---

 

مقدمه: این مطالعه به شناسایی فرایند تاب‌آوری نوجوانان و جوانان محلۀ دروازه‌غار تهران، از طریق تحلیل تجارب زیستۀ آنان پرداخته است . روش: این مطالعه کیفی بوده و به روش مطالعۀ پایه‌ای با رویکرد استراوس و کوربین ۱۹۹۸-۱۹۹۰ انجام شده است . محیط مطالعه، محلۀ دروازه‌غار شهر تهران در سال ۱۳۹۰ بود . برای جمع‌آوری اطلاعات، از مصاحبۀ عمیق و بحث گروهی متمرکز استفاده شد . درمجموع، چهارده مصاحبه با دوازده نفر انجام شد . بحث گروهی متمرکز نیز با حضور هفت نفر برگزار شد . یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که پنج عنصر اصلی، فرایند تاب‌آوری نوجوانان و جوانان را شرح می‌دهد: ۱ـ تلاش هدفمند و امید به آینده به‌منظور کسب هویت؛ ۲ـ به‌کارگیری استراتژی‌های حفظ خود، برای غلبه بر؛ ۳ـ عوامل فرهنگی و جامعۀ انگ زننده، توسعه‌نیافتگی، محیط پرخطر و موضوع‌های نگران کنندۀ آن؛ ۴ـ کسب هویت؛ ۵ـ تجربۀ عوامل تسهیل کننده و مداخله‌گر . مهم‌ترین عاملی که سایر عناصر حول محور آن، معنا و مفهوم می‌یابد و نظریۀ برآمده از مطالعه را شکل می‌دهد، کسب هویت است . نتیجه‌گیری: از نتایج مطالعه برمی‌آید که تأیید شدن و رسیدن به ‌معنای زندگی و کسب موفقیت، عمده‌ترین مقوله‌هایی هستند که در جریان فرایند تاب‌آوری نوجوانان و جوانان محلۀ دروازه‌غار شکل می‌گیرند. این فرایند از آموزش‌های دوران کودکی آغاز می‌شود و با تلاش آنان برای غلبه ‌‌بر موانع و کسب هویت تداوم می‌یابد .

 

---

مقدمه:

امروزه، اعتیاد از مشکلات اجتماعی اساسی است. عوامل مختلفی در گرایش افراد، به‌خصوص جوانان به سوءمصرف مواد تأثیر دارند. اعتیاد والدین و به‌خصوص اعتیاد پدر خانواده ممکن است باعث آشفتگی و گرایش دیگر اعضای خانواده به‌اعتیاد شود؛ با این حال در این خانواده‌ها، افرادی وجود دارند که در

 برابر این مشکل، مقاومت می‌کنند. آن‌ها با وجود داشتن پدر معتاد، دچار سوءمصرف مواد نمی‌شوند، و در اصطلاح در برابر اعتیاد ناشی از داشتن پدر معتاد، تاب‌آوری دارند. مطالعات بسیاری در خانواده‌ها، نقش پیشگیرانه نظارت و صمیمیت والدین را در برابر اعتیاد و دیگر انحرافات اجتماعی نشان داده‌اند. اکنون می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا سازه‌های متناظر با نظارت و صمیمیت والدین در جامعه، یعنی کنترل اجتماعی و حمایت اجتماعی نیز با تاب‌آوری در برابر سوءمصرف مواد در پسران دارای پدر معتاد مرتبط است یا نه.

روش:

در طول پژوهش مورد‌ ـ شاهدی در دو گروه، گروهی افراد معتادی که پدرشان هم معتاد بود (گروه غیرتاب‌آور یا شاهد) و دیگری، برادرهای غیرمعتاد آن‌ها (گروه تاب‌آور یا مورد همتا شده)، پرسش‌نامه‌های کنترل اجتماعی و حمایت اجتماعی اجرا شده است. در تحلیل داده‌ها از آزمون‌های مربع خی و تی مستقل و رگرسیون لجیستیک استفاده شد.

یافته‌ها:

کنترل اجتماعی و حمایت اجتماعی در گروه تاب‌آور به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از گروه غیرتاب‌آور بود (۰۰۱/۰>

p). رگرسیون لجیستیک نشان داد که سه بعد از کنترل اجتماعی (نظارت اجتماعی و نوع نگرش به مواد و نحوه استفاده از اوقات فراغت پیش‌بینی کننده‌های معنی‌دار تاب‌آوری در برابر سوءمصرف مواد است.

بحث:

تاب‌آوری در برابر سوءمصرف مواد در پسران دارای پدر معتاد، تحت تأثیر کنترل اجتماعی قرار دارد.