دوره 24، شماره 95 - ( 10-1403 )
جلد 24 شماره 95 صفحات 343-309 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khalvati M, Babaeian N, Ostadhashemi L, Marouzi P, Ghaderi Sanavi R A, Khalvati M et al . (2024). Attitudes of n students and social workers toward poverty in Iran. refahj. 24(95), : 8 doi:10.32598/refahj.24.95.1648.2
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-4247-fa.html
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-4247-fa.html
خلوتی ملیحه، بابائیان نسرین، استادهاشمی لیلا، معروضی پرویز، قادری ثانوی رمضانعلی، خلوتی محبوبه و همکاران..(1403). نگرش مددکاران اجتماعی به فقر: ترجمه و تطابق فرهنگی و اعتبار یابی ابزار اندازه گیری رفاه اجتماعی 24 (95) :343-309 10.32598/refahj.24.95.1648.2
ملیحه خلوتی 
، نسرین بابائیان ، لیلا استادهاشمی ، پرویز معروضی ، رمضانعلی قادری ثانوی ، محبوبه خلوتی ، مسعوده باباخانیان*
، نسرین بابائیان ، لیلا استادهاشمی ، پرویز معروضی ، رمضانعلی قادری ثانوی ، محبوبه خلوتی ، مسعوده باباخانیان*
واژه‌های کلیدی: اعتبارسنجی، انطباق فرهنگی، نگرش به فقر، مددکاران اجتماعی شاغل، دانشجویان مددکاری اجتماعی
متن کامل [PDF 879 kb]
(3389 دریافت)
| چکیده (HTML) (2705 مشاهده)
متن کامل: (585 مشاهده)
مقدمه
فقر و محرومیت اجتماعی موضوعاتی هستند که در طول تاریخ و در تمام دنیا فعالیت مددکاران اجتماعی را به خود اختصاص داده‌اند. سازمانهای حرفه‌ای (مانند انجمن بین‌المللی مددکاری اجتماعی)، (هیر، 2004؛ باتلر، 2002؛ اسمبلی، 1999) فعالان مدنی و دانشگاهیان تأکید کرده‌اند که مددکاران اجتماعی نسبت به زندگی مردمی که در فقر به سر می‌برند مسئول هستند و در کاهش این معضل اجتماعی نقش دارند (پین، 2002؛ پارسلو، 1990؛ هاینس و وایت، 1999؛ کریگ، 2002).
در عمل، بخش عمده‌ای از کاربران خدمات اجتماعی که مددکاران اجتماعی در سراسر جهان با آنها سروکار دارند، افرادی هستند که در فقر زندگی می‌کنند و از عواقب مشکلات اقتصادی رنج می‌برند (ویس و گال، 2007). نگرش و باورهای مددکاران اجتماعی به مسائل اجتماعی بر شیوه تعریف آنها از مشکل و مسئله و روشهای مداخله آنها برای کاهش یا رفع مشکل تأثیر می‌گذارد (رابینسون و شوارتز، 1991).
مطالعه و سنجش نگرش یکی از موضوعات اصلی در علم روانشناسی اجتماعی به شمار می‌رود و از دهه هفتاد میلادی به طور گسترده‌ای در علوم اجتماعی به کار گرفته شده است (کوزارلی و همکاران، 2001). علاقه اصلی و پایدار به مفهوم «نگرش» بر این فرض ذهنی اساسی استوار است که نگرشها تعیین‌کننده‌های مهم روشهایی هستند که افراد بر اساس آنها رفتار می‌کنند.
با توجه به ارتباط بین نگرشها و رفتار، طیف وسیعی از نگرشهایی که مربوط به مسائل اجتماعی هستند و به‌احتمال‌زیاد رفتار افراد نسبت به این مسائل را شکل می‌دهند موردمطالعه قرارگرفته‌اند (مانند نگرش به بی‌خانمانی، محیط، احزاب و نامزدهای سیاسی، سقط‌جنین، مجازات اعدام و اقدامات مثبت) (کوزارلی و همکاران، 2001). دراین‌بین مقیاسهای متعددی برای سنجش نگرش افراد به فقر طراحی و اجرا شده است. اولین مقیاس توسط پترسون در 1967 تدوین شد. این مقیاس 40 گویه دارد و نگرش افراد به فقر را در ابعاد نگرشهای مذهبی، تعصب نژادی، تعصب اجتماعی، فردی، افکار عمومی و تغییر نگرش می‌سنجد (پترسون وهالتون، 2012). این مقیاس توسط گریم و ارتن (1973) برای سنجش نگرش 117 دانشجوی سال اول مددکاری اجتماعی دانشگاه تنسی به کار رفت (گریم و اُرتن، 1973).
الستون و دین (1972) نیز در یک پیمایش از دریافت‌کنندگان خدمات رفاهی در مورد اینکه آیا ازنظر آنها فقر ناشی از کم‌کاری فردی است یا ناشی از عواملی که خارج از کنترل فرد است سؤال کردند (آلستون و دین، 1972). مکدونالد (1971) در مطالعه‌ای به طراحی مقیاس نگرش به فقر پرداخت. پرسشنامه طراحی‌شده توسط وی دارای 12 گویه بود (مکدونالد جی آر، 1971). این پرسشنامه در دو مطالعه توسط فارنهام و گانتر (1984) برای سنجش نگرش افراد به فقر مورداستفاده قرار گرفت (فارنهام و گانتر، 1984).
ریزر و اپستین (1987) در مطالعه‌ای به بررسی نگرش مددکاران اجتماعی به فقر پرداختند که از مقیاس 6 گویه‌ای طراحی‌شده توسط محققین، با ابعاد فردی، ساختار اجتماعی، تکنیکی، گروهی استفاده شد (ریزر و اپستین، 1987). مقیاس 15 گویه‌ای دیگری توسط فارنهام (1982) برای بررسی نگرش به فقر طراحی شد. این مقیاس دارای سه بعد فردی، اجتماعی و سرنوشت‌ساز است. در این مطالعه افراد طبقه متوسط و افراد کم‌برخوردار مشارکت کردند (فارنهام، 1982). این مقیاس در مطالعه بولاک (1999) مورداستفاده قرار گرفت (بولاک، 1999 ،2004). مقیاس آترثون (1993) در دو فرم بلند با 37 گویه و دارای یک بعد و فرم کوتاه با 21 پرسش و سه بعد کمبود فردی، برچسبها و رویکرد ساختاری برای سنجش نگرش به فقر تدوین شد که در 7 مطالعه مورداستفاده قرار گرفته است (آترثون و همکاران، 1993؛ کراملی، 2013؛ لوندر براتچر و همکاران، 2017؛ پترسون و هالتون، 2012؛ رهنر و همکاران، 1997؛ روتر و همکاران، 2004؛ یان و ویور، 2010).
طی سالها در سراسر جهان تعداد معدودی از محققان به بررسی نگرش مددکاران اجتماعی شاغل (بولاک، 1995؛ هندریکسون و اکسلسون، 1985؛ ریزر و اپستین، 1987؛ رهنر و همکاران، 1997) و دانشجویان مددکاری اجتماعی (کرینز، 1977؛ گریم و اُرتن، 1973؛ مکاروف، 1977؛ رولف و همکاران، 1984؛ شوارتز و رابینسون، 1991؛ سان، 2001؛ ویس و گال، 2007؛ ویس و همکاران، 2002؛ وودکوک و دیکسون، 2005) در مورد فقر پرداخته‌اند. در همه این مطالعات چهار دسته از عوامل، موردبررسی قرار گرفته که عبارتند از عوامل فردی، روان‌شناختی، ساختاری و سرنوشت‌ساز. اما دو عامل در همه این مطالعات مشترک است که عبارتند از ساختار اجتماعی که فرد کنترل بسیار کمی بر آن دارد و دیگری عوامل فردی مانند انگیزه و میزان تلاش فرد (ویس و گال، 2007).
در ایران و به زبان فارسی تاکنون ابزاری برای سنجش نگرش به فقر طراحی نشده است. همچنین مقیاسهای موجود نیز به فارسی ترجمه و اعتبارسنجی نشده‌اند. با توجه به اینکه مددکاران اجتماعی کارگزاران و عاملین اجرای سیاستهای اجتماعی در جامعه به شمار می‌روند و نگرش و باورها و عقاید آنها می‌تواند در تدوین و اجرای سیاستهای اجتماعی و همچنین کاربرد استراتژیهای مناسب برای کاهش مشکلات اجتماعی مؤثر باشد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ترجمه، انطباق و هنجاریابی نسخه انگلیسی پرسشنامه نگرش مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو به فقر و مقایسه نگرش آنها در ایران در سال 1400 طراحی شد.
روش
روش تحقیق و ماهیت آن
پژوهش حاضر از نوع روش‌شناختی و اعتباریابی با طرح توصیفی مقطعی است که در تیر و مردادماه 1400 انجام شد. پیش از آغاز مطالعه ابتدا از طراح پرسشنامه کسب اجازه و مجوز ترجمه اخذ شد. ترجمه و معادل‌سازی آزمون مطابق با فرهنگ ایرانی بر اساس قرارداد استاندارد ارزیابی بین‌المللی کیفیت زندگی (IQOLA) انجام گرفت که شامل مراحل ترجمه، سنجش کیفیت ترجمه، ترجمه رو به عقب، مقایسه نسخه انگلیسی با نسخه فارسی است (بولینگر و همکاران، 1998).
جامعه آماری
جامعه آماری شامل دانشجویان مددکاری اجتماعی و شاغلین در سمت مددکاری بود. حداقل حجم نمونه لازم برای اجرای تحلیل عاملی 5 تا 10 نمونه به ازای هر گویه ابزار و تعداد 20 نفر به ازای هر عامل پنهان در تحلیل عامل تأییدی در نظرگرفته شد (عبادی و همکاران، 2017). درمجموع 450 نفر با نمونه‌گیری در دسترس در مطالعه شرکت کردند. شرایط ورود به مطالعه عبارت بود از رضایت آگاهانه از مشارکت در پژوهش برای دانشجویان، تحصیل در رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاههای داخل ایران، دسترسی به اینترنت و گوشی همراه هوشمند یا دستگاه کامپیوتر با قابلیت اتصال به اینترنت و برای شاغلین مددکاری اجتماعی معیار ورود عبارت بود از اشتغال در سمت مددکاری اجتماعی در هر یک از سازمانهای دولتی یا غیردولتی در ایران در زمان اجرای مطالعه، دسترسی به اینترنت و گوشی همراه هوشمند یا دستگاه کامپیوتر با قابلیت اتصال به اینترنت، عضویت در گروههای مجازی شغلی، اطلاع‌رسانی و سازمانی.
ابزار جمع‌آوری داده‌ها
برای جمع‌آوری داده‌ها از چک‌لیست اطلاعات جمعیت‌شناختی و پرسشنامه نگرش به فقر استفاده شد. در این مطالعه فرم کوتاه مقیاس سنجش نگرش به فقر به کار گرفته شد که شامل 21 آیتم است که نگرش به فقر را در سه بعد کمبودهای فردی (7 آیتم)، برچسب (8 آیتم) و رویکرد ساختاری (6 آیتم) می‌سنجد. فرم کوتاه توسط یان و ویور (2010) ارائه و آلفای کرونباخ کل 87/ 0 گزارش شد (یان و ویور، 2010). حداقل نمره کسب‌شده در این مقیاس 21 و حداکثر آن 105 است. گویه‌ها بر اساس طیف 5 تایی لیکرت از (کاملاً موافق=1 تا کاملاً مخالف=5) نمره‌گذاری شد. 6 آیتم مربوط به زیرمقیاس ساختاری نمره‌دهی معکوس داشتند. پرسشنامه به‌صورت خودایفا و خودامتیازدهی تکمیل شد.
ترجمه و انطباق فرهنگی
در مرحله اول دو مترجم فارسی‌زبان، ترجمه نسخه انگلیسی را به زبان فارسی انجام دادند (ترجمه روبه‌جلو) که یکی از مترجمان مددکار اجتماعی و آگاه به مفهوم پرسشنامه و مترجم دیگر هیچ‌گونه آگاهی‌ای از مفاهیم تخصصی مددکاری اجتماعی و رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی نداشت. در مرحله دوم ترجمه برای مترجم سوم فرستاده شد که زبان مادری فارسی داشت. وی دو ترجمه را با هم ترکیب کرد و سپس در جلسه‌ای (مجازی) با حضور مترجمان، از آنها خواسته شد روی مقیاس صد درجه‌ای، به‌دشواری ترجمه امتیاز دهند.
امتیازدهی به این طریق انجام شد که امتیاز صفر به معنی ترجمه آسان و امتیاز صد به معنای ترجمه بسیار مشکل بود. بعد از بحث درباره ترجمه‌ها و رفع اختلافها، مترجمان بر یک نسخه توافق کردند. در مرحله سوم دو مترجم مستقل و کور ترجمه رو به عقب را به عهده گرفتند. به این شیوه که نسخه نهایی تهیه‌شده را مجدداً به زبان انگلیسی ترجمه کردند و سپس نسخه انگلیسی به‌دست‌آمده از ترجمه متخصصان ازلحاظ وضوح ترجمه، به کار نبردن کلمات تخصصی، انطباق با فرهنگ ایرانی و وفاداری به نسخه اصلی از سوی یک کمیته متخصص شامل یک مددکار اجتماعی، دو جامعه‌شناس، یک مدیر رفاه اجتماعی، مترجمان و نویسندگان با یکدیگر مقایسه شد و پس از تأیید طراح اصلی پرسشنامه نسخه ماقبل نهایی مدون شد (اباذرپور و همکاران، 2019؛ وکیل زاده و همکاران، 2017).
در مرحله چهارم برای کسب اطلاعات اولیه درباره جمله‌بندی و وجود نکته مبهم، پرسشنامه توسط 5 مددکار اجتماعی شاغل و 5 دانشجوی مددکاری اجتماعی مطالعه شد و نظرات آنها اعمال شد. در مرحله پنجم اصلاحات لازم در پرسشنامه انجام و نسخه نهایی آن آماده روان‌سنجی شد. در مرحله ششم مستندسازی همه رویه‌های ترجمه و انطباق فرهنگی صورت گرفت. برای بررسی ویژگیهای روان‌سنجی ابزار از روایی صوری، محتوا و سازه استفاده شد.
روش برآورد روایی و پایایی ابزار و تحلیل داده‌ها
در این مطالعه برای تعیین روایی صوری از دو روش کمی و کیفی استفاده شد. درمجموع 10 نفر از جامعه هدف و کارشناسان مددکاری اجتماعی و جامعه‌شناسی به مطالعه دعوت شدند و نظرات آنان در خصوص تناسب، مشکل، ارتباط و ابهام سؤالات پرسشنامه جمع‌آوری شد و بر پرسشنامه اعمال شد. برای بررسی روایی صوری کمی از همان 10 نفر درخواست شد که اهمیت گویه‌های ابزار را در یک مقیاس لیکرت از گزینه 1(بی‌اهمیت) تا 5(بسیار مهم) بیان کنند. سپس امتیاز هر گویه از پرسشنامه با فرمول (نمره اهمیت×فراوانی) محاسبه شد (عبادی،2019؛ حاجی‌زاده،2012).
روایی محتوایی نیز به دو روش کیفی و کمی ارزیابی شد. در بررسی روایی محتوایی کیفی، نسخه در اختیار 10 نفر (5 نفر متخصص مددکاری اجتماعی، 5 نفر متخصص رفاه اجتماعی و 1 نفر متخصص جامعه‌شناسی که درزمینه ابزارسازی و روان‌سنجی ابزار تجربه داشتند) قرار گرفت و از آنها درخواست شد تا پس از بررسی کیفی پرسشنامه بر اساس معیارهای وضوح، سادگی، رعایت دستور زبان، استفاده از واژه‌های مناسب، قرارگیری عبارات در جای خود و امتیازدهی مناسب، بازخورد لازم را ارائه دهند (کولتون و کوورت،2007).
سپس پرسشنامه طبق پیشنهادهای مختصر دستور زبانی اصلاح شد. در این مرحله ریزش گویه وجود نداشت. برای بررسی روایی محتوا به شکل کمی، از دو شاخص نسبت روایی محتوا (CVR ) و ایندکس روایی محتوا (CVI ) استفاده شد. بدین منظور پرسشنامه مذکور در اختیار 11 نفر از متخصصان مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی قرار گرفت و از آنها درخواست شد تا هر گویه را بر اساس نمره 3 قسمتی (1. ضروری نیست؛ 2. مفید است، اما ضروری نیست؛ 3. ضروری است) بررسی کنند.
بدین ترتیب که 11 نفر از متخصصان (مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی) مرتبط‌بودن هر گویه از پرسشنامه را بر اساس شاخص چهارگزینه‌ای (1. اصلاً مرتبط نیست؛ 2. تا حدودی مرتبط است؛ 3. نسبتاً مرتبط است؛ 4. کاملاً مرتبط است) بررسی کردند (والتز و همکاران، 2010؛ لاوشه، 1975؛ عبادی و همکاران، 2019).
برای بررسی روایی سازه نسخه فارسی پرسشنامه نگرش به فقر از تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) و تأییدی (CFA) در حجم نمونه 450 نفری استفاده شد. در تحلیل عاملی اکتشافی 221 نفر از مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی با توجه به معیارهای ورود و به روش نمونه‌گیری در دسترس موردبررسی قرار گرفتند. برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی از شاخص کیزر-میر-اولکین (KMO)2 و آزمون کرویت بارتلت3 استفاده شد. شاخص KMO نشان‌دهنده کفایت نمونه‌گیری و حجم نمونه کافی برای اجرای تحلیل عاملی است (عبادی و همکاران، 2019). برای اطمینان از مناسب‌بودن داده‌ها از آزمون کرویت بارتلت استفاده شد که این آزمون، معناداری تحلیل داده‌ها را می‌سنجد و در سطح معنی‌داری 95/ 0 در نظر گرفته شد. برای تحلیل عاملی تأییدی 229 نفر از مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی مشارکت‌کننده با توجه به معیارهای ورود به روش نمونه‌گیری در دسترس موردبررسی قرار گرفتند (عبادی و همکاران، 2019؛ شریفی و همکاران، 2023).
برای تعیین پایایی به روش آزمون-بازآزمون و شاخص همبستگی درون‌خوشه‌ای (ICC)4، تعداد 17 دانشجو و 18 مددکار اجتماعی شاغل انتخاب شده و از آنها درخواست شد تا در دو نوبت به فاصله زمانی دو هفته، به سؤالات نسخه فارسی نگرش به فقر پاسخ دهند (شریفی و همکاران،2023). سپس با بررسی نسبت واریانس در متغیرهای مشاهده‌ای به متغیرهای پنهان در تحلیل عاملی تأییدی، پایایی سازه‌ها محاسبه شد. پایایی سازه‌ها یا ثبات عوامل نوعی جایگزین برای ضریب آلفای کرونباخ در تحلیل مدل معادلات ساختاری است که در مطالعه حاضر ثبات سازه‌ای بیش از 7/ 0 موردقبول در نظر گرفته شد (عبادی و همکاران، 2019). در مطالعه حاضر به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم‌افزار SPSS23 و AMOS5 استفاده شد.
یافته‌ها
جدول شماره 1 اطلاعات جمعیت‌شناختی مشارکت‌کنندگان در مطالعه را نشان می‌دهد. 450 نفر مددکار اجتماعی (194 دانشجوی مددکاری اجتماعی و 256 نفر مددکار اجتماعی شاغل) در مطالعه شرکت کردند. میانگین و انحراف معیار سن دانشجویان در این مطالعه 93/ ±24 60/ 7 سال و میانگین و انحراف معیار سن مددکاران اجتماعی شاغل در این مطالعه 98/ 38±10/ 8 سال است. میانگین و انحراف معیار سابقه کار مددکاران اجتماعی شاغل 09/ 12 ±59/ 8 سال به دست آمد.
جدول (1) مشخصات جمعیت‌شناختی مشارکت‌کنندگان
در روایی صوری کیفی گویه‌هایی که حول مفهوم خدمات رفاهی یا بنها و کمک‌هزینه‌های رفاهی مؤسسات خدمت اجتماعی طراحی شده بودند، برای انطباق فرهنگی با جامعه ایران با مفهوم بهزیستی و سبد کالا یا سبد غذایی و یارانه دولتی جایگزین شدند. در روایی صوری کمی نمره اثر همه گویه‌ها مساوی یا بالاتر از 5/ 1 بودند. بنابراین هیچ گویه‌ای حذف نشد. در روایی محتوایی کیفی پیشنهادهای متخصصین مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی ازنظر وضوح و ساده‌بودن و اصلاحات دستور زبانی اعمال شد.
روایی محتوایی کمی پرسشنامه با استفاده از نسبت روایی محتوا برای کل پرسشنامه CVR=0.74 به دست آمد. در ادامه شاخص اعتبار محتوایی پرسشنامه بر اساس شاخص والتس و باسل، درمجموع S-CVI=0.23 به دست آمد. در کل تمام گویه‌های ابزار موردقبول قرار گرفت و هیچ‌کدام از گویه‌ها حذف نشد (جدول شماره 2).
در بررسی روایی سازه، از تحلیل عامل اکتشافی استفاده شد و عوامل پنهان استخراج شد. نتایج آزمون KMO درباره کفایت حجم نمونه برابر با 713/ 0 به دست آمد که در سطح قابل‌قبول بود و نتیجه آزمون کرویت بارتلت نیز ازنظر آماری معنی‌دار بود (P=0.001,df=210). در تحلیل عاملی اکتشافی به روش حداکثر درستنمایی و با استفاده از چرخش پروماکس و نمودار سنگریزه، سه عامل «کلیشه‌ها»، «رویکرد فردی» و «رویکرد ساختاری» استخراج شد. مقدار ویژه این سه عامل به ترتیب 19/ 3، 04/ 2 و 55/ 1 بود که درمجموع 13/ 32 درصد از واریانس کل واریانسهای متغیرهای نگرش به فقر را تبیین کردند (جدول 3).
جدول (2) ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه نگرش به فقر
جدول (3) عوامل نسخه فارسی نگرش به فقر
بعد از انجام تحلیل عامل اکتشافی گویه‌های شماره 1،4،5،6،10 و 17 از پرسشنامه حذف شد.
نمودار (1) نمودار سنگریزه
نتایج تحلیل عاملی تأییدی نیز برآورد مناسب و خوبی را مبتنی بر شاخصهای کلی برازندگی مدل به همراه داشت) جدول 4).
جدول (4) مقادیر شاخصهای برازش الگوی تحلیل عاملی تأییدی پرسشنامه نگرش به فقر
با توجه به مدل نهایی ساختار عاملی سازه نگرش به فقر، متغیرها همبستگی بالایی را با عامل مربوط به خود نشان دادند (نمودار 2).
نمودار (2) ساختار نهایی مدل پرسشنامه نگرش به فقر
برای بررسی پایایی اولیه و اینکه کدام گویه‌ها پایایی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند تحلیل آیتم انجام شد.
جدول (5) نتایج ضریب آلفای کرونباخ آزمون-بازآزمون
جدول (6) نتایج آزمون نرمالیتی
نتایج آزمون نرمالیتی داده‌ها نشان داد که توزیع نمره نگرش به فقر در دو گروه دانشجو و مددکار اجتماعی شاغل در مرحله آزمون-بازآزمون نرمال است.
جدول (7) نتایج ضریب همبستگی آزمون-بازآزمون
** 01/ <0p
نتایج آزمون همبستگی پاسخ مشارکت‌کنندگان در مرحله آزمون و بازآزمون نشان‌دهنده ضریب همبستگی نسبتاً بالا است و پایابودن آزمون مورد تأیید است.
جدول (8) نتایج ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاسهای تحقیق
جدول (9) مقایسه میانگین نگرش به فقر در دانشجویان و شاغلین مددکاری اجتماعی
برای مقایسه میانگین نمره نگرش به فقر از آزمون t مستقل استفاده شد. میانگین دو گروه تفاوت معنی‌دار آماری دارد (p=0.004) اما تفاوت میانگین دو گروه ضعیف است (cohen’s d(SMD): 0.272 ).
جدول (10) نتایج تحلیل واریانس یک‌طرفه
آزمون آماری آنالیز واریانس یک‌طرفه نشان می‌دهد که میانگین نگرش به فقر در زیرمقیاس کلیشه‌ها و رویکرد ساختاری بین دو گروه مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی تفاوت معنی‌دار آماری دارد (p=0.001). اما در رویکرد فردی میانگینها تفاوت معنی‌دار ندارد (p=0.172).
بحث
مطالعه حاضر با هدف روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه نگرش به فقر و ارائه یک ابزار معتبر در زبان فارسی و مقایسه نگرش مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو به فقر انجام شد. نسخه اصلی پرسشنامه برای سنجش نگرش به فقر در تمام جمعیتها طراحی شده است. در مطالعه حاضر این مقیاس در مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه ویژگیهای مختلف روان‌سنجی نسخه فارسی نگرش به فقر شامل روایی صوری، روایی محتوا، روایی سازه و پایایی آن در جامعه مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو بررسی شد. نتایج به‌دست‌آمده از روایی و پایایی مناسب و قابل‌قبول نسخه فارسی این پرسشنامه حمایت می‌کند.
برای بررسی نگرش افراد به فقر و افراد کم‌برخوردار تاکنون مقیاسهای متفاوتی از قبیل فرم بلند اترثون (1993)، فرم کوتاه آترثون توسط یان و ویور (2010)، پرسشنامه نگرش به فقر فیگین (1972)، مکدونالد (1971)، بولاک (2003)، پرسشنامه پترسون (1967)، ویس و همکاران (2007) طراحی شده است (آترثون و همکاران، 1993؛ بولاک و همکاران، 2003؛ فیگن، 1972؛ مکدونالد جی آر، 1971؛ پترسون، 1967؛ ویس و گال، 2007).
از بین این مقیاسها، پرسشنامه آترثون در دو فرم کوتاه و بلند بیشترین فراوانی کاربرد را داشته‌اند (کلارک و همکاران، 2016؛ گاباردا، 2019؛ لوندر براتچر و همکاران، 2017؛ پترسون و هالتون، 2012؛ رهنر و همکاران، 1997؛ روتر و همکاران، 2004؛ سان، 2001؛ ولیام، 2015). در مطالعه حاضر نیز آلفای کرونباخ کل در مرحله آزمون-بازآزمون 54/ 0 تا 86/ 0 و در مرحله دوم برای کل پرسشنامه و ابعاد آن 520/ 0 تا 683/ 0 به دست آمد.
ولیام (2015) در آمریکا به بررسی نگرش دانشجویان پرستاری به فقر پرداخت. در مطالعه وی فرم کوتاه نگرش به فقر آترثون به کار رفت. پایایی گزارش‌شده در مطالعه ویلم برای کل مقیاس و زیرمقیاسها 75/ 0 تا 87/ 0 گزارش شد که پایایی قابل‌قبولی به شمار می‌رود (ولیام،2015). یان و ویور (2010) مطالعه خود را با هدف استخراج ابعاد نهان موجود در پرسشنامه تک‌بعدی آترثون انجام داد. پایایی به‌دست‌آمده در مطالعه وی برای کل مقیاس و ابعاد استخراج‌شده از آن 67/ 0 تا 87/ 0 به دست آمد (یان و ویور، 2010).
شفر و همکاران (2019) نیز در مطالعه خود به بررسی نگرش دانشجویان پرستاری به فقر و عدالت اجتماعی پرداختند. آلفای کرونباخ گزارش‌شده در مطالعه آنها 87/ 0 به دست آمد (شفر و همکاران، 2019). تین (2021) نیز در مطالعه‌ای که به بررسی نگرش دانشجویان مددکاری اجتماعی و سایر رشته‌ها در ویتنام پرداخت برای ابعاد پرسشنامه آلفای کرونباخ 58/ 0 تا 68/ 0 را به دست آورد. تین پرسشنامه را از زبان انگلیسی به ویتنامی ترجمه کرده است اما در مطالعه خود تنها به مسئله انطباق فرهنگی برخی از اصطلاحات اشاره کرده و سایر ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه را گزارش نکرده است (تین، 2021).
نتایج همسانی درونی نسخه فارسی مقیاس نگرش به فقر مشابه با نتایج مطالعه یان (2010) ولیام (2015)، شفر (2019) و تین (2021) است. به عقیده بولین نیز کمترین حد قابل‌قبول ثبات درونی4 بین 50/ 0 تا 70/ است (یان و ویور، 2010).
در مطالعه حاضر، در بررسی روایی سازه پرسشنامه با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی سه عامل (مبتی بر مدل اصلی) «کلیشه‌ها»، «رویکرد فردی» و «رویکرد ساختاری» استخراج شد که درمجموع 13/ 32 درصد واریانس کل متغیرهای نگرش به فقر را تبیین کردند. در تحلیل عامل اکتشافی از چرخ پرومکس استفاده شد و 6 گویه حذف شد.
یان (2010) نیز در مطالعه خود از چرخش پرومکس استفاده کرد و به سه عامل دست یافت. سه بعد استخراج‌شده توسط یان (2010) «کمبودهای فردی»، «برچسب» و «رویکرد ساختاری» نام گرفت (سان، 2001).
در مطالعه حاضر با توجه به شاخصهای گزارش‌شده، برازش مدل نسبتاً مناسب ارزیابی شد و بارهای عاملی به‌جز گویه شماره 8 همگی بالای 30/ بودند که نشانگر دارابودن حداقل میزان قابل‌قبول از بار عاملی بود. همچنین نتایج تحلیل عامل تأییدی گویه‌ها برآورد نسبتاً مناسبی را مبتنی بر شاخصهای کلی برازندگی مدل به همراه داشت. به دلیل فقدان مطالعه‌ای که فرم کوتاه را به زبانی غیرانگلیسی اعتبارسنجی کرده باشد امکان مقایسه نتایج مطالعه حاضر با سایر مطالعات وجود نداد. تین (2021) که مقیاس را به ویتنامی ترجمه کرده است در مطالعه خود ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه را گزارش نکرده است.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین نگرش مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی به فقر تفاوت وجود دارد؛ و مددکاران اجتماعی شاغل گرایش بیشتری به سمت کلیشه‌ها و رویکردهای ساختاری در نگرش به فقر دارند. در مطالعه‌ای که ویس و گال (2007) در بررسی نگرش مددکاران اجتماعی و سایر حرفه‌ها به دلایل فقر داشتند به این نتیجه رسیدند که مددکاران اجتماعی بیشتر از سایر حرفه‌ها گرایش دارند تا دلایل فقر را به ساختارهای جامعه ربط دهند (ویس و گال، 2007).
درازیک و الجوبوتینا (2007) در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که دانشجویان مددکاری اجتماعی دلایل فردی را کمتر از دانشجویان سایر رشته‌ها در فقر مؤثر می‌دانند و تأکید آنها بر دلایل ساختاری و فقر اقتصادی به‌عنوان عوامل مؤثر بر فقر بود (درازیک و الجوبوتینا، 2007).
مطالعه حاضر اولین مطالعه در ایران و به زبان فارسی بود که به بررسی نگرش مددکاران اجتماعی به‌عنوان کارگزاران خط اول مواجهه با آسیبهای اجتماعی پرداخت که این موضوع به‌عنوان نقطه قوت مطالعه محسوب می‌شود. درعین‌حال این مطالعه با محدودیتهایی نیز مواجه بود؛ ازجمله محدودیت روش‌شناختی مطالعه حاضر نبود تمایل در جامعه هدف به شرکت فعال در مطالعه بود که دوره جمع‌آوری داده‌ها را طولانی کرد. محدودیت دوم منع استفاده از شبکه‌های مجازی برای کارمندان در برخی از سازمانهای دولتی مانند سازمان زندانها، بنیاد شهید و ایثارگران و نیروی انتظامی بود که دسترسی پژوهشگر را به نمونه مناسب کاهش داد و قابلیت تعمیم مطالعه را کم کرد.
پیشنهاد می‌شود در مطالعات بعدی این مورد لحاظ شده و همچنین مقایسه نگرش به فقر در سایر حرفه‌های یاری‌رسان با یکدیگر مقایسه شود.
نتیجه‌گیری
نسخه نهایی فارسی نگرش به فقر از روایی و پایایی قابل‌قبولی برخوردار است. با توجه به کم‌بودن تعداد گویه‌ها، کاربرد آن آسان و زمان کمی صرف پاسخگویی به آن می‌شود. از این پرسشنامه می‌توان برای سنجش نگرش اقشار مختلف به فقر استفاده کرد و نتایج آن را با نتیجه سایر پژوهشهای خارجی مقایسه کرد. با توجه به اینکه مددکاران اجتماعی جزئی از تیم سیاست‌گذاری اجتماعی هستند بنابراین نگرش آنها در شکل‌دهی به سیاستهای رفاهی و اجتماعی می‌تواند تأثیرگذار باشد. با توجه به این نسخه اصلی پرسشنامه تک‌بعدی است و تنها در مطالعه یان (2010) به استخراج ابعاد سه‌گانه آن پرداخته شده است توصیه می‌شود در استفاده از پرسشنامه به این مهم توجه شود.
تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از تمامی مددکاران اجتماعی و دانشجویان رشته مددکاری اجتماعی که در تمام مراحل انجام پژوهش صبورانه با تیم پژوهش همکاری کردند قدردانی می‌شود.
ملاحظات اخلاقی
مطالعه حاضر در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی مشهد مورخ 1399/ 11/ 25 با کد IR.MUMS.REC.1399.614)) تصویب و حمایت مالی شده است. قبل از شروع مطالعه در خصوص اهداف پژوهش به مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی توضیحات لازم ارائه شد و از آنان رضایت آگاهانه برای ورود به مطالعه کسب شد. به‌تمامی شرکت‌کنندگان اطمینان داده شد که اطلاعات آنها محرمانه باقی خواهد ماند.
مشارکت نویسندگان
نویسندگان در تمامی مراحل انجام پژوهش و نگارش مقاله مشارکت داشته‌اند و نسخه نهایی مورد تأیید نویسندگان است.
تضاد منافع
بدین‌وسیله نویسندگان اظهار می‌کنند که هیچ‌گونه تعارض منافعی در مطالعه حاضر وجود ندارد.
منابع
فقر و محرومیت اجتماعی موضوعاتی هستند که در طول تاریخ و در تمام دنیا فعالیت مددکاران اجتماعی را به خود اختصاص داده‌اند. سازمانهای حرفه‌ای (مانند انجمن بین‌المللی مددکاری اجتماعی)، (هیر، 2004؛ باتلر، 2002؛ اسمبلی، 1999) فعالان مدنی و دانشگاهیان تأکید کرده‌اند که مددکاران اجتماعی نسبت به زندگی مردمی که در فقر به سر می‌برند مسئول هستند و در کاهش این معضل اجتماعی نقش دارند (پین، 2002؛ پارسلو، 1990؛ هاینس و وایت، 1999؛ کریگ، 2002).
در عمل، بخش عمده‌ای از کاربران خدمات اجتماعی که مددکاران اجتماعی در سراسر جهان با آنها سروکار دارند، افرادی هستند که در فقر زندگی می‌کنند و از عواقب مشکلات اقتصادی رنج می‌برند (ویس و گال، 2007). نگرش و باورهای مددکاران اجتماعی به مسائل اجتماعی بر شیوه تعریف آنها از مشکل و مسئله و روشهای مداخله آنها برای کاهش یا رفع مشکل تأثیر می‌گذارد (رابینسون و شوارتز، 1991).
مطالعه و سنجش نگرش یکی از موضوعات اصلی در علم روانشناسی اجتماعی به شمار می‌رود و از دهه هفتاد میلادی به طور گسترده‌ای در علوم اجتماعی به کار گرفته شده است (کوزارلی و همکاران، 2001). علاقه اصلی و پایدار به مفهوم «نگرش» بر این فرض ذهنی اساسی استوار است که نگرشها تعیین‌کننده‌های مهم روشهایی هستند که افراد بر اساس آنها رفتار می‌کنند.
با توجه به ارتباط بین نگرشها و رفتار، طیف وسیعی از نگرشهایی که مربوط به مسائل اجتماعی هستند و به‌احتمال‌زیاد رفتار افراد نسبت به این مسائل را شکل می‌دهند موردمطالعه قرارگرفته‌اند (مانند نگرش به بی‌خانمانی، محیط، احزاب و نامزدهای سیاسی، سقط‌جنین، مجازات اعدام و اقدامات مثبت) (کوزارلی و همکاران، 2001). دراین‌بین مقیاسهای متعددی برای سنجش نگرش افراد به فقر طراحی و اجرا شده است. اولین مقیاس توسط پترسون در 1967 تدوین شد. این مقیاس 40 گویه دارد و نگرش افراد به فقر را در ابعاد نگرشهای مذهبی، تعصب نژادی، تعصب اجتماعی، فردی، افکار عمومی و تغییر نگرش می‌سنجد (پترسون وهالتون، 2012). این مقیاس توسط گریم و ارتن (1973) برای سنجش نگرش 117 دانشجوی سال اول مددکاری اجتماعی دانشگاه تنسی به کار رفت (گریم و اُرتن، 1973).
الستون و دین (1972) نیز در یک پیمایش از دریافت‌کنندگان خدمات رفاهی در مورد اینکه آیا ازنظر آنها فقر ناشی از کم‌کاری فردی است یا ناشی از عواملی که خارج از کنترل فرد است سؤال کردند (آلستون و دین، 1972). مکدونالد (1971) در مطالعه‌ای به طراحی مقیاس نگرش به فقر پرداخت. پرسشنامه طراحی‌شده توسط وی دارای 12 گویه بود (مکدونالد جی آر، 1971). این پرسشنامه در دو مطالعه توسط فارنهام و گانتر (1984) برای سنجش نگرش افراد به فقر مورداستفاده قرار گرفت (فارنهام و گانتر، 1984).
ریزر و اپستین (1987) در مطالعه‌ای به بررسی نگرش مددکاران اجتماعی به فقر پرداختند که از مقیاس 6 گویه‌ای طراحی‌شده توسط محققین، با ابعاد فردی، ساختار اجتماعی، تکنیکی، گروهی استفاده شد (ریزر و اپستین، 1987). مقیاس 15 گویه‌ای دیگری توسط فارنهام (1982) برای بررسی نگرش به فقر طراحی شد. این مقیاس دارای سه بعد فردی، اجتماعی و سرنوشت‌ساز است. در این مطالعه افراد طبقه متوسط و افراد کم‌برخوردار مشارکت کردند (فارنهام، 1982). این مقیاس در مطالعه بولاک (1999) مورداستفاده قرار گرفت (بولاک، 1999 ،2004). مقیاس آترثون (1993) در دو فرم بلند با 37 گویه و دارای یک بعد و فرم کوتاه با 21 پرسش و سه بعد کمبود فردی، برچسبها و رویکرد ساختاری برای سنجش نگرش به فقر تدوین شد که در 7 مطالعه مورداستفاده قرار گرفته است (آترثون و همکاران، 1993؛ کراملی، 2013؛ لوندر براتچر و همکاران، 2017؛ پترسون و هالتون، 2012؛ رهنر و همکاران، 1997؛ روتر و همکاران، 2004؛ یان و ویور، 2010).
طی سالها در سراسر جهان تعداد معدودی از محققان به بررسی نگرش مددکاران اجتماعی شاغل (بولاک، 1995؛ هندریکسون و اکسلسون، 1985؛ ریزر و اپستین، 1987؛ رهنر و همکاران، 1997) و دانشجویان مددکاری اجتماعی (کرینز، 1977؛ گریم و اُرتن، 1973؛ مکاروف، 1977؛ رولف و همکاران، 1984؛ شوارتز و رابینسون، 1991؛ سان، 2001؛ ویس و گال، 2007؛ ویس و همکاران، 2002؛ وودکوک و دیکسون، 2005) در مورد فقر پرداخته‌اند. در همه این مطالعات چهار دسته از عوامل، موردبررسی قرار گرفته که عبارتند از عوامل فردی، روان‌شناختی، ساختاری و سرنوشت‌ساز. اما دو عامل در همه این مطالعات مشترک است که عبارتند از ساختار اجتماعی که فرد کنترل بسیار کمی بر آن دارد و دیگری عوامل فردی مانند انگیزه و میزان تلاش فرد (ویس و گال، 2007).
در ایران و به زبان فارسی تاکنون ابزاری برای سنجش نگرش به فقر طراحی نشده است. همچنین مقیاسهای موجود نیز به فارسی ترجمه و اعتبارسنجی نشده‌اند. با توجه به اینکه مددکاران اجتماعی کارگزاران و عاملین اجرای سیاستهای اجتماعی در جامعه به شمار می‌روند و نگرش و باورها و عقاید آنها می‌تواند در تدوین و اجرای سیاستهای اجتماعی و همچنین کاربرد استراتژیهای مناسب برای کاهش مشکلات اجتماعی مؤثر باشد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ترجمه، انطباق و هنجاریابی نسخه انگلیسی پرسشنامه نگرش مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو به فقر و مقایسه نگرش آنها در ایران در سال 1400 طراحی شد.
روش
روش تحقیق و ماهیت آن
پژوهش حاضر از نوع روش‌شناختی و اعتباریابی با طرح توصیفی مقطعی است که در تیر و مردادماه 1400 انجام شد. پیش از آغاز مطالعه ابتدا از طراح پرسشنامه کسب اجازه و مجوز ترجمه اخذ شد. ترجمه و معادل‌سازی آزمون مطابق با فرهنگ ایرانی بر اساس قرارداد استاندارد ارزیابی بین‌المللی کیفیت زندگی (IQOLA) انجام گرفت که شامل مراحل ترجمه، سنجش کیفیت ترجمه، ترجمه رو به عقب، مقایسه نسخه انگلیسی با نسخه فارسی است (بولینگر و همکاران، 1998).
جامعه آماری
جامعه آماری شامل دانشجویان مددکاری اجتماعی و شاغلین در سمت مددکاری بود. حداقل حجم نمونه لازم برای اجرای تحلیل عاملی 5 تا 10 نمونه به ازای هر گویه ابزار و تعداد 20 نفر به ازای هر عامل پنهان در تحلیل عامل تأییدی در نظرگرفته شد (عبادی و همکاران، 2017). درمجموع 450 نفر با نمونه‌گیری در دسترس در مطالعه شرکت کردند. شرایط ورود به مطالعه عبارت بود از رضایت آگاهانه از مشارکت در پژوهش برای دانشجویان، تحصیل در رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاههای داخل ایران، دسترسی به اینترنت و گوشی همراه هوشمند یا دستگاه کامپیوتر با قابلیت اتصال به اینترنت و برای شاغلین مددکاری اجتماعی معیار ورود عبارت بود از اشتغال در سمت مددکاری اجتماعی در هر یک از سازمانهای دولتی یا غیردولتی در ایران در زمان اجرای مطالعه، دسترسی به اینترنت و گوشی همراه هوشمند یا دستگاه کامپیوتر با قابلیت اتصال به اینترنت، عضویت در گروههای مجازی شغلی، اطلاع‌رسانی و سازمانی.
ابزار جمع‌آوری داده‌ها
برای جمع‌آوری داده‌ها از چک‌لیست اطلاعات جمعیت‌شناختی و پرسشنامه نگرش به فقر استفاده شد. در این مطالعه فرم کوتاه مقیاس سنجش نگرش به فقر به کار گرفته شد که شامل 21 آیتم است که نگرش به فقر را در سه بعد کمبودهای فردی (7 آیتم)، برچسب (8 آیتم) و رویکرد ساختاری (6 آیتم) می‌سنجد. فرم کوتاه توسط یان و ویور (2010) ارائه و آلفای کرونباخ کل 87/ 0 گزارش شد (یان و ویور، 2010). حداقل نمره کسب‌شده در این مقیاس 21 و حداکثر آن 105 است. گویه‌ها بر اساس طیف 5 تایی لیکرت از (کاملاً موافق=1 تا کاملاً مخالف=5) نمره‌گذاری شد. 6 آیتم مربوط به زیرمقیاس ساختاری نمره‌دهی معکوس داشتند. پرسشنامه به‌صورت خودایفا و خودامتیازدهی تکمیل شد.
ترجمه و انطباق فرهنگی
در مرحله اول دو مترجم فارسی‌زبان، ترجمه نسخه انگلیسی را به زبان فارسی انجام دادند (ترجمه روبه‌جلو) که یکی از مترجمان مددکار اجتماعی و آگاه به مفهوم پرسشنامه و مترجم دیگر هیچ‌گونه آگاهی‌ای از مفاهیم تخصصی مددکاری اجتماعی و رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی نداشت. در مرحله دوم ترجمه برای مترجم سوم فرستاده شد که زبان مادری فارسی داشت. وی دو ترجمه را با هم ترکیب کرد و سپس در جلسه‌ای (مجازی) با حضور مترجمان، از آنها خواسته شد روی مقیاس صد درجه‌ای، به‌دشواری ترجمه امتیاز دهند.
امتیازدهی به این طریق انجام شد که امتیاز صفر به معنی ترجمه آسان و امتیاز صد به معنای ترجمه بسیار مشکل بود. بعد از بحث درباره ترجمه‌ها و رفع اختلافها، مترجمان بر یک نسخه توافق کردند. در مرحله سوم دو مترجم مستقل و کور ترجمه رو به عقب را به عهده گرفتند. به این شیوه که نسخه نهایی تهیه‌شده را مجدداً به زبان انگلیسی ترجمه کردند و سپس نسخه انگلیسی به‌دست‌آمده از ترجمه متخصصان ازلحاظ وضوح ترجمه، به کار نبردن کلمات تخصصی، انطباق با فرهنگ ایرانی و وفاداری به نسخه اصلی از سوی یک کمیته متخصص شامل یک مددکار اجتماعی، دو جامعه‌شناس، یک مدیر رفاه اجتماعی، مترجمان و نویسندگان با یکدیگر مقایسه شد و پس از تأیید طراح اصلی پرسشنامه نسخه ماقبل نهایی مدون شد (اباذرپور و همکاران، 2019؛ وکیل زاده و همکاران، 2017).
در مرحله چهارم برای کسب اطلاعات اولیه درباره جمله‌بندی و وجود نکته مبهم، پرسشنامه توسط 5 مددکار اجتماعی شاغل و 5 دانشجوی مددکاری اجتماعی مطالعه شد و نظرات آنها اعمال شد. در مرحله پنجم اصلاحات لازم در پرسشنامه انجام و نسخه نهایی آن آماده روان‌سنجی شد. در مرحله ششم مستندسازی همه رویه‌های ترجمه و انطباق فرهنگی صورت گرفت. برای بررسی ویژگیهای روان‌سنجی ابزار از روایی صوری، محتوا و سازه استفاده شد.
روش برآورد روایی و پایایی ابزار و تحلیل داده‌ها
در این مطالعه برای تعیین روایی صوری از دو روش کمی و کیفی استفاده شد. درمجموع 10 نفر از جامعه هدف و کارشناسان مددکاری اجتماعی و جامعه‌شناسی به مطالعه دعوت شدند و نظرات آنان در خصوص تناسب، مشکل، ارتباط و ابهام سؤالات پرسشنامه جمع‌آوری شد و بر پرسشنامه اعمال شد. برای بررسی روایی صوری کمی از همان 10 نفر درخواست شد که اهمیت گویه‌های ابزار را در یک مقیاس لیکرت از گزینه 1(بی‌اهمیت) تا 5(بسیار مهم) بیان کنند. سپس امتیاز هر گویه از پرسشنامه با فرمول (نمره اهمیت×فراوانی) محاسبه شد (عبادی،2019؛ حاجی‌زاده،2012).
روایی محتوایی نیز به دو روش کیفی و کمی ارزیابی شد. در بررسی روایی محتوایی کیفی، نسخه در اختیار 10 نفر (5 نفر متخصص مددکاری اجتماعی، 5 نفر متخصص رفاه اجتماعی و 1 نفر متخصص جامعه‌شناسی که درزمینه ابزارسازی و روان‌سنجی ابزار تجربه داشتند) قرار گرفت و از آنها درخواست شد تا پس از بررسی کیفی پرسشنامه بر اساس معیارهای وضوح، سادگی، رعایت دستور زبان، استفاده از واژه‌های مناسب، قرارگیری عبارات در جای خود و امتیازدهی مناسب، بازخورد لازم را ارائه دهند (کولتون و کوورت،2007).
سپس پرسشنامه طبق پیشنهادهای مختصر دستور زبانی اصلاح شد. در این مرحله ریزش گویه وجود نداشت. برای بررسی روایی محتوا به شکل کمی، از دو شاخص نسبت روایی محتوا (CVR ) و ایندکس روایی محتوا (CVI ) استفاده شد. بدین منظور پرسشنامه مذکور در اختیار 11 نفر از متخصصان مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی قرار گرفت و از آنها درخواست شد تا هر گویه را بر اساس نمره 3 قسمتی (1. ضروری نیست؛ 2. مفید است، اما ضروری نیست؛ 3. ضروری است) بررسی کنند.
بدین ترتیب که 11 نفر از متخصصان (مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی) مرتبط‌بودن هر گویه از پرسشنامه را بر اساس شاخص چهارگزینه‌ای (1. اصلاً مرتبط نیست؛ 2. تا حدودی مرتبط است؛ 3. نسبتاً مرتبط است؛ 4. کاملاً مرتبط است) بررسی کردند (والتز و همکاران، 2010؛ لاوشه، 1975؛ عبادی و همکاران، 2019).
برای بررسی روایی سازه نسخه فارسی پرسشنامه نگرش به فقر از تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) و تأییدی (CFA) در حجم نمونه 450 نفری استفاده شد. در تحلیل عاملی اکتشافی 221 نفر از مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی با توجه به معیارهای ورود و به روش نمونه‌گیری در دسترس موردبررسی قرار گرفتند. برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی از شاخص کیزر-میر-اولکین (KMO)2 و آزمون کرویت بارتلت3 استفاده شد. شاخص KMO نشان‌دهنده کفایت نمونه‌گیری و حجم نمونه کافی برای اجرای تحلیل عاملی است (عبادی و همکاران، 2019). برای اطمینان از مناسب‌بودن داده‌ها از آزمون کرویت بارتلت استفاده شد که این آزمون، معناداری تحلیل داده‌ها را می‌سنجد و در سطح معنی‌داری 95/ 0 در نظر گرفته شد. برای تحلیل عاملی تأییدی 229 نفر از مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی مشارکت‌کننده با توجه به معیارهای ورود به روش نمونه‌گیری در دسترس موردبررسی قرار گرفتند (عبادی و همکاران، 2019؛ شریفی و همکاران، 2023).
برای تعیین پایایی به روش آزمون-بازآزمون و شاخص همبستگی درون‌خوشه‌ای (ICC)4، تعداد 17 دانشجو و 18 مددکار اجتماعی شاغل انتخاب شده و از آنها درخواست شد تا در دو نوبت به فاصله زمانی دو هفته، به سؤالات نسخه فارسی نگرش به فقر پاسخ دهند (شریفی و همکاران،2023). سپس با بررسی نسبت واریانس در متغیرهای مشاهده‌ای به متغیرهای پنهان در تحلیل عاملی تأییدی، پایایی سازه‌ها محاسبه شد. پایایی سازه‌ها یا ثبات عوامل نوعی جایگزین برای ضریب آلفای کرونباخ در تحلیل مدل معادلات ساختاری است که در مطالعه حاضر ثبات سازه‌ای بیش از 7/ 0 موردقبول در نظر گرفته شد (عبادی و همکاران، 2019). در مطالعه حاضر به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم‌افزار SPSS23 و AMOS5 استفاده شد.
یافته‌ها
جدول شماره 1 اطلاعات جمعیت‌شناختی مشارکت‌کنندگان در مطالعه را نشان می‌دهد. 450 نفر مددکار اجتماعی (194 دانشجوی مددکاری اجتماعی و 256 نفر مددکار اجتماعی شاغل) در مطالعه شرکت کردند. میانگین و انحراف معیار سن دانشجویان در این مطالعه 93/ ±24 60/ 7 سال و میانگین و انحراف معیار سن مددکاران اجتماعی شاغل در این مطالعه 98/ 38±10/ 8 سال است. میانگین و انحراف معیار سابقه کار مددکاران اجتماعی شاغل 09/ 12 ±59/ 8 سال به دست آمد.
جدول (1) مشخصات جمعیت‌شناختی مشارکت‌کنندگان
| گروه | |||||
| دانشجو n=194 | مددکار اجتماعیn=256 | ||||
| فراوانی | درصد | فراوانی | درصد | ||
| سن | 18-23 | 132 | 4/ 96 | 5 | 6/ 3 |
| 24-38 | 42 | 1/ 27 | 113 | 9/ 72 | |
| 39-51 | 17 | 6/ 13 | 108 | 4/ 86 | |
| 51 به بالا | 2 | 1/ 9 | 20 | 9/ 90 | |
| جنسیت | مؤنث | 151 | 7/ 46 | 172 | 3/ 53 |
| مذکر | 43 | 9/ 33 | 84 | 1/ 66 | |
| وضعیت تأهل | متأهل | 141 | 5/ 67 | 68 | 5/ 32 |
| مجد | 51 | 1/ 22 | 180 | 9/ 77 | |
| جدا از همسر | 1 | 3/ 14 | 6 | 7/ 58 | |
| همسر فوت‌شده | 1 | 3/ 33 | 2 | 7/ 66 | |
| محل اشتغال | غیر شاغل (دانشجو) | 194 | 1/ 43 | ||
| بهزیستی | - | - | 49 | 8/ 10 |
| کمیته امداد | - | - | 51 | 3/ 11 |
| مراکز درمانی | - | - | 34 | 5/ 7 |
| سازمانهای مردم‌نهاد | - | - | 32 | 1/ 7 |
| بانک | - | - | 20 | 4/ 4 |
| شرکت نفت | - | - | 15 | 3/ 3 |
| نیروی انتظامی و زندان | - | - | 45 | 10 |
| کلینیک مشاوره | - | - | 5 | 1.1 |
| استاد دانشگاه | - | - | 5 | 1.1 |
در روایی صوری کیفی گویه‌هایی که حول مفهوم خدمات رفاهی یا بنها و کمک‌هزینه‌های رفاهی مؤسسات خدمت اجتماعی طراحی شده بودند، برای انطباق فرهنگی با جامعه ایران با مفهوم بهزیستی و سبد کالا یا سبد غذایی و یارانه دولتی جایگزین شدند. در روایی صوری کمی نمره اثر همه گویه‌ها مساوی یا بالاتر از 5/ 1 بودند. بنابراین هیچ گویه‌ای حذف نشد. در روایی محتوایی کیفی پیشنهادهای متخصصین مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی و جامعه‌شناسی ازنظر وضوح و ساده‌بودن و اصلاحات دستور زبانی اعمال شد.
روایی محتوایی کمی پرسشنامه با استفاده از نسبت روایی محتوا برای کل پرسشنامه CVR=0.74 به دست آمد. در ادامه شاخص اعتبار محتوایی پرسشنامه بر اساس شاخص والتس و باسل، درمجموع S-CVI=0.23 به دست آمد. در کل تمام گویه‌های ابزار موردقبول قرار گرفت و هیچ‌کدام از گویه‌ها حذف نشد (جدول شماره 2).
در بررسی روایی سازه، از تحلیل عامل اکتشافی استفاده شد و عوامل پنهان استخراج شد. نتایج آزمون KMO درباره کفایت حجم نمونه برابر با 713/ 0 به دست آمد که در سطح قابل‌قبول بود و نتیجه آزمون کرویت بارتلت نیز ازنظر آماری معنی‌دار بود (P=0.001,df=210). در تحلیل عاملی اکتشافی به روش حداکثر درستنمایی و با استفاده از چرخش پروماکس و نمودار سنگریزه، سه عامل «کلیشه‌ها»، «رویکرد فردی» و «رویکرد ساختاری» استخراج شد. مقدار ویژه این سه عامل به ترتیب 19/ 3، 04/ 2 و 55/ 1 بود که درمجموع 13/ 32 درصد از واریانس کل واریانسهای متغیرهای نگرش به فقر را تبیین کردند (جدول 3).
جدول (2) ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه نگرش به فقر
| ردیف | گویه‌ها | ارزیابان | فراوانی | برازندگی | امتیاز | نتیجه | تعداد واقعی | شاخص نسبت روایی محتوایی CVR | شاخص روایی سازه I-CVI | سطح معناداری | شاخص آزمون K* | ارزیابی |
| 1 | خدمات رفاهی (بهزیستی، یارانه دولتی) موجب تنبلی افراد می‌شود. | 10 | 8/ 0 | 6/ 3 | 88/ 2 | خوب | 10 | 818/ 0 | 909/ 0 | 005/ 0 | 909/ 0 | معتبر |
| 2 | افراد دارای سلامت جسمانی که سبد غذایی دولتی دریافت می‌کنند، به سیستم زیان وارد می‌کنند. | 10 | 7/ 0 | 3/ 3 | 31/ 2 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 3 | افراد فقیر، متقلب هستند. | 10 | 3/ 0 | 4/ 2 | 72/ 0 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 4 | افراد به دلیل شرایطی که از حوزه کنترل آنها خارج است، فقیر هستند. | 10 | 1/ 0 | 8/ 2 | 28/ 0 | خوب | 11 | 1 | 1 | 001/ 0 | 1 | معتبر |
| 5 | کمک به افراد فقیر بر عهده جامعه است. | 10 | 2/ 0 | 1/ 3 | 62/ 0 | خوب | 11 | 1 | 1 | 001/ 0 | 1 | معتبر |
| 6 | اگر افراد فقیر بیکار بیشتر تلاش می‌کردند، کاری پیدا می‌کردند. | 10 | 2/ 0 | 3 | 6/ 0 | خوب | 10 | 818/ 0 | 1 | 001/ 0 | 1 | معتبر |
| 7 | افراد فقیر با بقیه افراد جامعه تفاوت دارند. | 10 | 0.2 | 8/ 2 | 56/ 0 | خوب | 10 | 818/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 8 | افراد فقیر فکر می‌کنند مستحق حمایت هستند. | 10 | 8/ 0 | 8/ 3 | 04/ 3 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 9 | مادران تحت‌پوشش خدمات رفاهی (بهزیستی، یارانه دولتی) برای دریافت پول بیشتر، بچه دارند. | 10 | 4/ 0 | 1/ 3 | 24/ 1 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 10 | کودکانی که در مراکز بهزیستی پرورش یافتند، هیچ‌وقت به‌جایی نمی‌رسند. | 10 | 4/ 0 | 9/ 2 | 16/ 1 | خوب | 10 | 818/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 11 | افراد فقیر، متفاوت عمل می‌کنند. | 10 | 5/ 0 | 3 | 5/ 1 | خوب | 10 | 818/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 12 | افراد فقیر مورد تبعیض قرار می‌گیرند. | 10 | 3/ 0 | 2/ 3 | 96/ 0 | خوب | 11 | 1 | 1 | 001/ 0 | 1 | معتبر |
| 13 | بیشتر افراد فقیر، کثیف هستند. | 10 | 7/ 0 | 4/ 3 | 38/ 2 | خوب | 6 | 091/ 0 | 909/ 0 | 005/ 0 | 909/ 0 | معتبر |
| 14 | افرادی که فقیر هستند نباید برای این بدشانسی شرمنده باشند. | 10 | 6/ 0 | 2/ 3 | 92/ 1 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 15 | اگر من فقیر بودم، حاضر به دریافت خدمات رفاهی (بهزیستی، یارانه دولتی) می‌شدم. | 10 | 7/ 0 | 6/ 3 | 52/ 2 | خوب | 10 | 818/ 0 | 909/ 0 | 005/ 0 | 909/ 0 | معتبر |
| 16 | دولت پول زیادی صرف برنامه‌های مربوط به فقر می‌کند. | 10 | 7/ 0 | 6/ 3 | 52/ 2 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 17 | بعضی از افراد فقیر با توجه به مزایایی که دریافت می‌کنند، زندگی‌ای بهتر از من دارند. | 10 | 4/ 0 | 9/ 2 | 16/ 1 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 18 | در بین دریافت‌کنندگان خدمات رفاهی (بهزیستی، یارانه دولتی) تقلب زیادی وجود دارد. | 10 | 5/ 0 | 2/ 3 | 6/ 1 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 19 | به‌طورکلی افراد فقیر نسبت به سایر افراد بهره هوشی پایین‌تری دارند. | 10 | 5/ 0 | 2/ 3 | 6/ 1 | خوب | 9 | 636/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 20 | من معتقدم افراد فقیر نسبت به سایر افراد ارزشهای متفاوتی دارند. | 10 | 3/ 0 | 2/ 3 | 96/ 0 | خوب | 10 | 818/ 0 | 818/ 0 | 027/ 0 | 813/ 0 | معتبر |
| 21 | من از بالابردن مالیات برای افزایش خدمات اجتماعی برای افراد فقیر پشتیبانی می‌کنم. | 10 | 6/ 0 | 6/ 3 | 16/ 2 | خوب | 11 | 1 | 1 | 001/ 0 | 1 | معتبر |
جدول (3) عوامل نسخه فارسی نگرش به فقر
| عاملها | گویه‌ها | بار عاملی | درصد واریانس |
| کلیشه‌ها | 14-ارائه خدمات رفاهی (بهزیستی، کمیته امداد، سبد کالا، مستمری و ...) موجب تنبلی افراد می‌شود. | 76/ 0 | 007/ 15 |
| 13- اگر افراد فقیر بیکار بیشتر تلاش می‌کردند، کاری پیدا می‌کردند. | 56/ 0 | ||
| 15- بخش زیادی از بودجه دولتی صرف کمک‌رسانی به افراد فقیر می‌شود. | 53/ 0 | ||
| 12-افراد دارای سلامت جسمانی که سبد غذایی دولتی دریافت می‌کنند، به جامعه زیان وارد می‌کنند. | 53/ 0 | ||
| 9-بعضی از افراد فقیر با توجه به مزایایی که دریافت می‌کنند، زندگی‌ای بهتر از من دارند. | 36/ 0 | ||
| رویکرد فردی | 2-افراد فقیر، متقلب هستند. | 63/ 0 | 720/ 9 |
| 7-به‌طورکلی افراد فقیر نسبت به سایر افراد بهره هوشی پایین‌تری دارند. | 53/ 0 | ||
| 3-بیشتر افراد فقیر، ژولیده، کثیف و نامرتب هستند. | 51/ 0 | ||
| 1-افراد فقیر با بقیه افراد جامعه تفاوت دارند. | 43/ 0 | ||
| 8-در بین دریافت‌کنندگان خدمات رفاهی (بهزیستی، کمیته امداد، سبد کالا، مستمری و...) تقلب زیادی وجود دارد. | 34/ 0 | ||
| رویکرد ساختاری | 21-افراد فقیر مورد تبعیض قرار می‌گیرند. | 588/ 0 | 410/ 7 |
| 20-کمک به افراد فقیر بر عهده جامعه است. | 515/ 0 | ||
| 16 افراد به دلیل شرایطی که از حوزه کنترل آنها خارج است، فقیر هستند. | 372/ 0 | ||
| 19-افرادی که فقیر هستند نباید برای این بدشانسی شرمنده باشند. | 331/ 0 | ||
| 18-اگر من فقیر بودم، حاضر به دریافت خدمات رفاهی (بهزیستی، کمیته امداد، مستمری، سبد کالا و...) می‌شدم. | 306/ 0 |
بعد از انجام تحلیل عامل اکتشافی گویه‌های شماره 1،4،5،6،10 و 17 از پرسشنامه حذف شد.
نمودار (1) نمودار سنگریزه
نتایج تحلیل عاملی تأییدی نیز برآورد مناسب و خوبی را مبتنی بر شاخصهای کلی برازندگی مدل به همراه داشت) جدول 4).
جدول (4) مقادیر شاخصهای برازش الگوی تحلیل عاملی تأییدی پرسشنامه نگرش به فقر
| شاخص برازش | مقادیر مشاهده‌شده |
| مجذور کای x2 | 944/ 199 |
| درجه آزادی (df) | 87 |
| مقدار احتمال (p) | 001/ 0 |
| مجذور کای به درجه آزادی χ2/ df | 298/ 2 |
| ریشه میانگین مربعات خطای برآورد RMSEA | 054/ 0 |
| شاخص نیکویی برازش GIF | 943/ 0 |
| شاخص برازش هنجارشده NFI | 784/ 0 |
| شاخص برازش تطبیقی CFI | 863/ 0 |
با توجه به مدل نهایی ساختار عاملی سازه نگرش به فقر، متغیرها همبستگی بالایی را با عامل مربوط به خود نشان دادند (نمودار 2).
نمودار (2) ساختار نهایی مدل پرسشنامه نگرش به فقر
برای بررسی پایایی اولیه و اینکه کدام گویه‌ها پایایی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند تحلیل آیتم انجام شد.
جدول (5) نتایج ضریب آلفای کرونباخ آزمون-بازآزمون
| آلفای کرونباخ | |||
| دانشجو | مددکار اجتماعی | تعداد آیتمها | |
| آزمون | 748/ 0 | 545/ 0 | 21 |
| بازآزمون | 86/ 0 | 719/ 0 | 21 |
جدول (6) نتایج آزمون نرمالیتی
| نگرش به فقر | کولموگروف- اسمیرنوف | شاپیرو-ویلک | توزیع | |
| مقدار احتمال (p) | مقدار احتمال (p) | |||
| دانشجو | آزمون | .200/ 0* | 875/ 0 | نرمال |
| بازآزمون | .200/ 0* | 841/ 0 | نرمال | |
| مددکار اجتماعی | آزمون | .200/ 0* | 838/ 0 | نرمال |
| بازآزمون | .200/ 0* | 866/ 0 | نرمال |
جدول (7) نتایج ضریب همبستگی آزمون-بازآزمون
| همبستگی | دانشجو | مددکار اجتماعی | |||
| آزمون | بازآزمون | آزمون | بازآزمون | ||
| آزمون | R | 1 | 791/ 0** | 1 | 757/ 0** |
| مقدار احتمال (p) | 001/ 0 | 001/ 0 | |||
| تعداد | 17 | 17 | 18 | 18 | |
| بازآزمون | R | 791/ 0** | 1 | 757/ 0** | 1 |
| مقدار احتمال (p) | 001/ 0 | 001/ 0 | |||
| تعداد | 17 | 17 | 18 | 18 | |
** 01/ <0p
نتایج آزمون همبستگی پاسخ مشارکت‌کنندگان در مرحله آزمون و بازآزمون نشان‌دهنده ضریب همبستگی نسبتاً بالا است و پایابودن آزمون مورد تأیید است.
جدول (8) نتایج ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاسهای تحقیق
| ابعاد | آلفای کرونباخ (α) | آلفای کرونباخ مبتنی بر آیتمهای استانداردشده | تعداد گویه‌ها |
| نگرش کل | 676/ 0 | 683/ 0 | 15 |
| کلیشه‌ها | 683/ 0 | 681/ 0 | 5 |
| رویکرد فردی | 563/ 0 | 598/ 0 | 5 |
| رویکرد ساختاری | 520/ 0 | 521/ 0 | 5 |
جدول (9) مقایسه میانگین نگرش به فقر در دانشجویان و شاغلین مددکاری اجتماعی
| گروه | فراوانی | میانگین | خطای انحراف معیار | انحراف معیار استاندارد | فاصله اطمینان 95% | |
| دانشجوی مددکاری اجتماعی | 194 | 922/ 54 | 448/ 0 | 24/ 6 | 037/ 54 | 807/ 55 |
| مددکار اجتماعی شاغل | 256 | 191/ 53 | 402/ 0 | 43/ 6 | 399/ 52 | 983/ 53 |
| اختلاف میانگین | ||||||
| 713/ 1 | 605/ 0 |
| 542/ 0 | 920/ 2 | |||||
| t=2.86 p=0.004 MD:1.8 (95% CI: 0.542 to 2.920) cohen’s d(SMD): 0.272 (95% CI: 0.085 to 0.46) | ||||||
برای مقایسه میانگین نمره نگرش به فقر از آزمون t مستقل استفاده شد. میانگین دو گروه تفاوت معنی‌دار آماری دارد (p=0.004) اما تفاوت میانگین دو گروه ضعیف است (cohen’s d(SMD): 0.272 ).
جدول (10) نتایج تحلیل واریانس یک‌طرفه
| مقدار احتمال (p) | F | دانشجوی مددکاری اجتماعی | مددکار اجتماعی شاغل | نگرش به فقر | ||
| تعداد=194 | تعداد=256 | |||||
| انحراف معیار | میانگین | انحراف معیار | میانگین | |||
| 001/ 0 | 95/ 14 | 11/ 3 | 90/ 17 | 46/ 3 | 67/ 16 | کلیشه‌ها |
| 172/ 0 | 86/ 1 | 01/ 3 | 37/ 18 | 97/ 2 | 76/ 18 | رویکرد فردی |
| 001/ 0 | 51/ 10 | 84/ 2 | 64/ 18 | 95/ 2 | 74/ 17 | رویکرد ساختاری |
آزمون آماری آنالیز واریانس یک‌طرفه نشان می‌دهد که میانگین نگرش به فقر در زیرمقیاس کلیشه‌ها و رویکرد ساختاری بین دو گروه مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی تفاوت معنی‌دار آماری دارد (p=0.001). اما در رویکرد فردی میانگینها تفاوت معنی‌دار ندارد (p=0.172).
بحث
مطالعه حاضر با هدف روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه نگرش به فقر و ارائه یک ابزار معتبر در زبان فارسی و مقایسه نگرش مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو به فقر انجام شد. نسخه اصلی پرسشنامه برای سنجش نگرش به فقر در تمام جمعیتها طراحی شده است. در مطالعه حاضر این مقیاس در مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه ویژگیهای مختلف روان‌سنجی نسخه فارسی نگرش به فقر شامل روایی صوری، روایی محتوا، روایی سازه و پایایی آن در جامعه مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجو بررسی شد. نتایج به‌دست‌آمده از روایی و پایایی مناسب و قابل‌قبول نسخه فارسی این پرسشنامه حمایت می‌کند.
برای بررسی نگرش افراد به فقر و افراد کم‌برخوردار تاکنون مقیاسهای متفاوتی از قبیل فرم بلند اترثون (1993)، فرم کوتاه آترثون توسط یان و ویور (2010)، پرسشنامه نگرش به فقر فیگین (1972)، مکدونالد (1971)، بولاک (2003)، پرسشنامه پترسون (1967)، ویس و همکاران (2007) طراحی شده است (آترثون و همکاران، 1993؛ بولاک و همکاران، 2003؛ فیگن، 1972؛ مکدونالد جی آر، 1971؛ پترسون، 1967؛ ویس و گال، 2007).
از بین این مقیاسها، پرسشنامه آترثون در دو فرم کوتاه و بلند بیشترین فراوانی کاربرد را داشته‌اند (کلارک و همکاران، 2016؛ گاباردا، 2019؛ لوندر براتچر و همکاران، 2017؛ پترسون و هالتون، 2012؛ رهنر و همکاران، 1997؛ روتر و همکاران، 2004؛ سان، 2001؛ ولیام، 2015). در مطالعه حاضر نیز آلفای کرونباخ کل در مرحله آزمون-بازآزمون 54/ 0 تا 86/ 0 و در مرحله دوم برای کل پرسشنامه و ابعاد آن 520/ 0 تا 683/ 0 به دست آمد.
ولیام (2015) در آمریکا به بررسی نگرش دانشجویان پرستاری به فقر پرداخت. در مطالعه وی فرم کوتاه نگرش به فقر آترثون به کار رفت. پایایی گزارش‌شده در مطالعه ویلم برای کل مقیاس و زیرمقیاسها 75/ 0 تا 87/ 0 گزارش شد که پایایی قابل‌قبولی به شمار می‌رود (ولیام،2015). یان و ویور (2010) مطالعه خود را با هدف استخراج ابعاد نهان موجود در پرسشنامه تک‌بعدی آترثون انجام داد. پایایی به‌دست‌آمده در مطالعه وی برای کل مقیاس و ابعاد استخراج‌شده از آن 67/ 0 تا 87/ 0 به دست آمد (یان و ویور، 2010).
شفر و همکاران (2019) نیز در مطالعه خود به بررسی نگرش دانشجویان پرستاری به فقر و عدالت اجتماعی پرداختند. آلفای کرونباخ گزارش‌شده در مطالعه آنها 87/ 0 به دست آمد (شفر و همکاران، 2019). تین (2021) نیز در مطالعه‌ای که به بررسی نگرش دانشجویان مددکاری اجتماعی و سایر رشته‌ها در ویتنام پرداخت برای ابعاد پرسشنامه آلفای کرونباخ 58/ 0 تا 68/ 0 را به دست آورد. تین پرسشنامه را از زبان انگلیسی به ویتنامی ترجمه کرده است اما در مطالعه خود تنها به مسئله انطباق فرهنگی برخی از اصطلاحات اشاره کرده و سایر ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه را گزارش نکرده است (تین، 2021).
نتایج همسانی درونی نسخه فارسی مقیاس نگرش به فقر مشابه با نتایج مطالعه یان (2010) ولیام (2015)، شفر (2019) و تین (2021) است. به عقیده بولین نیز کمترین حد قابل‌قبول ثبات درونی4 بین 50/ 0 تا 70/ است (یان و ویور، 2010).
در مطالعه حاضر، در بررسی روایی سازه پرسشنامه با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی سه عامل (مبتی بر مدل اصلی) «کلیشه‌ها»، «رویکرد فردی» و «رویکرد ساختاری» استخراج شد که درمجموع 13/ 32 درصد واریانس کل متغیرهای نگرش به فقر را تبیین کردند. در تحلیل عامل اکتشافی از چرخ پرومکس استفاده شد و 6 گویه حذف شد.
یان (2010) نیز در مطالعه خود از چرخش پرومکس استفاده کرد و به سه عامل دست یافت. سه بعد استخراج‌شده توسط یان (2010) «کمبودهای فردی»، «برچسب» و «رویکرد ساختاری» نام گرفت (سان، 2001).
در مطالعه حاضر با توجه به شاخصهای گزارش‌شده، برازش مدل نسبتاً مناسب ارزیابی شد و بارهای عاملی به‌جز گویه شماره 8 همگی بالای 30/ بودند که نشانگر دارابودن حداقل میزان قابل‌قبول از بار عاملی بود. همچنین نتایج تحلیل عامل تأییدی گویه‌ها برآورد نسبتاً مناسبی را مبتنی بر شاخصهای کلی برازندگی مدل به همراه داشت. به دلیل فقدان مطالعه‌ای که فرم کوتاه را به زبانی غیرانگلیسی اعتبارسنجی کرده باشد امکان مقایسه نتایج مطالعه حاضر با سایر مطالعات وجود نداد. تین (2021) که مقیاس را به ویتنامی ترجمه کرده است در مطالعه خود ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه را گزارش نکرده است.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین نگرش مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی به فقر تفاوت وجود دارد؛ و مددکاران اجتماعی شاغل گرایش بیشتری به سمت کلیشه‌ها و رویکردهای ساختاری در نگرش به فقر دارند. در مطالعه‌ای که ویس و گال (2007) در بررسی نگرش مددکاران اجتماعی و سایر حرفه‌ها به دلایل فقر داشتند به این نتیجه رسیدند که مددکاران اجتماعی بیشتر از سایر حرفه‌ها گرایش دارند تا دلایل فقر را به ساختارهای جامعه ربط دهند (ویس و گال، 2007).
درازیک و الجوبوتینا (2007) در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که دانشجویان مددکاری اجتماعی دلایل فردی را کمتر از دانشجویان سایر رشته‌ها در فقر مؤثر می‌دانند و تأکید آنها بر دلایل ساختاری و فقر اقتصادی به‌عنوان عوامل مؤثر بر فقر بود (درازیک و الجوبوتینا، 2007).
مطالعه حاضر اولین مطالعه در ایران و به زبان فارسی بود که به بررسی نگرش مددکاران اجتماعی به‌عنوان کارگزاران خط اول مواجهه با آسیبهای اجتماعی پرداخت که این موضوع به‌عنوان نقطه قوت مطالعه محسوب می‌شود. درعین‌حال این مطالعه با محدودیتهایی نیز مواجه بود؛ ازجمله محدودیت روش‌شناختی مطالعه حاضر نبود تمایل در جامعه هدف به شرکت فعال در مطالعه بود که دوره جمع‌آوری داده‌ها را طولانی کرد. محدودیت دوم منع استفاده از شبکه‌های مجازی برای کارمندان در برخی از سازمانهای دولتی مانند سازمان زندانها، بنیاد شهید و ایثارگران و نیروی انتظامی بود که دسترسی پژوهشگر را به نمونه مناسب کاهش داد و قابلیت تعمیم مطالعه را کم کرد.
پیشنهاد می‌شود در مطالعات بعدی این مورد لحاظ شده و همچنین مقایسه نگرش به فقر در سایر حرفه‌های یاری‌رسان با یکدیگر مقایسه شود.
نتیجه‌گیری
نسخه نهایی فارسی نگرش به فقر از روایی و پایایی قابل‌قبولی برخوردار است. با توجه به کم‌بودن تعداد گویه‌ها، کاربرد آن آسان و زمان کمی صرف پاسخگویی به آن می‌شود. از این پرسشنامه می‌توان برای سنجش نگرش اقشار مختلف به فقر استفاده کرد و نتایج آن را با نتیجه سایر پژوهشهای خارجی مقایسه کرد. با توجه به اینکه مددکاران اجتماعی جزئی از تیم سیاست‌گذاری اجتماعی هستند بنابراین نگرش آنها در شکل‌دهی به سیاستهای رفاهی و اجتماعی می‌تواند تأثیرگذار باشد. با توجه به این نسخه اصلی پرسشنامه تک‌بعدی است و تنها در مطالعه یان (2010) به استخراج ابعاد سه‌گانه آن پرداخته شده است توصیه می‌شود در استفاده از پرسشنامه به این مهم توجه شود.
تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از تمامی مددکاران اجتماعی و دانشجویان رشته مددکاری اجتماعی که در تمام مراحل انجام پژوهش صبورانه با تیم پژوهش همکاری کردند قدردانی می‌شود.
ملاحظات اخلاقی
مطالعه حاضر در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی مشهد مورخ 1399/ 11/ 25 با کد IR.MUMS.REC.1399.614)) تصویب و حمایت مالی شده است. قبل از شروع مطالعه در خصوص اهداف پژوهش به مددکاران اجتماعی شاغل و دانشجویان مددکاری اجتماعی توضیحات لازم ارائه شد و از آنان رضایت آگاهانه برای ورود به مطالعه کسب شد. به‌تمامی شرکت‌کنندگان اطمینان داده شد که اطلاعات آنها محرمانه باقی خواهد ماند.
مشارکت نویسندگان
نویسندگان در تمامی مراحل انجام پژوهش و نگارش مقاله مشارکت داشته‌اند و نسخه نهایی مورد تأیید نویسندگان است.
تضاد منافع
بدین‌وسیله نویسندگان اظهار می‌کنند که هیچ‌گونه تعارض منافعی در مطالعه حاضر وجود ندارد.
منابع
Abazarpour, S., Mokhtarinia, H. R., & Bakhshi, E. (2019). [Translation, Cultural Adaptation and the Reliability of the Persian Version of Quick Exposure Check Questionnaire (in persian)]. Archives of Rehabilitation., 19(4), 302-313. http://dx.doi.org/310.32598/rj.32519.32594.32302.
Alston, J. P., & Dean, K. I. (1972). Socioeconomic factors associated with attitudes toward welfare recipients and the causes of poverty. Social Service Review, 46(1), 13-23.https://doi.org/10.1086/642795.
Assembly, N. (1999). Codes of Ethics.
Atherton, C. R., Gemmel, R. J., Haagenstad, S., Holt, D. J., Jensen, L. A., O’Hara, D. F., & Rehner, T. A. (1993). Measuring attitudes toward poverty: A new scale. Social Work Research and Abstracts, 29(4), 28-30..https://doi.org/10.1093/swra/1029.1094.1028.
Bullinger, M., Alonso, J., Apolone, G., Leplège, A., Sullivan, M., Wood-Dauphinee, S., Gandek, B., Wagner, A., Aaronson, N., & Bech, P. (1998). Translating health status questionnaires and evaluating their quality: the IQOLA project approach. Journal of clinical epidemiology, 51(11), 913-923.https://doi.org/910.1016/S0895-4356(1098)00082-00081.
Bullock, H. E. (1995). Class acts: Middle-class responses to the poor. Guilford.
Bullock, H. E. (1999). Attributions for Poverty: A Comparison of Middle‐Class and Welfare Recipient Attitudes 1. Journal of Applied Social Psychology, 29(10), 2059-2082. https://doi.org/2010.1111/j.1559-1816.1999.tb02295.x.
Bullock, H. E. (2004). From the front lines of welfare reform: An analysis of social worker and welfare recipient attitudes. The Journal of Social Psychology, 144(6), 571-590. https://doi.org/510.3200/SOCP.3144.3206.3571-3590.
Bullock, H. E., Williams, W. R., & Limbert, W. M. (2003). Predicting support for welfare policies: The impact of attributions and beliefs about inequality. Journal of Poverty, 7(3), 35-56.https://doi.org/10.1300/J1134v1307n1303_1303.
Butler, I. (2002). A code of ethics for social work and social care research. British Journal of Social Work, 32(2), 239-248.https://doi.org/210.1093/bjsw/1032.1092.1239.
Clarke, C., Sedlacek, R. K., & Watson, S. B. (2016). Impact of a simulation exercise on pharmacy student attitude toward poverty. American journal of pharmaceutical education, 80(2), 1-7.https://doi.org/10.5688/ajpe80221
Colton, D., & Covert, R. W. (2007). Designing and constructing instruments for social research and evaluation. John Wiley & Sons.
Cozzarelli, C., Wilkinson, A. V., & Tagler, M. J. (2001). Attitudes toward the poor and attributions for poverty. Journal of social issues, 57(2), 207-227. https://doi.org/210.1111/0022-4537.00209.
Craig, G. (2002). Poverty, social work and social justice. British Journal of Social Work, 32(6), 669-682.https://doi.org/610.1093/bjsw/1032.1096.1669.
Crumley, E. (2013). An examination of the attitudes, attributions, and beliefs held towards poverty and individuals living in poverty Auburn University]. Alabama.
Cryns, A. G. (1977). Social work education and student ideology: A multivariate study of professional socialization. Journal of Education for Social Work, 13(1), 44-51.https://doi.org/10.1080/00220612.00221977.10671412.
Družić Ljubotina, O., & Ljubotina, D. (2007). Attributions of poverty among social work and non-social work students in Croatia. Croatian medical journal, 48(5), 741-749.https://hrcak.srce.hr/20969.
Ebadi, A., Zarshenas, L. R., M, Zareiyan, A., Sharifnia, S., & Mojahedi, M. (2017). [Principles of scale development in health science.(in persian)]. Jame-e-negar..
Feagin, J. (1972). When it comes to poverty, it’s still,’god helps those who help themselves’. Psychology Today, 6(1), 101-129.
Furnham, A. (1982). Why are the poor always with us? Explanations for poverty in Britain. British journal of social psychology, 21(4), 311-322. https://doi.org/310.1111/j.2044-8309.1982.tb00553.x.
Furnham, A., & Gunter, B. (1984). Just world beliefs and attitudes towards the poor. British journal of social psychology, 23(3), 265-269. https://doi.org/210.1111/j.2044-8309.1984.tb00637.x.
Gabarda, A. R. (2019). Level of understanding and attitudes towards poverty, confidence working with individuals experiencing poverty, and active learning of health coaches participating in a poverty simulation University of Pittsburgh].
Gabarda, A. R. (2019). The search for identity: Defining social work_past, present, future. Social work, 44(4), 298-310. https://doi.org/210.1093/sw/1044.1094.1298.
Grimm, J. W., & Orten, J. D. (1973). Student attitudes toward the poor. Social work, 18(1), 94-100. https://doi.org/110.1093/sw/1018.1091.1094.
Hajizadeh, E., & Asghari, M. (2011). [Statistical methods and analyses in health and biosciences: a methodological approach.(in persian)]. Iranian Student Book Agency.
Hare, I. (2004). Defining social work for the 21st century: The International Federation of Social Workers’ revised definition of social work. International Social Work, 47(3), 407-424. https://doi.org/410.1177/002087280404397.
Haynes, D. T., & White, B. W. (1999). Will the” real” social work please stand up? A call to stand for professional unity. Social work, 44(4), 385-391.https://www.jstor.org/stable/23718663.
Hendrickson, R. M., & Axelson, L. J. (1985). Middle-class attitudes toward the poor: Are they changing? Social Service Review, 59(2), 295-304.https://doi.org/210.1086/644289.
Lavender-Bratcher, D., Elbow, M., Lowe, L. A., & Kruse, M. (2017). Exploring Social Work Students’ Attitudes and Experiences at a Free Clinic. The Journal of Practice Teaching and Learning, 15(3), 57-74. https://doi.org/10.1921/jpts.v1915i1923.1159
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575. https://doi.org/510.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x.
Macarov, D. (1977). Social work students attitudes toward poverty: A tri-national study. Hebrew University, Paul Baerwald School of Social Work.
MacDonald Jr, A. (1971). Relation of birth order to morality types and attitudes toward the poor. Psychological Reports, 29(3), 732-732.https://doi.org/710.2466/pr2460.1971.2429.2463.2732.
Parsloe, P. (1990). Social work education in the year 2000. International Social Work, 33, 13-25.https://doi.org/10.1177/0020872890033001.
Patterson, N., & Hulton, L. J. (2012). Enhancing nursing students’ understanding of poverty through simulation. Public Health Nursing, 29(2), 143-151. https://doi.org/110.1111/j.1525-1446.2011.00999.x.
Payne, M. (2002). The role and achievements of a professional association in the late twentieth century: The British Association of Social Workers 1970–2000. British Journal of Social Work, 32(8), 969-995.https://doi.org/910.1093/bjsw/1032.1098.1969.
Peterson, J. (1967). A disguised structured instrument for the assessment of attitudes toward the poor. unpublished doctoral dissertation. Univ. of Oklahoma.
Reeser, L. C., & Epstein, I. (1987). Social workers’ attitudes toward poverty and social action: 1968-1984. Social Service Review, 61(4), 610-622. https://doi.org/610.1086/644481.
Rehner, T., Ishee, J., Salloum, M., & Velasques, D. (1997). Mississippi social workers’ attitudes toward poverty and the poor. Journal of social work education, 33(1), 131-142.https://doi.org/110.1080/10437797.10431997.10778858.
Reutter, L. I., Sword, W., Meagher‐Stewart, D., & Rideout, E. (2004). Nursing students’ beliefs about poverty and health. Journal of Advanced Nursing, 48(3), 299-309. https://doi.org/210.1111/j.1365-2648.2004.03199.x.
Roff, L., Adams, J., & Klemmack, D. (1984). Social work students’ willingness to have government help the poor. Arete, 9(1), 9-20.
Scheffer, M. M., Lasater, K., Atherton, I. M., & Kyle, R. G. (2019). Student nurses’ attitudes to social justice and poverty: An international comparison. Nurse education today, 80, 59-66. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2019.1006.1007.
Schwartz, S., & Robinson, M. M. (1991). Attitudes toward poverty during undergraduate education. Journal of social work education, 27(3), 290-296.https://doi.org/210.1080/10437797.10431991.10672201.
Sharifi, A., Arsalani, N., Fallahi-Khoshknab, M., Mohammadi-Shahbolaghi, F., & Ebadi, A. (2021). [Psychometric Properties of the Persian Version of Perceptions of Physical Restraint Use Questionnaire(in persian)] [Research]. Salmand: Iranian Journal of Ageing, 16(2), 260-273.210.32598/sija.32516.32592.32855.32591 https://doi.org/10.32598/sija.16.2.2855.1
Sun, A.-P. (2001). Perceptions among social work and non-social work students concerning causes of poverty. Journal of social work education, 37(1), 161-173.https://doi.org/110.1080/10437797.10432001.10779044.
Tien, L. M. (2021). Measuring Vietnamese social work students’ and non-social work students’ attitudes toward poverty and poor population. https://www.researchsquare.com/article/rs-734919/v734911
Vakilizadeh, N., Abedi, A., & Mohseni Ezhiyeh, A. (2017). [Investigating Validity and Reliability of Early Screening for Autistic Traits-Persian Version (ESAT-PV) in Toddlers.(in persian)] [Original]. Archives of Rehabilitation, 18(3), 182-193.http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-181-1959-en.html. https://doi.org/10.21859/jrehab-1803182
Vliem, S. (2015). Nursing students’ attitudes toward poverty: Does experiential learning make a difference? Nurse Educator, 40(6), 308-312.310.1097/NNE.0000000000000168
Waltz, C. F., Strickland, O. L., & Lenz, E. R. (2010). Measurement in nursing and health research. Springer publishing company.
Weiss, I., & Gal, J. (2007). Poverty in the eyes of the beholder: Social workers compared to other middle-class professionals. British Journal of Social Work, 37(5), 893-908.https://doi.org/810.1093/bjsw/bcl1340.
Weiss, I., Gal, J., Cnaan, R., & Majlaglic, R. (2002). What kind of social policy do social work students prefer? A comparison of students in three countries. International Social Work, 45(1), 59-81.https://doi.org/10.1177/0020872802045001320.
Woodcock, J., & Dixon, J. (2005). Professional ideologies and preferences in social work: A British study in global perspective. British Journal of Social Work, 35(6), 953-973.https://doi.org/910.1093/bjsw/bch1282.
Yun, S. H., & Weaver, R. D. (2010). Development and validation of a short form of the attitude toward poverty scale. Advances in Social Work, 11(2), 174-187.https://doi.org/110.18060/18437
Alston, J. P., & Dean, K. I. (1972). Socioeconomic factors associated with attitudes toward welfare recipients and the causes of poverty. Social Service Review, 46(1), 13-23.https://doi.org/10.1086/642795.
Assembly, N. (1999). Codes of Ethics.
Atherton, C. R., Gemmel, R. J., Haagenstad, S., Holt, D. J., Jensen, L. A., O’Hara, D. F., & Rehner, T. A. (1993). Measuring attitudes toward poverty: A new scale. Social Work Research and Abstracts, 29(4), 28-30..https://doi.org/10.1093/swra/1029.1094.1028.
Bullinger, M., Alonso, J., Apolone, G., Leplège, A., Sullivan, M., Wood-Dauphinee, S., Gandek, B., Wagner, A., Aaronson, N., & Bech, P. (1998). Translating health status questionnaires and evaluating their quality: the IQOLA project approach. Journal of clinical epidemiology, 51(11), 913-923.https://doi.org/910.1016/S0895-4356(1098)00082-00081.
Bullock, H. E. (1995). Class acts: Middle-class responses to the poor. Guilford.
Bullock, H. E. (1999). Attributions for Poverty: A Comparison of Middle‐Class and Welfare Recipient Attitudes 1. Journal of Applied Social Psychology, 29(10), 2059-2082. https://doi.org/2010.1111/j.1559-1816.1999.tb02295.x.
Bullock, H. E. (2004). From the front lines of welfare reform: An analysis of social worker and welfare recipient attitudes. The Journal of Social Psychology, 144(6), 571-590. https://doi.org/510.3200/SOCP.3144.3206.3571-3590.
Bullock, H. E., Williams, W. R., & Limbert, W. M. (2003). Predicting support for welfare policies: The impact of attributions and beliefs about inequality. Journal of Poverty, 7(3), 35-56.https://doi.org/10.1300/J1134v1307n1303_1303.
Butler, I. (2002). A code of ethics for social work and social care research. British Journal of Social Work, 32(2), 239-248.https://doi.org/210.1093/bjsw/1032.1092.1239.
Clarke, C., Sedlacek, R. K., & Watson, S. B. (2016). Impact of a simulation exercise on pharmacy student attitude toward poverty. American journal of pharmaceutical education, 80(2), 1-7.https://doi.org/10.5688/ajpe80221
Colton, D., & Covert, R. W. (2007). Designing and constructing instruments for social research and evaluation. John Wiley & Sons.
Cozzarelli, C., Wilkinson, A. V., & Tagler, M. J. (2001). Attitudes toward the poor and attributions for poverty. Journal of social issues, 57(2), 207-227. https://doi.org/210.1111/0022-4537.00209.
Craig, G. (2002). Poverty, social work and social justice. British Journal of Social Work, 32(6), 669-682.https://doi.org/610.1093/bjsw/1032.1096.1669.
Crumley, E. (2013). An examination of the attitudes, attributions, and beliefs held towards poverty and individuals living in poverty Auburn University]. Alabama.
Cryns, A. G. (1977). Social work education and student ideology: A multivariate study of professional socialization. Journal of Education for Social Work, 13(1), 44-51.https://doi.org/10.1080/00220612.00221977.10671412.
Družić Ljubotina, O., & Ljubotina, D. (2007). Attributions of poverty among social work and non-social work students in Croatia. Croatian medical journal, 48(5), 741-749.https://hrcak.srce.hr/20969.
Ebadi, A., Zarshenas, L. R., M, Zareiyan, A., Sharifnia, S., & Mojahedi, M. (2017). [Principles of scale development in health science.(in persian)]. Jame-e-negar..
Feagin, J. (1972). When it comes to poverty, it’s still,’god helps those who help themselves’. Psychology Today, 6(1), 101-129.
Furnham, A. (1982). Why are the poor always with us? Explanations for poverty in Britain. British journal of social psychology, 21(4), 311-322. https://doi.org/310.1111/j.2044-8309.1982.tb00553.x.
Furnham, A., & Gunter, B. (1984). Just world beliefs and attitudes towards the poor. British journal of social psychology, 23(3), 265-269. https://doi.org/210.1111/j.2044-8309.1984.tb00637.x.
Gabarda, A. R. (2019). Level of understanding and attitudes towards poverty, confidence working with individuals experiencing poverty, and active learning of health coaches participating in a poverty simulation University of Pittsburgh].
Gabarda, A. R. (2019). The search for identity: Defining social work_past, present, future. Social work, 44(4), 298-310. https://doi.org/210.1093/sw/1044.1094.1298.
Grimm, J. W., & Orten, J. D. (1973). Student attitudes toward the poor. Social work, 18(1), 94-100. https://doi.org/110.1093/sw/1018.1091.1094.
Hajizadeh, E., & Asghari, M. (2011). [Statistical methods and analyses in health and biosciences: a methodological approach.(in persian)]. Iranian Student Book Agency.
Hare, I. (2004). Defining social work for the 21st century: The International Federation of Social Workers’ revised definition of social work. International Social Work, 47(3), 407-424. https://doi.org/410.1177/002087280404397.
Haynes, D. T., & White, B. W. (1999). Will the” real” social work please stand up? A call to stand for professional unity. Social work, 44(4), 385-391.https://www.jstor.org/stable/23718663.
Hendrickson, R. M., & Axelson, L. J. (1985). Middle-class attitudes toward the poor: Are they changing? Social Service Review, 59(2), 295-304.https://doi.org/210.1086/644289.
Lavender-Bratcher, D., Elbow, M., Lowe, L. A., & Kruse, M. (2017). Exploring Social Work Students’ Attitudes and Experiences at a Free Clinic. The Journal of Practice Teaching and Learning, 15(3), 57-74. https://doi.org/10.1921/jpts.v1915i1923.1159
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575. https://doi.org/510.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x.
Macarov, D. (1977). Social work students attitudes toward poverty: A tri-national study. Hebrew University, Paul Baerwald School of Social Work.
MacDonald Jr, A. (1971). Relation of birth order to morality types and attitudes toward the poor. Psychological Reports, 29(3), 732-732.https://doi.org/710.2466/pr2460.1971.2429.2463.2732.
Parsloe, P. (1990). Social work education in the year 2000. International Social Work, 33, 13-25.https://doi.org/10.1177/0020872890033001.
Patterson, N., & Hulton, L. J. (2012). Enhancing nursing students’ understanding of poverty through simulation. Public Health Nursing, 29(2), 143-151. https://doi.org/110.1111/j.1525-1446.2011.00999.x.
Payne, M. (2002). The role and achievements of a professional association in the late twentieth century: The British Association of Social Workers 1970–2000. British Journal of Social Work, 32(8), 969-995.https://doi.org/910.1093/bjsw/1032.1098.1969.
Peterson, J. (1967). A disguised structured instrument for the assessment of attitudes toward the poor. unpublished doctoral dissertation. Univ. of Oklahoma.
Reeser, L. C., & Epstein, I. (1987). Social workers’ attitudes toward poverty and social action: 1968-1984. Social Service Review, 61(4), 610-622. https://doi.org/610.1086/644481.
Rehner, T., Ishee, J., Salloum, M., & Velasques, D. (1997). Mississippi social workers’ attitudes toward poverty and the poor. Journal of social work education, 33(1), 131-142.https://doi.org/110.1080/10437797.10431997.10778858.
Reutter, L. I., Sword, W., Meagher‐Stewart, D., & Rideout, E. (2004). Nursing students’ beliefs about poverty and health. Journal of Advanced Nursing, 48(3), 299-309. https://doi.org/210.1111/j.1365-2648.2004.03199.x.
Roff, L., Adams, J., & Klemmack, D. (1984). Social work students’ willingness to have government help the poor. Arete, 9(1), 9-20.
Scheffer, M. M., Lasater, K., Atherton, I. M., & Kyle, R. G. (2019). Student nurses’ attitudes to social justice and poverty: An international comparison. Nurse education today, 80, 59-66. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2019.1006.1007.
Schwartz, S., & Robinson, M. M. (1991). Attitudes toward poverty during undergraduate education. Journal of social work education, 27(3), 290-296.https://doi.org/210.1080/10437797.10431991.10672201.
Sharifi, A., Arsalani, N., Fallahi-Khoshknab, M., Mohammadi-Shahbolaghi, F., & Ebadi, A. (2021). [Psychometric Properties of the Persian Version of Perceptions of Physical Restraint Use Questionnaire(in persian)] [Research]. Salmand: Iranian Journal of Ageing, 16(2), 260-273.210.32598/sija.32516.32592.32855.32591 https://doi.org/10.32598/sija.16.2.2855.1
Sun, A.-P. (2001). Perceptions among social work and non-social work students concerning causes of poverty. Journal of social work education, 37(1), 161-173.https://doi.org/110.1080/10437797.10432001.10779044.
Tien, L. M. (2021). Measuring Vietnamese social work students’ and non-social work students’ attitudes toward poverty and poor population. https://www.researchsquare.com/article/rs-734919/v734911
Vakilizadeh, N., Abedi, A., & Mohseni Ezhiyeh, A. (2017). [Investigating Validity and Reliability of Early Screening for Autistic Traits-Persian Version (ESAT-PV) in Toddlers.(in persian)] [Original]. Archives of Rehabilitation, 18(3), 182-193.http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-181-1959-en.html. https://doi.org/10.21859/jrehab-1803182
Vliem, S. (2015). Nursing students’ attitudes toward poverty: Does experiential learning make a difference? Nurse Educator, 40(6), 308-312.310.1097/NNE.0000000000000168
Waltz, C. F., Strickland, O. L., & Lenz, E. R. (2010). Measurement in nursing and health research. Springer publishing company.
Weiss, I., & Gal, J. (2007). Poverty in the eyes of the beholder: Social workers compared to other middle-class professionals. British Journal of Social Work, 37(5), 893-908.https://doi.org/810.1093/bjsw/bcl1340.
Weiss, I., Gal, J., Cnaan, R., & Majlaglic, R. (2002). What kind of social policy do social work students prefer? A comparison of students in three countries. International Social Work, 45(1), 59-81.https://doi.org/10.1177/0020872802045001320.
Woodcock, J., & Dixon, J. (2005). Professional ideologies and preferences in social work: A British study in global perspective. British Journal of Social Work, 35(6), 953-973.https://doi.org/910.1093/bjsw/bch1282.
Yun, S. H., & Weaver, R. D. (2010). Development and validation of a short form of the attitude toward poverty scale. Advances in Social Work, 11(2), 174-187.https://doi.org/110.18060/18437
نوع مطالعه: اصیل |
موضوع مقاله:
روانشناسی اجتماعی
دریافت: 1402/6/8 | پذیرش: 1403/2/17 | انتشار: 1403/10/2
دریافت: 1402/6/8 | پذیرش: 1403/2/17 | انتشار: 1403/10/2
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه رفاه اجتماعی
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خ کودکیار، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ساختمان فارابی
تلفن دفتر نشریه: 02171732851
وب سایت: http://refahj.uswr.ac.ir
ایمیل: refahj@uswr.ac.ir
