دوره 16، شماره 63 - ( 12-1395 )                   جلد 16 شماره 63 صفحات 88-55 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Joghataei F, Mousavi M T, Zahedi Mazandarani M J. (2017). Components and Dimensions of Social Development in Development Programs . refahj. 16(63), 55-88.
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2726-fa.html
جغتایی فائزه، موسوی میرطاهر، زاهدی مازندرانی محمد جواد. ابعاد و مولفه های توسعه اجتماعی در برنامه های پنجگانه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران رفاه اجتماعی 1395; 16 (63) :88-55

URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2726-fa.html


چکیده:   (12922 مشاهده)

مقدمه: مفهوم تغییر توأم با رشد همواره به اشکال گوناگون موردتوجه اندیشمندان علوم اجتماعی بوده است ولی توجه اختصاصی به مفهوم توسعه و برنامه‌ریزی جهت نیل به توسعه‌یافتگی از قرن بیستم تبدیل به هدفی ارزشمند برای اکثر کشورهای جهان شد که در راستای رسیدن به شاخصهای آن نامه ریزی توسعه صورت گرفته است این توجه از بعد از جنگ جهانی دوم و نیاز به بازسازی ویرانیهای ناشی از جنگ، همچنین استقلال کشورهای مستعمره سابق شدت بیشتری یافت. برنامه‌ریزی ابتدا در کشور شوروی سابق انجام می‌شد که به دلیل موفقیت‌آمیز بودن آن سایر کشورها کم‌وبیش اقدام به تدوین برنامه جامع و متمرکز (همراه با مداخله گسترده دولت در تمامی وسایل تولید کالا و خدمات) نمودند. کشور ایران با آغاز نخستین تجربه برنامه‌ریزی در سال 1948 از پیشگامان این امر محسوب می‌شود. در این راستا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پنج برنامه توسعه به اجرا درآمده است که این تحقیق به بررسی ابعاد و مؤلفه‌های توسعه اجتماعی موردتوجه قرار گرفته در این برنامه‌ها و سیر تحول و مقایسه آنها می‌پردازد.
روش: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و به روش تحلیل محتوای کیفی و کمی انجام گردید. با مطالعه اسنادی و مرور منابع، ابعاد و مؤلفه‌های اصلی و فرعی توسعه اجتماعی استخراج (هشت بعد اصلی و چهل‌وچهار زیرشاخه) شده و بر این اساس، متن اسناد برنامه‌های توسعه مورد تحلیل محتوا قرار گرفته و موادی از برنامه‌ها که با جدول ابعاد اصلی و زیرشاخه‌ها تطابق داشت در محیط اکسل تحلیل محتوای کمی شدند.
یافته‌ها: در برنامه‌های توسعه پنج‌گانه توجه مشترکی به مؤلفه‌های "آموزش"، «حمایت و تأمین اجتماعی»، «حفاظت از محیط‌زیست»، «بهره‌برداری بهینه از منابع» و «علم‌گستری و فناوری» و «تعدیل شکاف مناطق محروم و برخوردار»شده است.
برای مؤلفه‌های «عدالت جنسیتی»، «همبستگی و انسجام ملی»، «هم‌گرایی قومی-نژادی»، «کاهش واگرایی مذهبی»، «جوانان»، « سالمندان»، «سلامت و ثبات خانواده»، «امنیت اجتماعی» یا سیاست‌گذاری صورت نگرفته یا سیاستها مبهم و کلی بوده‌اند.
بحث: با توجه به مقتضیات اجتماعی- فرهنگی جامعه ایران و روند رو به رشد آسیبهای اجتماعی، همچنین عدم دستیابی به جایگاه مناسب جهانی مبتنی بر سند چشم‌انداز، سیاست‌گذاری در برنامه‌های توسعه لازم است مورد بازبینی قرار گیرد و توجه بیشتر به مؤلفه‌های مغفول در اسناد توسعه راهگشا خواهد بود.

متن کامل [PDF 878 kb]   (25120 دریافت)    
نوع مطالعه: اصیل | موضوع مقاله: رفاه اجتماعی
دریافت: 1395/12/23 | پذیرش: 1395/12/23 | انتشار: 1395/12/23

فهرست منابع
1. ارائی، س. م. م. و دیگران (1384). آرمانها و اهداف توسعه هزاره. گزارش گروه توسعه سازمان ملل متحد.
2. اصغرپور ماسوله، ا. ر.، روشنفکر، پ. و کلانتری، ع. ح. (1393). توسعه اجتماعی در شهر تهران. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
3. امیدی، ر.(1391). تحلیل برنامه‌های عمران و توسعه ایران از منظر مؤلفه‌های برنامه‌ریزی اجتماعی. برنامه‌ریزی و بودجه، 17(4)، 114-97.
4. پیران، پ. (1384). جهانی سازی و توسعه اجتماعی. در: مجموعه مقالات توسعه اجتماعی، تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
5. جوادی یگانه، م.ر. (1382). تناقض ایدئولوژیک در دو برنامه اول و دوم توسعه در ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 8، 120-89.
6. حسینی، ع. (1384)، کاستیهای توسعه‌نیافتگی برنامه‌ریزی توسعه در ایران، مجموعه‌مقالات همایش چالشها و چشم‌اندازهای توسعة ایران، جلد اول، تهران، مؤسسة عالی آموزشی و پژوهش مدیریت.
7. رحیمی موقر، آ. و دیگران (1393). پیمایش ملی سلامت روان 90-1389. تهران: انتشارات مهرسا.
8. زاهدی، م. ج. (1390). توسعه و نابرابری. تهران: انتشارات مازیار.
9. سازمان ثبت احوال کشور (1394). آمار طلاق. دسترسی از:https://www.sabteahval.ir/default.aspx?tabid=4821
10. سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران، دسترسی از: http://www.dolat.ir/PDF/20years.pdf.
11. فاضلی، م.، فتاحی، س. و زنجان رفیعی، س. ن. (1392). توسعة اجتماعی، شاخصها و جایگاه ایران در جهان. مجله مطالعات توسعه اجتماعی فرهنگی، 2(1)، 182-159.
12. غفاری، غ، امیدی، ر. (1387). کیفیت زندگی در برنامه‌های عمرانی و توسعه ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی، 8(30- 31)، 33-9.
13. قانعی‌راد، م. ا. (1384). رویکرد توسعه اجتماعی به برنامه‌های فقرزدایی در ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی، 5(18)، 263-298.
14. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دسترسی از: http://rc.majlis.ir/fa/content/iran_cons‌titution.
15. مدنی قهفرخی، س. و روشنفکر، پ. (1394). توسعه اجتماعی: مفهوم شناسی و سنجش. تهران: نشر بازتاب.
16. موسوی، م. ط. (1386). بررسی و سنجش سرمایه اجتماعی در ایران. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
17. مرکز آمار ایران (1391). سالنامه آماری کشور. تهران.
18. هزارجریبی، ج؛ صفری شالی، ر. (1392). گفتمان عدالت در لوایح برنامه‌های توسعه پس از انقلاب اسلامی (با تأکید بر کاهش فقر و محرومیت)، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 61.

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه رفاه اجتماعی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Social Welfare Quarterly

Designed & Developed by : Yektaweb