---

برقراری عدالت اجتماعی مستلزم تحقق امنیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، افزایش امید به آینده در مردم و تأمین معاش و حفظ هویت آحاد جامعه است. به این منظور مطالعه وضعیت فقر و تدوین برنامه‌هایی به منظور کنترل کاهش آن از اهمیت بسیار برخوردار است. در نظام‌های اقتصادی مختلف، الگوهایی برای مبارزه با فقر و کاهش آن پیش بینی شده است. الگوی سوسیالیستی، الگوی توسعه انسانی، الگوی کلاسیک و الگوی نئوکلاسیک، همه با سخن‌های متفاوتی به پدیده فقر و راه‌حل کنترل و کاهش آن پرداخته‌اند. در ایران تحت تأثیر این الگوها، برنامه‌های متفاوتی به منظور کاهش فقر و نابرابری مطرح شده و به اجرا گذارده شده است اما هیچ یک تاکنون موفقیت قابل‌توجهی نداشته‌اند. مقاله حاضر ضمن بررسی این تجارب و نقاط قوت و ضعف آن‌ها ملاحظاتی را در طراحی و اجرای برنامه‌های کاهش فقر مطرح می‌کند.

---

طرح مسأله: هدف مقاله حاضر سنجش میزان سرمایه اجتماعی در بیست شهرستان استان اصفهان و رتبه‌بندی آن‌ها می‌باشد. روش تحقیق: مطالعه به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد شده صورت گرفته است، حجم نمونه مورد بررسی ۴۷۳۹ نفر شهروندانی هستند که به صورت سهمیه‌ای متناسب با سن و جنس انتخاب شده‌اند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در میان شهرهای استان اصفهان شهر اصفهان به عنوان مرکز استان همراه با خمینی شهر از پایین‌ترین سطح سرمایه اجتماعی برخوردار بوده‌اند. نتایج: شاخص‌های سرمایه اجتماعی که از وضعیت مناسب‌تری برخوردارند آن‌هایی هستند که بیشتر با وجوه سنتی جامعه در ارتباط‌اند (اعتماد به خانواده، مشارکت در امور مذهبی و سایر اشکال مشارکت اجتماعی) و شاخص‌هایی که با زندگی مدرن رابطه بیشتری دارند در وضعیت نامطلوب‌تری قرار دارند (اعتماد به غریبه‌ها، الگوهای مختلف مشارکت مدنی).

---

طرح مسأله: افزایش جمعیت و شهرنشینی به عنوان پدیده‌ای فراگیر مخصوصاً در کلان شهرهای بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از جمله ایران و مشکلات ناشی از آن، باعث شده است بسیاری از نظریه پردازان شهری به مشارکت شهروندان در امور شهری، توجه خاصی نمایند. هدف مقاله حاضر، بررسی مشارکت شهروندان در امور شهری و رابطه رفاه اجتماعی با آن بوده است. روش: روش تحقیق، پیمایشی بوده و برای سنجش متغیرهای مستقل و وابسته، تعداد۷۰۰ نفر پاسخگو به شیوه نمونه‌گیری چندمرحله‌ای از بین سرپرستان خانوارهای ۷ منطقه شهرداری اصفهان به عنوان نمونه نهایی انتخاب و به پرسشنامه‌های تهیه شده پاسخ گفته‌اند (سال۱۳۸۶). یافته‌ها: براساس یافته‌های تحقیق حاضر، بیشتر شهروندان اصفهانی، مشارکت بالایی در امور شهری داشته و بین ابعاد غیرمادی رفاه اجتماعی و مشارکت شهروندان در امور شهری، رابطه معنی دار خطی حاصل آمده است. همچنین بر اساس ضریب تبیین اصلاح شده رگرسیونی می‌توان گفت که ۱۷درصد تغییرات متغیر وابسته، از طریق متغیرهای وارد بر مدل رگرسیونی تبیین گردیده و رابطه اعتماد نهادی با متغیر وابسته، بیش از بقیه متغیرها بوده است. نتایج: هر قدر اعتماد نهادی و رضامندی اجتماعی و شهروندان در حد بالا و احساس محرومیت آنان در حد پایینی باشد، به همان اندازه، مشارکت آنان در امور شهری، بیشتر خواهد بود.

---

طرح مسئله: با اینکه اینترنت و فضای مجازی فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای جوانان ایران مهیا کرده است، آسیب‌شناسی اینترنت برای جوان ایرانی کمتر مورد توجه بوده است. پژوهش حاضر می‌کوشد با اتخاذ رویکرد انتقادی به مسئله دوستی‌های اینترنتی و عشق سیال، به ابعاد مختلف این پدیده در بین جوانان ایرانی بپردازد. روش: این پژوهش با یک رویکرد کیفی، مطالب مرتبط با دوستی‌های اینترنتی را بر روی وبلاگ‌های وبلاگ‌نویسان ایرانی گرد‌آوری و تحلیل کرده است. مطالب و مواد گردآوری شده با یک روش کیفی مقوله‌بندی و تحلیل شده‌اند و در پایان، نویسندگان با توجه به مواد گردآوری شده، دست به تحلیل زده و پیش بینی‌هایی از آینده این نوع روابط ارائه کرده‌اند. یافته‌ها: اکثر وبلاگ‌نویسان جوان ایرانی به دوستی‌های اینترنتی نگرش منفی دارند. آسیب‌زایی و فریب‌آمیز بودن این دوستی‌ها از جمله مهم‌ترین دلایل این کاربران در نقد این قبیل دوستی‌ها بوده است. نتایج: دوستی‌های اینترنتی در ایران طرفداران زیادی دارند. با وجود این مخالفان این دوستی‌ها در میان کاربران اینترنت و مخصوصا وبلاگ‌نویسان به مراتب بیشترند. همچنین، مرور روایت‌های منفی وبلاگ‌نویسان از این دوستی‌ها نشان می‌دهد که بیشتر این افراد در گذشته نگرش مثبتی به دوستی‌های اینترنتی داشته‌اند.

---

 

  طرح مسأله: از زمانی که بحث سرمایه اجتماعی و نقش آن در توسعه اقتصادی مطرح شده، تصور غالب، تأکید بر نقش مثبت سرمایه اجتماعی بوده است. در این نوشتار استدلال می‌شود که سرمایه اجتماعی انواع مختلفی دارد و ضمن این‌که تأثیر مثبتی بر روند توسعه دارد اما گاهی اوقات ممکن است برای توسعه مفید و مناسب نباشد.

  روش: روش تحقیق در این نوشتار «کتابخانه‌ای» است. تحقیقات مختلفی که در زمینه ارتباط میان سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی وجود دارد، بررسی می‌شود و در نهایت براساس نتایج به‌دست‌آمده، ارتباط یا عدم ارتباط این دو بیان می‌شود.

  یافته‌ها: براساس یافته‌های این پژوهش، از آن‌جا که سرمایه اجتماعی درون‌گروهی بر اعتماد محدود و خاص تأکید دارد، موجب اختلال سازمانی و فرقه‌گرایی می‌شود و نتیجه آن عدم توسعه است. در مقابل، سرمایه اجتماعی برون‌گروهی با گسترش شعاع اعتماد، شکل‌گیری شبکه‌های روابط اجتماعی و مشارکت افراد در انجمن‌های داوطلبانه به فرایند توسعه اقتصادی کمک می‌کند.

  Objectives: Since the social capital issue and its role in the economic development have been presented, the dominant idea is an emphasis on the positive role of social capital. In this writing, it is demonstrated that there are different types of social capital and although it has a positive role on development process, a kind of that can be no suitable for development. The aim of this article is to provide an overview of the concept of social capital and to distinguish its different forms, focusing on their potential effects on economic development.

  Method: Research method in this writing is "library method" .Different researches are considered about the relation between social capital and economic development and at the end, it is concluded about the existence or non- existence of a relation.

  Findings: In this research we have concluded that since bonding social capital influences on a limited and special confidence, it causes some organizational disorder or factious .So its result is an undeveloped society.

  On the contrary, bridging social capital with expanding of confidence interval, creating social relations and people participation in voluntary associations helps economical development.

 

  طرح مسأله: از مهم‌ترین مسائلی که امروزه دغدغه بسیاری کشورهاست، رشد اقتصادی و تلاش برای دموکراتیک شدن است. از این‌رو هدف این مقاله، بررسی ارتباط مردم‌سالاری و رشد اقتصادی است.

  روش: با استفاده از آمارهای ۶۲ کشور، طی دوره ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ و با استفاده از مدل داده‌های ترکیبی تأثیر مردم‌سالاری بر رشد اقتصادی بررسی شده است. بدین منظور جهت انجام تحلیل‌های آماری و اقتصاد سنجی از نرم افزارهای Stata۸ و Eviews۵ استفاده شده است.

  یافته‌ها: نتایج تخمین‌های اقتصادسنجی تأثیر مثبت و مهم مردم‌سالاری بر رشد اقتصادی را نشان می‌دهد. همچنین رشد اقتصادی به طور منفی با تورم، جمعیت شهری، مخارج مصرفی دولت و به طور مثبت با سرمایه‏های انسانی، سرمایه‏گذاری، رشد جمعیت، نیروی کار زنان و جمعیت فعال ارتباط دارد.

  نتایج: بهبود نهادهای دموکراتیک (کیفیت نهادی) برای رشد اقتصادی سودمند است. همچنین برای رسیدن به رشد بیشتر در جامعه باید سیاست‌هایی را اجرا کرد که موجب افزایش سطح تحصیلات، ا‌یجاد نهادها‌ی دموکراتیک، عدم دخالت دولت در اقتصاد، افزایش سرمایه‏گذاری و مشارکت افراد به خصوص زنان، در امور اقتصادی گردند.

 

 

 

---

---

---

---

---

مقدمه: فقر همواره به صورت یک معضل جهانی فراروی جامعه بشری بوده است و اندازه‌گیری آن و نیز راه‌های فقرزدایی در متون اقتصاد توسعه جایگاه خاصی دارد. با توجه به ضرورت و اهمیت مقابله با بحران فقر از یک سو و اهمیت آن در تعیین افراد واجد شرایط استفاده کننده از برنامه‌های حمایتی و تأمین اجتماعی، لازم است فقر را در جامعه اندازه‌گیری کرد.در این پژوهش برآورد حداقل معاش و روند تغییرات آن در مناطق شهری استان کردستان، طی دوره ۱۳۸۷ـ۱۳۷۵، مد نظر قرار گرفته است. روش: آمارهای مورد استفاده شامل داده‌های مربوط به دهک‌های هزینه ای کشور، آمارهای مربوط به هزینه خانوارهای شهری استان کردستان و شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری کردستان به تفکیک هشت گروه کالایی می‌باشد. برای تخمین حداقل معاش مناطق شهری استان از روش حداقل عادات نسبی ( HLES )، و برای تخمین حداقل معاش به روش HLES نیز از تقاضای سیستم مخارج خطی استفاده شده است. یافته‌ها: براساس یافته‌های به دست آمده حداقل معاش برای یک خانوار شهری استان در سال ۱۳۷۵ معادل ۴۸۸۰۹۳۹ ریال یا ۹/۴۰۶۷۴۴ ریال در ماه بوده، که این رقم در سال ۱۳۸۷ به ۳۹۵۵۵۰۹۵ ریال یعنی چیزی حدود ۳۲۹۶۲۵۸ ریال در ماه رسیده است. بگونه ای که نرخ رشد متوسط سالانه خط فقر در مناطق شهری استان طی دوره ۸۷-۷۵ معادل ۴۲/۱۹ درصد بوده است. همچنین در طی دوره ۸۷-۷۵، به استثنای سال ۱۳۷۹ که گروه مسکن، سوخت و روشنایی بیش‌ترین سهم را به خود ختصاص داده است، همواره گروه خوراکی‌ها دارای بیش‌ترین سهم و گروه بهداشت و درمان دارای کم‌ترین سهم از حداقل معاش، بوده است. نتایج: نتایج نشان می‌دهد هرچند خط فقر طی دورۀ بررسی شده، میزان رشد متوسط سالانه‌ای معادل ۴۲/۱۹ درصد داشته است، در دو مقطع ۱۳۷۸ تا ۱۳۷۹ و ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۲ شاهد کاهش آن هستیم.

 

---

    

  مقدمه : مفهوم مدرن عدالت توزیعی بر توزیع عادلانه منابع و منافع جامعه بین اقشار مختلف تأکید دارد. از طرف دیگر سلامت به عنوان یکی دیگر از مقوله‌های رفاه اجتماعی تحت تأثیر وضعیت شاخص‌های عدالت توزیعی قرار می‌گیرد. در این پژوهش رابطه بین شاخص‌های عدالت توزیعی و سلامت طی سال‌های ۱۳۸۵ـ۱۳۶۳ مورد بررسی قرار گرفته است.

  روش : این مطالعه از نوع تحلیل همبستگی اکولوژیکی می‌باشد. برای اندازه‌گیری عدالت توزیعی به عنوان متغیر مستقل از شاخص‌های نابرابری درآمدی، فقر و مخارج دولت در سلامت استفاده شده است و برای بررسی سلامت از شاخص‌های امید به زندگی و مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال استفاده شده است. برای اجرای پژوهش ابتدا دادهای مورد نیاز مطالعه را ازمرکز آمار تهیه کرده و سپس با استفاده از نرم افزار stata و excel شاخص‌های مورد نظر استخراج شدند. و درنهایت روابط بین شاخص‌ها توسط نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها : به طور کلی طی سال‌های مورد بررسی روند شاخص‌های نابرابری درآمدی و فقر نزولی و روند شاخص‌های سلامت صعودی می‌باشد. نتایج رگرسیون دو متغیره نشان می‌دهد که فقر نسبت به نابرابری درآمدی قدرت تبیین کنندگی بیش‌تری دارد و انجام رگرسیون سه متغیره مشخص شد مخارج دولت در سلامت بیش‌ترین قدرت تبیین کنندگی شاخص‌های سلامت را دارد.

  نتایج : به نظر می‌رسد توجه دولت به سرمایه گذاری در بخش سلامت جهت نیل به اهداف عدالت توزیعی و ارتقاء شاخص‌های سلامت مطلوب می‌باشد.

---

مقدمه: هدف این پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی (خودآگاهی، تصمیم‌گیری و حل مسئله، روش‌های مقابله با استرس، روابط بین فردی و کنترل خشم) بر ابعاد کیفیت زندگی ایتام نوجوان پسر و دختر بود.

 

روش: پژوهش آزمایشی حاضر همراه با پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعۀ آماری پژوهش را ایتام نوجوان ‌۱۲ تا ۱۸سالۀ تحت پوشش کمیتۀ امداد امام‌خمینی در شهر اصفهان تشکیل دادند. نمونه‌گیری، با مراجعه به لیست اسامی ایتام تحت پوشش این سازمان و به روش نمونه‌گیری تصادفی (۶۰ نفر) انجام شد که به صورت تصادفی در دوگروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (دو گروه آزمایش و دو گروه کنترل هر یک شامل ۱۵ پسر و ۱۵ دختر). ابزار پژوهش، شامل پرسش‌نامۀ کیفیت زندگی(WHOQOL-۱۰۰) و پرسش‌نامۀ دموگرافیک بود. دوگروه آزمایش در پانزده جلسۀ دو ساعتی طی سه ماه و به صورت جداگانه تحت آموزش مهارت‌های زندگی (بستۀ آموزشی یونیسف) قرار گرفتند.آزمون تی وتحلیل هم پراکنش یک متغیره (ANCOVA)برای تجزیه وتحلیل یافته ها استفاده شد.

 

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد آموزش مهارت‌های زندگی بر کیفیت زندگی ایتام مؤثر بوده است .همچنین تفاوت معنی‌داری بین دو جنس از لحاظ میزان اثربخشی برنامۀ آموزشی وجود ندارد. در مرحلۀ پس‌آزمون، آموزش مهارت‌های زندگی همۀ ابعاد کیفیت زندگی را جز بعد سلامت جسمی، افزایش داد.

 

بحث: علاوه بر حمایت‌های سنتی و مادی رایج، لازم است برای حمایت کیفی از ایتام نوجوان، کیفیت زندگی آنان را با آموزش مهارت‌های زندگی افزایش داد.

 

 

 

 

---

مقدمه: در جامعه ما به‌طور خاص، یکی از موضوعات حساس اجتماعی که با بحث عدالت‌ اجتماعی گره خورده، بحث مربوط به امتیازات یا تسهیلات ویژه فرزندان شاهد و ایثارگر است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه تسهیلات ویژه فرزندان شاهد و ایثارگر و عدالت اجتماعی ادراک شده صورت گرفته است.

روش: پژوهش حاضر با روش کمی (پیمایش) و ابزار پژوهش پرسشنامه عدالت اجتماعی راسینسکی و پرسشنامه محقق‌ساخته انجام شده و از نوع مطالعات همبستگی می­باشد که در بین ۳۱۰ نفر از فرزندان شاهد و ایثارگر و افراد غیر شاهد و ایثارگر ۲۵-۲۰ ساله استان اصفهان به شیوه نمونه­گیری سهمیه­ای اجرا شده است.

یافته­ ها: رابطه مثبتی بین تسهیلات ویژه فرزندان شاهد و ایثارگر و عدالت اجتماعی ادراک شده از سوی مردم وجود دارد. به این معنا که افزایش یا کاهش هر کدام از متغیرهای مستقل، بر میزان عدالت ادراکی مردم تأثیر دارد. همچنین فرزندان شاهد و ایثارگر نگرش مثبت­تری نسبت به عدالت اجتماعی ادراک شده در مقایسه با افراد غیر شاهد و ایثارگر دارند.

بحث: مردم ارائه تسهیلات ویژه همانند تسهیلات آموزشی، رفاهی و بهداشتی را حق قانونی فرزندان شاهد و ایثارگر می­دانند. اما در خصوص ایجاد فرصتهای شغلی توسط دولت برای آنها دچار تردیدند.

---

مقدمه: ناکارآمدی بافتهای فرسوده بر فرم، عملکرد، کیفیت و امنیت شهرها تأثیر اساسی دارد. ازاین‌رو برای ارتقاء کیفیت زندگی و رفاه شهروندان، نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده ضرورت دارد. وسعت زیاد این بافتها و پیچیدگی ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن، نوسازی و بهسازی را جز با حضور و درگیر کردن مردم در این فرایند غیرممکن می‌نماید. موضوع این مقاله تحلیل عوامل مؤثر بر این حضور و مشارکت شهروندان در بازسازی بافتهای فرسوده تهران است.

روش: این پژوهش با تلفیقی از روشهای کیفی (مصاحبه با ده نفر از صاحب‌نظران و مدیران اجرایی مرتبط با نوسازی) و کمی (پیمایش در بین ۳۶۲ نفر از ساکنان محله‌های تهران در بازسازی بافتهای فرسوده نقش داشته‌اند) صورت گرفته است.

یافته‌ها: میزان و شدت تأثیر عوامل فردی بر مشارکت بیشتر از عوامل ساختاری، نهادی و سازمانی است. ارزیابی اهمیت شاخصهای مورد بررسی نشان داد که شاخصهای مشارکت شهروندان در تعیین اهداف، اعطای تسهیلات و سطح تحصیلات ساکنان از میانگین بالاتری نسبت به سایر شاخصها برخوردار هستند. هفت عامل؛ درگیر کردن مردم در نوسازی، تأمین و توزیع منابع مالی، ساختار حقوقی، نهادسازی در اطلاع‌رسانی، ترویج و اطلاع‌رسانی، آموزش و رعایت حقوق شهروندی در مشارکت مردم در نوسازی و بهسازی بافت فرسوده تأثیر داشته‌اند.

بحث: برای تحقق مشارکت مؤثر و پایدار باید عوامل ساختاری، نهادی، سازمانی و فردی، توأمان و همزمان مورد توجه قرار گیرند. با این وجود عوامل فردی جایگاه ویژه‌ای دارند. تغییر نگرش افراد برای مشارکت مستلزم توجه به عوامل فردی است. با وجود این تنها تغییر نگرش برای مشارکت مردم در طرح‌های نوسازی و بهسازی کافی نیست. در کنار عوامل فردی، ساختارها و بسترهای سازمانی و حقوقی در بسترسازی برای مشارکت ضروری است.

---

---

---

مقدمه: یکی از پایه‌های جامعه سالم، خانواده سالم است. خانواده سالم، خانواده ای است مبتنی بر دوستی و صمیمیت و اعتماد اعضا نسبت به همدیگر.امروزه خانواده، به خصوص سلامت خانوادگی به یکی از مولفه‌­های مهم توسعه اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است. از این­‌رو، مطالعه حاضر با هدف شناسایی چالش­های سلامت خانوادگی در بین شهروندان شهرستان ممسنی انجام شد.
روش:این تحقیق به‌صورت کیفی و تحلیل داده­ها در چارچوب نظریه زمینه‌ای انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه کلیه افراد بالای ۱۸ سال به بالا  بودند که متاهل هستند. روش نمونه­گیری به صورت هدفمند و نظری بوده که با انجام مصاحبه با۱۵ نفر اشباع نظری حاصل شد. با کدگذاری داده­ها ۱۰۱ کد باز استخراج شد که در ادامه با طبقه­بندی آنها بر اساس اشتراک معنای در قالب ۱۲ مقوله انسجام­بخش دسته­بندی شدند.
یافته ها: یافته‌­ها نشان می­‌دهد که پدیده محوری این مطالعه «هم‌آهنگی ارزشی/ عقاید و امنیت» است. شرایط علّی حاکم بر این پدیده شامل چهار مقوله"مدیریت انتظارات"،"پذیرش واقعیت"،"امنیت وجودی -مادی" و "امنیت روانی/عاطفی"هستند. بسترهای حاکم نیز "با هم بودن و یکی شدن "،"رفع احتیاجات اجتماعی" و "پذیرش تفاوت ها و محترم شدن"می­باشند. شرایط مداخله­گر بر پدیده محوری نیز سه مقوله "برخورد مناسب"،"داشتن انصاف/صداقت"و" وجود قانون و عمل به آن در زندگی" تعریف ‌شده‌اند. راهبردهای اتخاذشده در برابر پدیده محوری، اتخاذ"همکاری و همدلی" و"سبک زندگی دور اندیشانه/عاقبت اندیش" هستند که براثر آن، شاهد پیامدهایی نظیر «پیامدهای اخلاقی، پیامدهای عاطفی/ روانی و پیامدهای اجتماعی» هستیم.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که باید با اتخاذ و غلبه شدن رویه­های خانوادگی مانند هم اهنگی ارزشی و تامین امنیت افتصادی و شغلی مطلوب ازجمله تعریض و تعمیم دهی به ارزش ها و نظام هنجاری کارا و مفید در خدمت خانواده و فراهم کردن و بسترسازی در جهت پایداری و تثبیت وضعیت شغلی و درامدی راافزایش داده و از این طریق بتوان سلامت خانوادگی را بهبود بخشید.