دوره 16، شماره 62 - ( 7-1395 )                   جلد 16 شماره 62 صفحات 391-359 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Habibpoor Gatabi K, Mosavi Korshidi S H R. (2016). Relation between Social Capital and Political Participation (Case Study: Qom Citizens). refahj. 16(62), 359-391.
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2684-fa.html
حبیب پور کرم، موسوی خورشیدی سید حمیدرضا. رابطه بین سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی (مطالعه موردی: شهروندان قم) رفاه اجتماعی 1395; 16 (62) :391-359

URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2684-fa.html


چکیده:   (6941 مشاهده)

مقدمه: گذار مطلوبِ جامعه معاصر ایران از نظم سنتی به مدرن، نیازمند مشارکت سیاسی شهروندان است و تحقق این مشارکت نیز، نیازمند فراهم بودن متقدمهای مهمی ازجمله سرمایه اجتماعی است. در این رابطه، سرمایه اجتماعی عامل مهمی است که تعیین نقش و چگونگی تأثیرگذاری آن بر مشارکت سیاسی و احیاناً به فعل درآوردن نیروی بالقوه آن، اخیراً مورد توجه ویژه در محافل علمی واقع‌شده است و معرفت به سرمایه اجتماعی در جهت تأمین مشارکت سیاسی و نهایتاً کمک به توسعه سیاسی و تکوین و بسط دموکراسی، حائز اهمیت است. بنابراین، فرض بر این است که سرمایه اجتماعی ظرفیت کنش سیاسی افراد را افزایش داده و درنتیجه احتمال درگیری سیاسی آنان را بالا می‌برد. بر همین اساس، تحقیق حاضر با استفاده ازنظریه رابرت پاتنام، به آزمون رابطه بین سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی در بین شهروندان می‌پردازد.

روش: تحقیق حاضر با روش‌شناسی کمی، روش پیمایش و تلفیقی از شیوه‌های نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، تصادفی نظام‌مند و تصادفی ساده در بین 383 نفر از شهروندان 18 تا 65 سال ساکن در شهر قم انجام‌گرفته است.

یافته‌ها: بین همه مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی شهروندان قم رابطه مثبت وجود دارد. اگرچه بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره، از بین مجموع چهار متغیر پیش‌بین اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، آگاهی و مشارکت اجتماعی غیررسمی، تنها دو متغیر آگاهی و مشارکت اجتماعی غیررسمی اثر مستقیمی روی مشارکت سیاسی دارند که دراین‌بین، سهم متغیر آگاهی بیشتر از مشارکت اجتماعی غیررسمی است، اما نتایج تحلیل مسیر نشان داد که تمامی این چهار متغیر توانسته‌اند به یکی از سه شکل مستقیم، غیرمستقیم و توأمان (هم مستقیم و هم غیرمستقیم) روی مشارکت سیاسی شهروندان قم تأثیر بگذارند که از بین آنها، بیشترین تأثیر به ترتیب مربوط به متغیرهای آگاهی، مشارکت اجتماعی غیررسمی، اعتماد اجتماعی و انسجام اجتماعی بوده است. بنابراین، شهروندان با مشارکت سیاسی بالاتر، شهروندانی‌اند که از آگاهی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی غیررسمی و هماهنگی بیشتری با نظام ارزشی و هنجاری جامعه برخوردارند.

بحث: اگرچه همه متغیرهای آگاهی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی غیررسمی و انسجام اجتماعی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم روی مشارکت سیاسی شهروندان مؤثرند، اما بخش محوری سرمایه اجتماعی که ضمن تقویت سایر عناصر آن، مشارکت سیاسی شهروندان را افزایش می‌دهد، آگاهی است. از طرفی، با توجه به روابط متقابل عناصر سازنده سرمایه اجتماعی، می‌توان با تقویت آگاهی، بر سایر ابعاد سرمایه اجتماعی نظیر انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی (به‌ویژه اعتماد نهادی) و مشارکت اجتماعی غیررسمی اثر مثبت گذاشت. درواقع، هرچه در عرصه‌های عمومی (اجتماعی-سیاسی) عنصر آگاهی باکیفیت‌تر، به‌هنگام‌تر و اجرایی‌تر باشد، می‌تواند سبب‌ساز افزایش مشارکت سیاسی شهروندان در سطحی بالاتر و بیشتر باشد.

متن کامل [PDF 582 kb]   (4904 دریافت)    
نوع مطالعه: اصیل | موضوع مقاله: رفاه اجتماعی
دریافت: 1395/11/11 | پذیرش: 1395/11/11 | انتشار: 1395/11/11

فهرست منابع
1. ازکیا، م. (1374). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی توسعه روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.
2. ازکیا، م. و غفاری، غ. ر. (1380). بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهر کاشان. نامة علوم اجتماعی، 9(17)، 31-3.
3. بوردیو، پ. (1385). شکلهای سرمایه (ا. خاکباز و ح. پویان، ترجمه). در ک. تاجبخش (ویراستار)، سرمایة اجتماعی (اعتماد، دموکراسی و توسعه). چاپ دوم، تهران: نشر شیرازه.
4. پاتنام، ر. (1380). دموکراسی و سنتهای مدنی (م. ت. دلفروز، ترجمه). تهران: چاپ غدیر (سلام).
5. پاتنام، ر. و همکاران (1385). جامعه برخوردار، سرمایة اجتماعی و زندگی عمومی (ا. خاکباز و ح. پویان، ترجمه). در ک. تاجبخش (ویراستار)، سرمایة اجتماعی (اعتماد، دموکراسی و توسعه). چاپ دوم، تهران: نشر شیرازه.
6. پالیزبان، م. (1390). بررسی میزان تمایل به مشارکت سیاسی دانشجویان و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامة سیاست، 41 (2)، 49-33.
7. پناهی، م. ح. (1376). زمینه‌های جامعه‌شناختی شکل‌گیری جامعه مدنی. همایش تحقق جامعه مدنی در انقلاب اسلامی ایران، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
8. تاجبخش، ک.، ثقفی، م. و کوهستانی‌نژاد، م. (1382). سرمایة اجتماعی و سیاستهای اجتماعی (بررسی وضعیت سرمایة اجتماعی در ایران امروز). فصلنامة رفاه اجتماعی، 10، 200-155.
9. توسلی، غ. ع. و موسوی، م. (1384). مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایة اجتماعی. نامة علوم اجتماعی، 11(4)، 32-1.
10. چابکی، ا. ا. (1381). نقش عوامل روان‌شناختی در مشارکت سیاسی زنان. مجموعة مقالات همایش مشارکت سیاسی زنان در کشورهای اسلامی، تهران، 1381، مهر، 29-28.
11. دینی ترکمانی، ع. (1385). تبیین افول سرمایة اجتماعی. فصلنامة رفاه اجتماعی، 6(23)، 172-147.
12. راش، م. (1381). جامعه و سیاست (م. صبوری، ترجمه). تهران: انتشارات سمت.
13. ربانی خوراسگانی، ع.، صدیق اورعی، غ. ر. و خنده‌رو، م. (1388). بررسی سرمایة اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در سطح محله. دو فصلنامة علوم اجتماعی، 6(2)، 149-119.
14. طباطبایی، م. ب. (1376). صفات جامعه مدنی از دیدگاه فرهنگ‌شناسی. همایش تحقق جامعه مدنی در انقلاب اسلامی ایران، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
15. عبدالهی، م. و موسوی م. ط. (1386). سرمایة اجتماعی در ایران: وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان‌شناسی گذار. فصلنامة رفاه اجتماعی، 6(25)، 233-195.
16. غفاری، غ. ر. (1380). تبیین عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر مشارکت اجتماعی-اقتصادی سازمان‌یافته به‌عنوان مکانیسمی برای توسعه روستایی در ایران (رساله دکتری منتشرنشده). دانشگاه تهران، تهران.
17. فیروزآبادی، س. ا. (1384). نقد و معرفی کتاب بولینگ تک‌نفره: فروپاشی و احیای مجدد اجتماع آمریکایی. مجله جامعه‌شناسی ایران، 6(2)، 164-156.
18. کتابی، م.، ادیبی سده، م.، قاسمی، و. و صادقی ده‌چشمه، س. (1389). جامعه‌شناسی کاربردی، 21 (40)، 122-97.
19. کلمن، ج. (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی (م. صبوری، ترجمه). تهران: نشر نی.
20. ناطق‌پور، م. ج. و فیروزآبادی، س. ا. (1384). بررسی سرمایة اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در شهر تهران. مجلة جامعه‌شناسی ایران، 6(4)، 91-59.
21. ناطق‌پور، م. ج. و فیروزآبادی، س. ا. (1385). شکل‌گیری سرمایة اجتماعی و فراتحلیل عوامل مؤثر بر آن. نامة علوم اجتماعی، شمارة 28، 190-160.
22. نوری، م. (1376). جایگاه زنان در جامعه مدنی. همایش تحقق جامعه مدنی در انقلاب اسلامی ایران. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
23. وثوقی، م. و هاشمی، ع. ا. (1383). روستائیان و مشارکت سیاسی در ایران. پژوهشنامة علوم انسانی، ویژه‌نامة جامعه‌شناسی، 41 و 42، 186-161
24. هاشمی، س. ض.، فولادیان، م. و فاطمی امین، ز. (1388). بررسی عوامل اجتماعی و روانی مؤثر بر مشارکت سیاسی مردم شهر تهران. پژوهشنامة علوم سیاسی، 5(1)، 227-199.

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه رفاه اجتماعی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Social Welfare Quarterly

Designed & Developed by : Yektaweb