Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

---

<مقدمه: جمعیت‌شناسان همواره در پی شناسایی عوامل مؤثر بر رشد جمعیت بوده‌اند تا با شناسایی این عوامل، رشد جمعیت را تحت کنترل درآورند. جمعیت و مسائل مربوط به آن، از جمله مسائل چند بعدی و پیچیدۀ جوامع انسانی است که هم تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... است و هم بر آن تأثیرگذار است. قطعیت و ثبات در مسائل جمعیتی، نظیر باروری، کاربرد چندانی ندارد و برای تعیین ابعاد آن نمی‌توان از یک علت خاص استفاده کرد و از طرف دیگر رابطۀ علی ثابت و همیشگی بین متغیرهای آن وجود ندارد. ممکن است علت خاصی در زمانی خاص باعث افزایش میزان باروری باشد و در یک زمان دیگر، آن علت جای خود را به علت یا علل دیگری بدهد. روش: این مقاله با هدف بررسی ارتباط بین شاخص‌های بهداشتی و ‌درمانی و آموزشی با باروری کل در استان‌های کشور انجام شده است. جامعۀ آماری این پژوهش را تمامی استان‌های کشور تشکیل می‌دهند. با بهره‌گیری از مدل TOPSIS، ابتدا استان‌های کشور را از نظر میزان باروری کل رتبه‌بندی شده و بعد از آن وضعیت بهداشتی و آموزشی هر استان رتبه‌بندی می‌شود. درنهایت هم‌بستگی بین رتبه‌های بهداشتی و آموزشی با سطح باروری کل تعیین شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد 1ـ بالاترین میزان باروری کل، مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی و هرمزگان است و کم‌ترین این میزان به استان‌های مازندران و تهران و گیلان تعلق دارد. 2ـ استان‌های تهران و خراسان رضوی و مازندران اولین رتبه‌های استانی را از نظر برخورداری از شاخص‌های بهداشتی و درمانی دارا هستند و پایین‌ترین رتبه‌ها مربوط به استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل و آذربایجان غربی است. 3ـ بیش‌ترین میزان برخورداری استان‌ها از نظر شاخص‌های آموزشی ‌به استان‌های گیلان و تهران و همدان تعلق دارد و کم‌ترین میزان آن مربوط به استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل است. ۴- با توجه به ضریب هم‌بستگی، میان متغیرهای آموزشی و بهداشتی و درمانی با باروری کل رابطۀ مثبت و معناداری وجود ندارد. نتایج: نتیجه نهایی نشان می‌دهد که ضریب هم‌بستگی بین شاخص‌های بهداشتی و میزان باروری کل برابر با 170/0- و همچنین ضریب هم‌بستگی بین شاخص‌های آموزشی و سطح باروری کل برابر با 169/0- است. مقدار p نیز بین شاخص‌های بهداشتی و درمانی و آموزشی با میزان باروری کل به ترتیب برابر با 370/0 و 373/0 بوده که از 05/0 بزرگ‌تر است. پس درنهایت فرضیۀ صفر تأیید می‌شود و بین شاخص‌های آموزشی و بهداشتی با متغیر باروری کل رابطه‌ای وجود ندارد.

واژه‌های کلیدی: سطح باروری، شاخص‌های آموزشی، شاخص‌های بهداشتی

متن کامل [PDF 392 kb]   (2750 دریافت)