---

هدف مقاله حاضر واکاوی تجربی یکی از تبیین‌های رایج در خصوص خشونت و پرخاش‌گری بین طرف‌داران تیم‌های فوتبال است. در این مقاله، ابتدا پرخاش‌گری و خشونت ورزشی تعریف و دسته‌بندی می‌شود، سپس با تلقی خشونت و پرخاش‌گری، به مثابه امری روانی ـ اجتماعی، تلاش شده است تا با استفاده از تئوری ناکامی ـ پرخاش‌گری واکنش‌های طرف‌داران تیم‌های فوتبال در شهر تهران در مواجهه با وضعیت‌هایی که منجر به ناکامی آنان در دستیابی به هدف‌های ورزشی‌شان می‌شود، تحت بررسی و تحلیل قرار گیرد. فرضیه اصلی پژوهش این است که «ناکامی طرف‌داران تیم‌های فوتبال در دستیابی به اهداف ورزشی‌شان سبب گرایش آنان به انجام رفتار پرخاش‌جویانه و خشونت‌آمیز می‌شود». جمعیت آماری پژوهش حاضر را ۲۸۴ نفر از طرف‌داران دو تیم استقلال و پرسپولیس تشکیل می‌دهد و اطلاعات مربوطه با شیوه پیمایش در خلال برگزاری جام برتر باشگاه‌های ایران در سال ۸۱-۱۳۸۲ گردآوری شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که ناکامی تنها بخشی از پرخاش‌گری و خشونت ورزشی طرف‌داران تیم‌های فوتبال را در هنگام برگزاری مسابقه تبیین می‌کند.

---

مقدمه: میزان قدرت و استحکام شخصیتی فرد، مانند عزت نفس بالا، سطح تحمل ناکامی بالا، نگرش مثبت به مراجع قدرت و میزان پرخاشگری فرد، از عوامل بازدارندۀ بزهکاری است. این پژوهش با عنوان «تحلیل بزهکاری نوجوانان کانون اصلاح و تربیت تهران» و با هدف بررسی متغیرهای فوق در گروه عادی و بزهکار انجام شد . روش: تعداد۱۰۰پسر و۳۰ دختر بزهکار مقیم در کانون اصلاح و تربیت تهران و۱۰۰ پسر دانش‌آموز و۳۰ دختر دانش‌آموز شاغل به تحصیل در خارج از کانون اصلاح و تربیت تهران به عنوان گروه عادی مورد پژوهش قرار گرفتند . طرح پژوهش به صورت علّی‌ ـ ‌مقایسه‌ای از نوع پس‌رویدادی بوده و مدل نظری پژوهش براساس نظریۀ مهار است. آزمودنی‌ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و در پژوهش شرکت کردند. ابزارهای پژوهش عبارت‌ است از آزمون عزت نفس کوپر اسمت، پرسش‌نامۀ نگرش به پلیس، پرسش‌نامۀ نگرش به قانون، پرسش‌نامۀ پرخاشگری و آزمون تحمل ناکامی. با استفاده از برنامۀ آماری SPSS داده‌های پژوهش تحلیل شد . یافته‌ها: عزت نفس گروه عادی بیش‌تر از گروه بزهکار است. نگرش به پلیس و قانون در گروه عادی مثبت‌تر از گروه بزهکار است . پرخاشگری گروه بزهکار بیش‌تر از گروه عادی است. تحمل ناکامی گروه عادی بیش‌تر از گروه بزهکار است. دختران عادی با عزت نفس بالاتر، در برابر پلیس و قانون نگرش مثبت‌تری دارند. پسران عادی در مقایسه با سایر گروه‌ها به قانون نگرش مثبت‌تر و بیش‌ترین میزان تحمل ناکامی را دارند. بین شاخص عزت نفس و نگرش به پلیس در بین پسران عادی و بزهکار و دختران بزهکار رابطۀ معنی‌دار وجود دارد. ارتباط معناداری بین عزت نفس و نگرش به قانون در بین پسران عادی و بزهکار و دختران بزهکار وجود دارد. ارتباط منفی معناداری بین عزت نفس و پرخاشگری در بین پسران عادی و بزهکار و دختران بزهکار وجود دارد. ارتباط معناداری بین شاخص تحمل ناکامی و پرخاشگری در بین دختران گروه عادی و پسران بزهکار وجود دارد. شاخص عزت نفس و نگرش به قانون، به‌طور معنی‌داری بزهکاری را پیش‌بینی می‌کنند . نتایج: مسئولان آموزش و پرورش، والدین، رسانه‌های گروهی، متخصصان اصلاح و تربیت برای پیشگیری و درمان و بازپروری بزهکاری باید عزت نفس را ایجاد کنند و آن را افزایش دهند. همچنین نگرش مثبت را دربارۀ مراجع قدرت و قانون در کودکان و نوجوانان ایجاد کنند .