قاسم اویسی فردویی، فهیمه نظری، محمدعلی قره قانی، کوروش قراگوزلو،
دوره ۲۱، شماره ۸۰ - ( ۲-۱۴۰۰ )
چکیده
مقدمه: هدف از پژوهش حاضر شناخت وضعیت جانبازان قطع نخاعی کمر و گردن و فرآیند فرزندآوری آنهاست. جانبازان به‌عنوان گروههایی که پس از جنگ از نظر روحی و جسمی درگیر پیامدهای ناخوشایند ناشی از جنگ قرار گرفته‌اند نسبت به گروههای دیگر معلول درگیر مشکلات «فردی»، «اجتماعی» و «خانوادگی» از جمله فرزندآوری هستند. مشکلاتی که هیچ‌گاه مطرح نشده و تنها از راه نزدیک شدن به زندگی آنان می‌توان آنها را دریافت.
روش: روش‌شناسی تحقیق، کیفی و روش آن، پدیدارشناسی و به لحاظ ماهیت پاسخ به پرسشها چرایی، چگونگی و چیستی است. بدین منظور با۲۰ نفر از جانبازان (مرد ) که بین سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۵ ازدواج کردهاند و با مشکلات بی‌فرزندی و یا فرزندآوری مواجه بودند در سه استان تهران، اصفهان و قم مصاحبه صورت گرفت. مصاحبه تا اشباع نظری ادامه یافت.
یافته‌ها: جانبازان به تناسب موقعیتهای مختلفی که در آن قرار گرفته‌اند یعنی مدیریت خانواده، فشارهای دیگر زندگی (مضیقه فرزند و فرزندآوری) از طریق مؤلفه‌های «اعتقادی»، «روانی و عاطفی»، «اقتصاد» و «حقوقی و قانونی» جهت تثبیت و استمرار و در نهایت «خود تنظیمی خانواده» و زندگی مشترک زوجین دست به انتخاب زدند.
بحث: دلیل ازدواج جانبازان تنها خروج از تنگناهای متنوعی که با آن درگیر بودند، اعلام شد. رویکرد تقلیل‌گرایانه به ازدواج و تشکیل خانواده دارای پیامدهایی نظیر ۱. آشیانه خالی (خانههای بدون فرزند). ۲. نارضایتی جنسی طرفین ۳. پزشکی شدن فرزندآوری و تک‌فرزندی ۴. بار سنگین و فشار نقشی همسران جانباز ۵. فرزند خواندگی بوده است.
همسران آنها نیز بیشتر در جایگاه مراقبتگری قرار دارند، از نظر تعداد فرزندان انواع مختلفی از خانواده‌های بدون فرزند، فرزندخوانده، فرزندآوری از راه درمان، و فرزندآوری از راه طبیعی و فرزند شهید در میان آنها وجود دارد. ناتوانی جنسی، ناباروری و ناتوانی در بچه‌دار شدن از مهم‌ترین معضلاتی است که این خانواده‌ها آن را تجربه می‌کنند.
