در پایگاه اجتماعی بالا نیز تنوع موقعیت‌های فراغتی، امکان حضور در موقعیت‌های پرخطر را افزایش داده و به اعتیاد و کارتن‌خوابی منجر می‌شود. این نتایج نشان داد که فرضیه تضادگرایان در مورد رابطه فقر اقتصادی و گرایش به انحرافات اجتماعی همیشه نمی‌تواند معنادار داشته باشد.
نوع مطالعه: اصیل |
موضوع مقاله:
فقر و نابرابری
دریافت: 1397/12/4 | پذیرش: 1398/5/5 | انتشار: 1398/7/26
دریافت: 1397/12/4 | پذیرش: 1398/5/5 | انتشار: 1398/7/26
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه رفاه اجتماعی
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خ کودکیار، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ساختمان فارابی
تلفن دفتر نشریه: 02171732851
وب سایت: http://refahj.uswr.ac.ir
ایمیل: refahj@uswr.ac.ir
