طرح مساله: این مقاله مبتنی بر تحقیقی است که در مورد تبیین دستگیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مرتبط با مواد مخدر در استان مازندران صورت گرفته است. هدف اصلی این مطالعه تحلیل عوامل اجتماعی مرتبط با میزان اعتیاد است. محقق در پی پاسخ‌گویی به این سئوال بوده است که «عوامل اجتماعی موثر بر نوسانات میزان اعتیاد در میان شهرستان‌های استان مازندران کدامند؟». روش: واحد تحلیل این تحقیق، شهرستان می‌باشد و تمامی شهرستان‌های استان مازندران در طی سال‌های ۸۰-۱۳۷۵ با استفاده از داده‌‌های ثانویه مورد بررسی و تحلیل واقع شده‌اند. یافته‌ها: میزان دستگیری‌های مجرمین مرتبط با مواد مخدر از ۸۱ نفر (در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت) در سال ۷۵ به ۵۱۹ نفر (در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت) در سال ۸۰ افزایش یافته است؛ یعنی ۴/۶ برابر افزایش نشان می‌دهد. نتایج: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مساله ترانزیت از جمله عوامل اصلی گسترش مواد مخدر و اعتیاد در استان مازندران می‌باشد. از این رو، فراوانی مواد مخدر و فعالیت قاچاقچیان از مهم‌ترین متغیرهای پیش‌بینی‌کننده میزان اعتیاد در استان هستند.