دوره 16، شماره 62 - ( 7-1395 )                   جلد 16 شماره 62 صفحات 102-59 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


چکیده:   (7480 مشاهده)

مقدمه: طرح پزشک خانواده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سیاست‌گذاریهایی است که در دهه اخیر در عرصه نظام سلامت مطرح شده، ازاین‌رو اهمیت و ضرورت مطالعه آن دقیقاً از اهمیت و جایگاه سلامتی در توسعه و رفاه جامعه نشأت می‌گیرد. بدین‌جهت، هدف پژوهش حاضر، مطالعه جایگاه و روند اجرایی برنامه پزشک خانواده در نظام سلامت ایران است، اینکه از چه پیشینه تاریخی، قانونی و اجرایی برخوردار است؟ و در زمینه اجرا با چه چالشها و موانعی مواجه بوده است؟

روش: پژوهش حاضر در قلمرو پژوهش کیفی است که در آن نمونه‌گیری مبتنی بر هدف است و برای جمع‌آوری داده‌ها از تحلیل اسنادی و مصاحبه استفاده شده است. تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه نیز از طریق تحلیل مضمون بر اساس کدگذاری صورت گرفت.

یافته‌ها: هم‌زمان با دستیابی به پیشینه تاریخی، مبانی قانونی و روند اجرایی برنامه پزشک خانواده، موانع اجرایی برنامه از نظر بستر و زمینه‌های آن تحت عنوان 4 مقوله اصلی شناسایی شد: «قائم به فرد بودن برنامه‌ها و تأثیر تغییرات مدیریت و دولت بر برنامه ملی»، «چالش ناشی از نحوه حمایت دولت دهم از پزشک خانواده»، «چالشهای فرهنگی»، «قانون‌گریزی، عدم اراده و تعهد سیاسی مسئولین ارشد کشوری».

نتیجه‌گیری: پزشک خانواده که از سال 1381 به‌تدریج در نظام سلامت مطرح شد، می‌بایست برحسب قوانین موجود، چون برنامه‌های 5 ساله توسعه چهارم و پنجم تاکنون در سرتاسر ایران اجرایی می‌شد، ولی آنچه در عمل به وقوع پیوست، محدود شدن اجرای آن به روستاها و دو استان فارس و مازندران آن‌هم به سبک و سیاقی متفاوت از خود برنامه پزشک خانواده است که در این راستا مطالعه موانع اجرایی آن نمایان ساخت که بسیاری از زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی که لازمه اجرای برنامه بودند، مهیا نبوده، زمینه‌هایی که نقش کلیدی در موفقیت و شکست هر برنامه‌ای داشته و در عرصه سیاست‌گذاری ضرورتاً باید بدانها توجه شود

متن کامل [PDF 490 kb]   (9642 دریافت)    
نوع مطالعه: اصیل | موضوع مقاله: رفاه اجتماعی
دریافت: 1395/11/11 | پذیرش: 1395/11/11 | انتشار: 1395/11/11

فهرست منابع
1. امیدی، ر. (1391). تحلیل برنامه‌های عمران و توسعة ایران از منظر مؤلفه‌های برنامه‌ریزی اجتماعی. برنامه‌ریزی و بودجه، 4، 114-97.
2. ایری، م. (1390). بررسی چالشها در طراحی و اجرای برنامة پزشک خانواده در شهرها (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران.
3. جمشید بیگی، ع. و همکاران (1386). گزارش عملکرد اجرایی برنامة پزشک خانواده و بیمه روستایی در سال 1385 و شش ماهة اول 1386. تهران: آرویج.
4. جنتی، ع. و همکاران (1388). ارزیابی نقاط قوت و ضعف طرح پزشک خانواده. فصلنامة دانش و تندرستی، 4(4)، 43-38.
5. حسن‌زاده، ع. و همکاران (1387). طراحی نظام ارجاع و پزشک خانواده. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری آهنگ آتیه.
6. دهقانی شورکی، ص. ع. (1389). رابطه مستندسازی فعالیتهای بیمة روستایی با طرح پزشک خانواده در استان یزد (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران.
7. دماری، ب.، وثوق مقدم، ع.، رستمی گوران، ن. و کبیر، م. ج. (1395). ارزیابی برنامه پزشک خانواده شهری و نظام ارجاع در استانهای فارس و مازندران: پیشینه، دستاوردها، چالشها و راه حلها. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 14(2)، 38-17.
8. رهبری، م. و همکاران (1390). نگاهی بر نحوة تربیت نیروی انسانی مورد نیاز برای استقرار نظام ارجاع با محوریت پزشک خانواده. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
9. شریعتی، م. و همکاران، پزشک خانواده در نقشه نظام سلامت 1404 جمهوری اسلامی ایران. تهران: موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران.
10. اداره کل تدوین و تنقیح قوانین و مقررات (1383). مجموعه قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. معاونت پژوهش ، تدوین و تنقیح قوانین و مقررات.
11. کبیر، م. ج. و همکاران (1392)‌. گزارش بازدید از نحوه اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع در مناطق شهری استان فارس و مازندران. تهران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
12. مشیری، اسماعیل و همکاران (1391). مصلحت اندیشی و تقارن در شکل‌گیری برنامه پزشک خانواده و بیمة همگانی سلامت روستاییان در ایران. مجلة حکیم، 4، 299-288.
13. شیانی، ملیحه و همکاران (1395)، مطالعه چالشهای اجرای پزشک خانواده در نظام سلامت ایران، مجله حکیم. 274-264.
14. شیانی، ملیحه و همکاران (1395)، مطالعه چالشهای اجرای پزشک خانواده در نظام سلامت ایران، مجله حکیم. 274-264.
15. مفتون، ف. و همکاران (1389). رضایت‌مندی بیمه‌شدگان روستایی تحت پوشش سازمان بیمة خدمات درمانی و ارائه‌دهندگان خدمات در طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده. تهران:‌ سازمان بیمة خدمات درمانی.
16. منظم، ک. و همکاران (1391). نگاهی بر قانون‌گذاری بخش سلامت در هشت دوره مجلس شورای اسلامی. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
17. نائلی، ج. و مقیمی، د. (1386). سند سیاست ارتقاء مراقبتهای اولیه سلامت.‌ تهران: دبیرخانه شورای سیاست‌گذاری و اصلاح نظام سلامت.

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.