مقدمه: معاشرت‌های دختر و پسر، در دوران پیش از ازدواج، یکی از پدیده‌های پیچیده در جامعۀ کنونی است که تحت تأثیر فرهنگ و مذهب و عرف جامعه مدام در حال کنترل و محدود‌سازی است. عوامل اجتماعی‌روانی و برخی نیازها باعث به وجود آمدن این‌گونه روابط می‌شود. هدف از ارائۀ این مقاله، شناخت عوامل مؤثر بر این پدیده است.

  روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی صورت گرفته است. تعداد نمونه، براساس فرمول کوکران، ۲۴۰ نفر از دانشجویان دانشگاه یزد هستند که به شیوۀ نمونه‌گیری طبقه‌ای و نسبی انتخاب شده‌اند. داده‌های لازم را از طریق پرسش‌نامه جمع‌آوری و توسط نرم‌افزار spss و با استفاده از آزمون‌های تی و هم‌بستگی و رگرسیون تجزیه و تحلیل کرده‌ایم.

  یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که حدود ۶۰ درصد از پاسخ‌گویان، ‌به روابط پیش از ازدواج، نگرش مثبت داشته و 5/22 درصد از پاسخ‌گویان، با جنس مخالف رابطه‌ نداشته‌اند. همچنین 7/36 درصد افراد با یک نفر و ۲۷ درصد با بیش از یک نفر رابطه داشته‌اند. گرایش به رابطۀ پیش از ازدواج، با درآمد خانواده و تحصیلات پدر و سن فرد، رابطۀ مستقیم و با سطح دین‌داری، روابط حسنه با والدین و معدل دانشگاه، رابطۀ معکوس دارد؛ اما هم‌بستگی درآمد و تحصیلات و معدل معنادار نیست. همچنین تبیین رگرسیون نشان می‌دهد که دو متغیر نیاز عاطفی و دین‌داری، حدود ۲۷ درصد از تغییرات در زمینۀ گرایش به رابطۀ پیش از ازدواج را تبیین می‌کند.

  نتایج: ارتباطات پیش از ازدواج بخشی از فرآیند عادی زندگی محسوب می‌گردد که میتوان آن را با درک نیازهای طرفین به یک رابطه قرادادی و نظام‌مند تبدیل نمود و ارتباط دو جنس نه در جهت تخلیه عاطفی بلکه به منظور اهداف متعالی‌تر همچون کسب مهارت‌های ارتباطی برقرار گردد.