مقدمه: مطابق قانون باید اماکن عمومی و خصوصی برای مراجعه و استفاده افرادی که با صندلی چرخ‌دار حرکت می‌کنند، مناسب باشد. دستورالعمل این کار به صورت قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال ۱۳۸۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت اماکن عمومی ساری طراحی شد.
روش: پژوهش از نوع مطالعه توصیفی مقطعی است و در سال ۱۳۸۸ انجام شد چک لیستی شامل وجود برنامه منظم بازرسی، سطح شیب دار، آسانسور، تابلوی مخصوص، پارکینگ، حمام، دستشویی و توالت، درهای قابل عبور، تشک مواج و تختخواب با ارتفاع مناسب برای معلولین تهیه شد. پایایی چک لیست با روش آزمون مجدد بررسی شد (همبستگی ۷/۰). ساختمان‌های با مصرف عمومی در ۵ گروه آموزشی، درمانی، خدماتی، اقامتی و تفریحی به شکل تصادفی و برای مواردی که تعداد محدودی وجود داشت به روش سرشماری انتخاب شد. یافتهها با استانداردهای کشوری و بینالمللی مقایسه گردید.
یافتهها : ۲۱۲ مرکز شامل ۳۱ (۱۵%) مرکز آموزشی، ۷۵(۳۵%) مرکز درمانی، ۸۲(۳۹%) مرکز خدماتی، ۸(۴%) مرکز اقامتی و ۱۶(۷%) مرکز تفریحی بررسی شدند. در مقایسه با استانداردهای موجود ۱۰۰ درصد مراکز آموزشی، خدماتی، اقامتی، تفریحی و ۹۵ درصد مراکز درمانی بازرسی نداشتند. ۶۵% مراکز آموزشی، ۷۲% مراکز درمانی و ۷۱% مراکزخدماتی فاقد سطح شیب‌دار و در ۷۵% مراکز اقامتی و ۴۳% مراکز تفریحی سطح شیب‌دار استاندارد نبود. ۸۰% مراکز آموزشی، ۹۵% مراکز درمانی، ۹۶% مراکز خدماتی، ۶۲% مراکز اقامتی و ۱۰۰% مراکز تفریحی فاقد سرویس بهداشتی برای معلولین بود.
بحث: با وجود قانون برای رعایت استانداردهای کشوری و بینالمللی، اکثر قریب به اتفاق ساختمان‌های مورد نیاز معلولین برای آن‌ها قابل استفاده نیست یا به سختی و به شکل ناقص مورد استفاده قرار میگیرد. برنامهریزی برای اجرای درست قوانین لازم و ضروری می‌باشد
