مفهوم بحران اگرچه دارای کاربردهای عام در محاورات روزمره است، اما در چارچوب مباحث علمی – تخصصی می‌توان برای آن معانی مشخص و متمایزی درنظر گرفت. این ماله پس از مروری بر برداشتهای مختلف از مفهوم مزبور، یکی از اصلی‌ترین و تأثیرگذارترین نهادهای جامعه مدرن در زمینه رفاه و توسعه، مفهوم بحران را در ارتباط با نظریه و عملکرد دولت مورد بررسی قرار می‌دهد. پس از آن و با تأکید بر نظریات توسعه مطرح شده در دهه‌های پس از جنگ دوم جهانی، سیطره گفتمان بحران در نظریات توسعه مورد اشاره قرار گرفته و یک طبقه‌بندی از اقسام روابط ممکن میان دولت، توسعه و جامعه مدنی ارائه می‌گردد. این طبقه‌بندی میان توسعه‌گرایی پایدار، تعادل پایدار و توسعه‌ستیزی پایدار قائل به تمایز می‌شود و سایر موقعیتها را با کمک گرفتن از دو متغیر «مسیر تحقیق توسعه» و «شیوه اعمال سیاستهای توسعه‌گرایانه» از یکدیگر تفکیک می‌کند. از رهگذر مطالعه بحران در دولتهای کشورهای توسعه‌نیافته، نوشتار حاضر در جهت پاسخگویی به پرسش اساسی مطرح شده در آن، پیرامون ویژگی بنیادین دولتها در جهان توسعه‌نیافته و در ایران به‌لحاظ نظری و نیز در قلمرو کاربست و عملکرد، به طرح ایده «دولتهای متزلزل» می‌پردازد و می‌کوشد تا در قالبی نظری، چشم‌اندازی برای خروج این دولتها از وضعیت بن‌بست فراهم آورد.

طرح مسأله: این مقاله مطابق مدل استون (Stone) مبتنی بر تفکیک ابعاد ساختاری و هنجاری در سنجش سرمایه اجتماعی، نشان می‌دهد چه ابعادی از سرمایه اجتماعی و در چه زمینه‌هایی می‌تواند مقوم گرایش‌ها و رفتارهای داوطلبانه جوانان باشد. روش: استراتژی روش‌شناختی پژوهش مبتنی است بر استفاده از طرح ترکیبی از دو روش، علی ـ مقایسه‌ای برای بررسی متغیر داوطلبی در سطح رفتاری و روش پیمایش مقطع ـ عرضی برای شناخت و بررسی گرایش‌های داوطلبانه افراد و تاثیرگذاری عوامل زمینه‌ای موثر در هر دو سطح. یافته‌ها: جنبه‌های هنجاری سرمایه اجتماعی (اعتماد و بده بستان) با کلیه گرایش‌های داوطلبانه رابطه مستقیم دارد. در سطح رفتاری، نمونه‌ای ۸۶ نفری از داوطلبان کمک به زلزله‌زدگان شهر بم (پنجم دی‌ماه ۱۳۸۲)، از سطح بالاتر سرمایه اجتماعی نسبت به نمونه هم حجم از دانشجویان غیرداوطلب برخوردار بودند. مقایسه بین دو سطح رفتار و گرایش نشان می‌دهد داوطلبان کسانی هستند که گرایش‌های اعتراضی ـ رادیکال بالاتری داشته و از اعتماد کمتری به نهادهای حکومتی برخوردارند. نتایج: یافته‌های این پژوهش بیشتر منطبق با استدلال به کار رفته در آثار ادواردز و فولی (۱۹۹۷) است که در آن از دموکراسی به عنوان «نهادینه‌سازی بی‌اعتمادی» تعبیر می‌شود.

مقدمه: سازمانهای جامعه مدنی به‌عنوان نهاد واسط میان دولت و جامعه، نقش مهمی در اتخاذ رویکردهای چندبعدی و یکپارچه فقرزدایی دارند که با توجه به این امر، مقاله حاضر به بررسی نقش سازمانهای جامعه مدنی در فقرزدایی می‌پردازد.

روش: روشهای مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی و تحلیلی است که در آن، به چگونگی، چرایی و چیستی سازمانهای جامعه مدنی و الزامات آن در فقرزدایی پرداخته شده است.

یافته‌ها: وجود جامعه مدنی برای فقرزدایی بسیار مهم است و مشارکت آنها با بخش دولتی در پروژه‌های فقرزدایی می‌تواند به امحای آن کمک شایانی کند. با این وجود مشکلاتی که فراروی سازمانهای جامعه مدنی اعم از شناسایی آنها، أثربخشی و نفوذ و در نهایت تأمین مالی وجود دارد، نتیجه حاصله این است که شکستن دور باطل فقر مستلزم مجموعه‌ای از اقدامات هم زمان است. سازمانهای جامعه مدنی امکان مشارکت مردم فقیر را در جامعه فراهم نموده و تسهیل‌کننده فرآیندهای تحول اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در سطوح گروهها و افراد جامعه می‌باشند.

بحث: بحث این مقاله در خصوص نقش مؤثر سازمانهای جامعه مدنی در فقرزدایی است که با مشارکت قوی و فعال این سازمانها، ظرفیتهای تولیدی افراد فقیر افزایش یافته، به شرکت در تصمیم‌گیریها ترغیب شده و در مجموع موجبات توانمندی فقرا و خروج از گردونه فقر فراهم می‌گردد.