علی فیض اللهی،
دوره ۲۲، شماره ۸۵ - ( ۵-۱۴۰۱ )
چکیده
مقدمه: با توجه به پر بسامد شدن آمارهای خودکشی و روند رو به رشد آن، از دهه‌ی ۱۳۷۰ مطالعاتی پیرامون این پدیده انجام شده است اما مطالعات حول یک سئوال مشترک، غالباً نتایج ناهمسویی را به دست داده‌اند. لذا هدف این پژوهش، ترکیب یافته‌های پژوهش‌های کیفی انجام شده در مورد خودکشی در ایران بمنظور کسب نتیجه‌ای منسجم از یافته‌های آنها است تا دلایل و بسترهای بروز کنش خودکشانه را مورد واکاوی قرار دهد.
روش: در این پژوهش، از روش فراترکیب استفاده شده است. جامعه‌ی آماری، مقاله‌های پژوهشی چاپ شده در مجلات علمی است که بر اساس ملاکهای مطالعه کیفی و میدانی بودن، ۱۵ مقاله انتخاب شد. با استفاده از نرم افزار Nvivo۱۲ به کدگذاری باز، محوری و انتخابی داده‌ها مبادرت شد. اعتبار پژوهش مورد تایید متخصصان قرار گرفته و پایایی تحقیق براساس ضریب کاپای کوهن، ۷۸۲/. است.
یافته‌ها: مهمترین یافته‌های تحقیق عبارتند از: نابسامانی خانواده، مدیریت نابهنجارانه خانواده، فشار اجتماعی، رابطه زناشویی تنش‌آلود، ناهمترازی سنت، دسترسی به ابزار خودکشی، سترون‌سازی خودکشی و طرد اجتماعی.
بحث: نتایح تحقیق حاضر همچنین حاکی از آن است که بیشترین بسامد آسیب‌ها مربوط به کژکارکردی و آسیب‌زا بودن وضعیت خانوادگی سوژه‌های مورد مطالعه در تمام تحقیقات بوده است. پس از آن به ترتیب حوزه‌های فرهنگ، اجتماعی، فردی و حوزه‌ی اقتصادی قرار دارند. در نتیجه از تلفیق محتوای مقوله‌ها، مقوله‌ی هسته‌ی«خودکشی محصول سازوکار طرد فراگیر» استخراج شده است، به گونه‌ای که هم‌آیندی و بر هم‌کنش مقولات ناهمترازی سنت و مدیریت نابهنجارانه‌ی خانواده منجر به شکل‌گیری ساز و کار حذف از درون خانواده شده و در هم گشتی با سترون‌سازی رفتار خودکشانه توسط اقدام کنندگان به خودکشی عمل می‌کند.
