طرح بحث: پدیده کودکان کار و خیابانی یکی از معضلات گریبانگیر اکثر شهرهای بزرگ در جهان معاصر است. گسترش پدیده به حدی است که جوامع توسعه یافته و در حال توسعه را به یک اندازه به خود مشغول کرده است. روش تحقیق: پژوهش حاضر پدیده کودکان کار و خیابانی را در پنج مرکز استانی تهران، مشهد، اهواز، شیراز، و رشت مورد مطالعه قرار داده است. یافته‌ها: یافته‏های تحقیق نشان می‏دهد که عواملی چون نارسایی نهادهای اجتماعی‌کننده‏ای مثل خانواده و مدرسه، فقر اقتصادی خانواده‏های کودکان خیابانی و ناتوانی آنها در انطباق با شیوه‏های زندگی شهرهای بزرگ، آلودگی و آسیب‏زا بودن محلات حاشیه شهری، فقدان نظارت کافی از سوی سازمان‌های مسئول، و الگوهای نادرست کنش متقابل بین شهروندان و کودکان خیابانی، همه دست‌به‌دست هم داده‏اند تا پدیده کودکان خیابانی (که عمدتا کودکان کار در خیابان هستند)، کماکان به‌عنوان مشکلی صعب‏العبور در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور خودنمایی کند.

مقدمه: اجماع کلی در میان دانشمندان علوم اجتماعی معاصر وجود دارد که اعتماد اجتماعی مقوله‌ای بسیار مهم است. علاقه به موضوع اعتماد در بسیاری از رشته‌ها نظیر، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، اقتصاد، روان‌شناسی، تاریخ، فلسفه، مدیریت و سازمان و انسان‌شناسی در سراسر جهان دیده می‌شود. امروزه اعتماد اجتماعی از جمله مقولات اساسی در مطالعات اجتماعی و سیاسی معاصر و یکی از اجزاء اصلی سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود. هدف مطالعه حاضر بررسی تعیین‌کننده‌های اقتصادی-اجتماعی اعتماد در بین کودکان کار شهر تهران می‌باشد.

روش: مطالعه حاضر یک مطالعه همبستگی است که به روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه کلیه کودکان کار ۱۳ تا ۱۸ ساله مراجعه کننده به سازمانهای مردم نهاد حمایت از حقوق کودکان تهران در سال ۱۳۹۳ بودند که ۱۰۵ نفر از ۴ مرکز حمایت از حقوق کودکان (مؤسسه ایلیا، خانه کودک شوش، خانه کودک ناصر خسرو، مرکز همه کودکان مولوی و خانه علم) به‌عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه اعتماد اجتماعی استفاده شد. پس از جمع آوری، داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSSو رگرسیون چندگانه تحلیل شد.

یافته‌ها: میانگین وضعیت اعتماد اجتماعی کودکان ۲۴/۶۴ (در حد متوسط) با انحراف معیار ۰۸/۱۰ می‌باشد. همچنین از بین عوامل اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی ( شامل سن، جنس، بعد خانوار، وضیت مسکن، محل تولد، ملیت و درآمد) تنها ملیت (ایرانی بودن در مقابل افغانی بودن) و درآمد کودکان با اعتماد اجتماعی آنها ارتباط داشت که این دو متغیر مجموعاً ۶/۲۸% از تغییرات اعتماد اجتماعی را تبیین می‌کند.

بحث: با در نظر گرفتن این نکته که زندگی سالم محصول داشتن تعامل اجتماعی است و اعتماد عامل کلیدی مهمی در شکل‌گیری تعامل است، لازم است بسترهای لازم برای حفظ و تقویت اعتماد و اعتماد‌سازی هر بیشتر مورد توجه مسئولان قرار گیرد. علاوه بر این، با توجه به این که کودکان کار از گروههایی هستند که مشکلات اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی بیشتری نسبت به همسالان خود دارند و با در نظر گرفتن این نکته که این کودکان می‌توانند بالقوه درگیر آسیبهای اجتماعی شوند که هزینه‌هایی را به سایر افراد جامعه نیز تحمیل کند، ارائه برنامه‌های مناسب برای افزایش اعتماد اجتماعی آنان می‌تواند هم به‌عنوان راهکاری برای افزایش سلامت اجتماعی این کودکان و افزایش سلامت جامعه از طریق کاستن از آسیبهای اجتماعی مد نظر قرار گیرد.