مقدمه: ساختار شناختی نقش تعیین­ کننده­ای در تعاملات افراد و رضایت آنها از زندگی مشترک ایفا می‌کند. از مهم­ترین وجوه ساختار شناختی در افراد استانداردهاست که تحت تأثیر فرهنگ، محیط زندگی و تجربیات زندگی فرد شکل می­ گیرند. هدف این پژوهش مقایسه استانداردهای زندگی مشترک در قومیتهای ایرانی است.

روش: این پژوهش یک طرح پیمایشی بوده که با روش نمونه­گیری در دسترس، در بین 360 نفر (30 مرد و30 زن از هر قومیت) از شهروندان متأهل 18 سال به بالا اجرا شده است. این نمونه متعلق به شش قومیت فارس، ترک، کرد، لر، بلوچ و عرب بوده و در شهرهای مربوط به قومیت خود متولّد شده و زندگی می‌کردند. ابزار این پژوهش شامل پرسشنامه استانداردهای اختصاصی رابطه برای ارزیابی استانداردها بودند.

یافته­ ها: میان زنان و مردان قومیتهای مختلف از نظر استانداردها تفاوت وجود دارد. در هر چهار حوزه استانداردها، مردان و زنان ترک نمرات بالاتری را نسبت به مردان و زنان سایر قومیتها کسب کردند. مردان قومیت بلوچ در استانداردهای حوزه کنترل و قدرت، سرمایه­گذاری ابزاری و سرمایه‌گذاری ابرازی نمرات پایین­تری کسب کردند. در برخی از استانداردها در میان زنان و مردان هر قومیت تفاوت معنادار وجود داشت. استانداردهای زنان قومیت عرب در حوزه­­های (مرزها، کنترل و قدرت، سرمایه­گذاری ابرازی) بالاتر از مردان این قومیت بود. استانداردهای زنان قومیت بلوچ نیز در حوزه­های (کنترل و قدرت، سرمایه‌گذاری ابزاری و ابرازی) بالاتر از مردان این قومیت بود. استانداردهای زنان قومیت فارس نیز در حوزه سرمایه‌گذاری ابزاری و ابرازی بالاتر از مردان این قومیت بود.

بحث: یافته­ ها دلالت بر تفاوت در شناختهای قومیتهای ایرانی دارد. چرا که افراد متعلق به هر یک از این قومیتها در محیط متفاوت، با خرده فرهنگها، تجربیات و هنجارهای خاصی که اسنادها و استانداردهای آنها را در طی سالیان متمادی شکل داده­اند، زندگی و رشد کرده ­اند.