یاسر محمدی، رحمان سعادت، دکتر عبدالمحمد کاشیان،
دوره ۲۵، شماره ۹۷ - ( ۴-۱۴۰۴ )
چکیده
مقدمه: سطح رفاه اجتماعی به میزان مصرف و سطح درآمد بستگی دارد. بهبود شرایط مصرفی خانوارها منجر به افزایش سطح رفاه اجتماعی در کل جامعه خواهد شد. هدف اصلی این مقاله، بررسی جهت و شدت تأثیرپذیری قیمت کالاها و خدمات مصرفی توسط خانواده‌ها در ایران نسبت به گذار نرخ ارز است.
روش: این مطالعه با استفاده از یک مدل ساده خطی و با استفاده از تکنیک مدل خودهمبستگی‌برداری ساختاری (SVAR) و از طریق تجزیه واریانس هزینه‌های کالاها و خدمات مصرفی دهکهای درآمدی و همچنین متوسط درآمد در هر گروه و استفاده از عکس‌العمل شوک (IRF) نرخ ارز، اثر شوکهای وارده موردبررسی قرار گرفت. داده‌ها به‌صورت سالانه و از سال ۱۳۶۳ تا سال ۱۴۰۱ است. وقفه مؤثر یک در نظر گرفته شده است.
یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصـل آزمون هـم‌جمعـی جوهانسون در سطح بحرانی ۵ درصد، وجود رابطه تعادلی بلندمدت تأیید می‌شود. همچنین، شوک نرخ ارز که موجب افزایش یک‌درصدی نرخ ارز می‌شود، رفاه اجتماعی را به میزان ۰,۷۲درصد کاهش خواهد داد. در همین دوره موردمطالعه بیشترین تأثیر گذار نرخ ارز بر هزینه‌های مربوط به آموزش، سلامت و ارتباطات در هر دو مناطق شهری و روستایی بوده است.
بحث: افزایش نرخ ارز به‌مرور اثرات هزینه‌ایی بسیار زیادی را وارد می‌کند. این مسئله سبب می‌شود که هزینه‌های مهمی چون آموزش و سلامت در معرض خطر قرار گیرد. مشکل نرخ ارز تأثیر خود را بر هزینه‌های ارتباطات نیز به طور مؤثری وارد می‌کند که مستلزم توجه بسیار سیاست‌گذار است.
