---

یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مطالعاتی در جامعه‌شناسی وجرم شناسی، مطالعه پیرامون انحراف اجتماعی است. با پیشرفتهای بشر در علوم مختلف، همگام با دگرگونیهای جوامع از قبیل صنعتی شدن، توسعه شهرنشیی، تغییرات فرهنگی، تغییر در سبکهای زندگی، تحول در نهادهای مختلف اجتماعی و... مسائل و مشکلات اجتماعی نیز ظاهر شده و راه‌حلهای این مشکلات به تحقیقات نیاز دارد. در این مقاله دیدگاههای نظری صاحب‌نظران جامعه‌شناسی و جرم‌شناسی در خصوص انحراف بررسی شده، سپس به جرم از منظرهای مختلف نگاهی اجمالی می‌شود و در نهایت به مقوله پیش‌گیری پرداخته می‌شود. آن بررسی نشان می‌دهد، با توجه به روند افزایشی نرخ جرائم، ضرورت طراحی استراتژی‌های پیش‌گیری از انحراف و جرم بیش از پیش احساس می‌گردد.

---

طرح مسأله: پدیده فرار نوجوانان و جوانان به ویژه دختران جوان از خانه، با انواع آسیب‌های اجتماعی همراه است. آن‌چه در این پژوهش مورد بررسی است، شناخت عوامل اجتماعی و روانی مؤثر بر فرار دختران نوجوان و جوان از منزل در قالب مدلی علّی ـ تجربی است. روش: در این مطالعه از روش‌های کیفی و مطالعه مورد ـ شاهد مبتنی بر جمعیت با حجم نمونه ۲۸۱ مورد و ۲۵۰ شاهد استفاده شده است. نمونه‌های مورد از ۱۰ مرکز سازمان بهزیستی و سازمان زندان‌ها و نمونه‌های شاهد از جمعیت عمومی دختران ده استان کشور انتخاب شدند. یافته‌ها: ضعف و دست‌یابی نابرابر به منابع ارزشمند اجتماعی، بی‌سرپرستی و بد سرپرستی خانواده، طلاق، ضعف شبکه حمایت اجتماعی، سوء استفاده و آزار، طرد و غفلت در خانواده، ضعف سازگاری و وابستگی اجتماعی، احساس بی‌قدرتی و بی‌هنجاری از عوامل موثر بر فرار دختران از منزل بوده است. نتایج: آسیب‌های مذکور حاصل انواع اختلالات اجتماعی شامل اختلالات توزیعی، ارتباطی و هنجاری است که خود، ناشی از ضعف انسجام اجتماعی در سطح کلان است.