فاطمه حاج نقی‌زاده، مریم شریفیان ثانی، حسن رفیعی،
دوره ۱۳، شماره ۴۸ - ( ۱-۱۳۹۲ )
چکیده
مقدمه: طرح بحث تأثیر مؤلفه‌های مربوط به جامعۀ سالم بر بهروزی کودکان برای داشتن جامعه‌ای دوستدار کودک و همچنین داشتن آینده‌ای بهتر، انکارناپذیر است. ازآنجاکه عوامل اجتماعی بیش‌ترین نقش را در تعیین سلامتی و بهروزی جوامع دارند و با در نظر گرفتن دیدگاه پیشگیری‌محور و نقش مهم دوران کودکی در توسعه و سلامت جامعه، توجه به مؤلفه‌های اجتماعی سلامت و تأثیر آن‌ها بر دوران کودکی برای سعادت آیندگان بیش از پیش مطرح می‌شود. هدف این مطالعه، بررسی رابطۀ بین سلامت اجتماعی و بهروزی کودکان است.
روش: مطالعه از نوع هم‌بستگی بوم‌شناختی گذشته‌نگر و به روش کتابخانه‌ای انجام شد که در آن داده‌های مربوط به سلامت اجتماعی طبق شاخص ترکیبی سلامت اجتماعی در ایران با مؤلفه‌های فقر، خشونت، رشد جمعیت، آموزش، پوشش بیمه، بیکاری و توزیع عادلانۀ درآمدها و داده‌های بهروزی کودکان با مؤلفه‌های میزان مرگ‌ومیر نوزادان، میزان مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال، میزان سوء‌تغذیۀ کودکان زیر ۵ سال، میزان ثبت‌نام در دبستان‌ها و درصد کودکانی که به پایۀ پنجم دبستان می‌رسند، در ۳۰ استان کشور بررسی شد. ابزارهای تحقیق شامل شاخص ترکیبی سلامت اجتماعی در ایران: رفیعی و همکاران (۱۳۸۸) و مرور ۲۰۰۲ دالیرازار بر شاخص بین‌المللی بهروزی کودکان یونیسف بود. از آزمون کلموگروف اسمیرنوف، آزمون هم‌بستگی پیرسون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد.
یافته‌ها: بین بهروزی کودکان و متغیرهای فقر، رشد جمعیت، میزان باسوادی و پوشش بیمه به‌مثابه مؤلفه‌های سلامت اجتماعی رابطۀ آماری معنی‌داری وجود دارد. همچنین جهت رابطۀ متغیرهای فقر و رشد جمعیت، منفی و جهت میزان باسوادی و پوشش بیمه، مثبت است. درمجموع، پس از انجام تحلیل عاملی اکتشافی و محاسبۀ نمرۀ بهروزی کودکان و سلامت اجتماعی کل، رابطۀ بین سلامت اجتماعی و بهروزی کودکان در ایران، با هم‌بستگی ۴۹/۰ (۰۰۱/۰=p value) تأیید شد.
بحث: در بررسی رابطۀ بین سلامت اجتماعی و بهروزی کودکان، یافته‌ها حاکی از آن است که هرچه میزان فقر و رشد جمعیت بیش‌تر باشد، میزان دسترسی به امکانات بهداشت و درمان و تسهیلات آموزشی، پایین‌تر خواهد بود و بالعکس، هرچه میزان باسوادی و پوشش بیمه در جامعه‌ای بیش‌تر باشد، خانواده و به‌دنبال آن کودک از وضعیت رفاهی عالی‌تری بهره‌مند بوده و بهروزی بیش‌تری دارد؛ بنابراین توجه به این مؤلفه‌های سلامت اجتماعی و در نظر گرفتن آن‌ها در سیاست‌گذاری‌های مرتبط با کودکان، باعث ارتقاء و بهبود بهروزی کودکان در جامعۀ ایران خواهد شد.
کلیدواژه‌ها: استان‌های ایران، بهروزی کودکان، سلامت اجتماعی
