الهام صانعی پور، مسعود کریملو ، عنایت الله بخشی ، کامران یزدانی ،
دوره ۱۴، شماره ۵۴ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده
مقدمه: با توجه به اهمیت اندازه‌گیری کیفیت زندگی به عنوان یک پیامد مهم برای ارزیابی وضعیت سلامت همچنین ارزیابی نحوه پاسخگویی به مداخلات، لزوم بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه WHOQOL-۱۰۰ مشهود است. در این مطالعه، اعتبار سازه پرسشنامه WHOQOL-۱۰۰ با استفاده از آنالیز Rasch بررسی شده است.
روش: جمعیت مورد بررسی در این مطالعه، ۵۰۰ نفر از معلولین جسمی-حرکتی مراجعه‌کننده به مرکز جامع توانبخشی هلال احمر تهران بودند. افراد شرکت کننده در این مطالعه پرسشنامه WHOQOL-۱۰۰ را، که شامل ۶ بعد از کیفیت زندگی است، تکمیل نمودند و سپس داده‌ها با استفاده از آنالیز Rasch تحلیل شدند. در این آنالیز، ابتدا بر روی هر یک از ابعاد، یکی از مدل‌های خانواده Rasch به نام مدل اعتبار جزئی برازش داده شد و سپس مناسب بودن سوال‌ها با استفاده از آماره‌های استاندارد برازش سوال و آنالیز اختلاف عملکرد سوال بررسی شد.
نتایج: پس از حذف ۴ سوال کلی و برازش مدل برای هر یک از ابعاد به صورت جداگانه، مشخص شد که ۴ سوال از ۱۲ سوال بعد سلامت جسمانی، ۱۴ سوال از ۲۰ سوال بعد سلامت روانی، ۱۱ سوال از ۱۶ سوال بعد سطح استقلال، ۷ سوال از ۱۲ سوال بعد ارتباطات اجتماعی، ۱۵ سوال از ۳۲ سوال بعد سلامت محیط و ۲ سوال از ۴ سوال بعد مذهب، وضعیت روحی و عقاید شخصی، با توجه به آماره‌های استاندارد برازش سوال و آنالیز اختلاف عملکرد سوال، اعتبار سازه پرسشنامه را دچار مشکل می‌کنند و در نتیجه از پرسشنامه کنار گذاشته شدند. پس از کنارگذاشتن این سوالات نامناسب، شاخص‌های پایایی تمییز افراد و آلفای کرونباخ برای ابعاد ۶گانه به ترتیب در فاصله (۹۰۰/۰-۶۴۴/۰) و (۸۷۸/۰-۵۷۶/۰) قرار گرفتند.
بحث: سوال‌های باقی مانده در هر یک از ابعاد پرسشنامه WHOQOL-۱۰۰ برازش مناسبی با مدل نشان می‌دهند که بر این اساس می‌توان گفت پرسشنامه دارای اعتبار سازه مناسب است. شاخص تمییز افراد که یک شاخص پایایی است و با استفاده از آنالیز Rasch بدست می‌آید، برای تمام ابعاد مقداری بزرگتر از شاخص آلفای کرونباخ بدست آمده است که نشان دهنده برآورد دقیق تر شاخص کیفیت زندگی با استفاده از آنالیز Rasch است.
