دوره 23، شماره 89 - ( 5-1402 )
جلد 23 شماره 89 صفحات 383-339 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
aghaei G, Daneshfard K A, Memarzadeh G. (2023). Pathology of the Implementation System of Iran's Social Welfare Policies. refahj. 23(89), 339-383. doi:10.32598/refahj.23.89.4029.1
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3990-fa.html
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3990-fa.html
آقایی گلزار، دانشفرد کرم‌اله، معمارزاده غلامرضا. آسیب‌شناسی نظام اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی ایران رفاه اجتماعی 1402; 23 (89) :383-339 10.32598/refahj.23.89.4029.1
واژه‌های کلیدی: رفاه اجتماعی، خطمشیگذاری عمومی، آسیب‌شناسی اجرای خط‌مشی، موانع اجرای خط‌مشی، رفاه اجتماعی ایران، روش دلفی سه مرحله‌ای
متن کامل [PDF 1005 kb]
(896 دریافت)
| چکیده (HTML) (2184 مشاهده)
بر اساس مدلهای موجود و پژوهشهای انجام‌شده در این حوزه، پژوهشهای مورداستفاده در مدلهای ساباتیر و مازمانیان (1980)، ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجران (1983)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، ون هورن و وان میتر (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) در ستونهای جدول آمده‌اند. در بدو امر سه دسته از واژگان کلیدی مرتبط شامل: شاخصهای رفاه اجتماعی (Social Welfare Indicators) و آسیب‌شناسی اجرای خطمشیگذاری (Pathology of Policy Implementation) در پایگاه اطلاعاتی Google scholar، Science Direct، Scopus و Research Gate و سایر پایگاههای تخصصی مربوطه تا 20 سپتامبر 2020 مورد جستجو قرار گرفت.
برای دستیابی به مطالعات داخلی نیز واژه‌های شاخصهای رفاه اجتماعی و کالای عمومی و کالای عمومی ملی و آسیب‌شناسی اجرای خطمشیگذاری در مرکز داده پایگاه علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی، پایگاه مجلات تخصصی نور، بانک اطلاعات نشریات کشور و پایگاه اطلاعاتی سیویلکا تا پایان شهریور 1400 مورد جستجو قرار گرفت. برای این منظور یک روش غربالگری خودساخته در امتیازبندی مقالات با رتبه‌بندی 1 تا 30 تعریف شد که مقالات را در سه دسته با کیفیت بالا، متوسط و ضعیف تقسیم‌بندی کرد.
مقالات با کیفیت بالا نمره 28 و بیشتر، متوسط 22 الی 27 و مقالات با نمره زیر 22 مقالات با کیفیت پایین است. بدین تعبیر که چکیده مقاله موردبررسی با اهداف و تعریف مسئله پژوهش حاضر مورد مداقه قرار داده شد و به هرکدام از مقالات رتبه‌ای اختصاص داده شد. لازم به ذکر است که منظور از کیفیت پایین این است که با در نظر گرفتن موضوع موردبررسی، پژوهش حاضر با این مقالات تا چه حد در ارتباط قرار دارد و یا عوامل مؤثر را موردبررسی قرار داده است. نمایی از دسته‌بندی مقالات در جدول 2 ارائه شده است.
فرآیند استخراج اطلاعات بر اساس مقالات انتخاب‌شده با کیفیت بالا و متوسط، انجام شد. برای این امر از روش کدگذاری استفاده شد. در کدگذاری باز داده‌ها به صورت واحدهای معنادار مجزا درمی‌آیند که در شروع مطالعه می‌توان از آن استفاده کرد. هدف اصلی کدگذاری باز، مفهوم‌سازی و برچسب‌زدن به داده‌هاست. هدف نهایی دستیابی به زمینه‌های اصلی است که از تعدادی موضوع تشکیل می‌شوند. درنهایت ابعاد و مؤلفه‌ها و شاخصهای اولیه با توجه به پیشینه به‌دست‌آمده توسط محققان، در جدول 3 ارائه شده است.
با توجه به بررسی پیشینه تحقیقات گذشته، در این مرحله محققان مصاحبه نیمه‌ساختاریافته‌ای را ترتیب دادند که به‌عنوان نمونه اولیه برای مراجعه به خبرگان مورداستفاده قرار گرفت. نمونه اولیه شامل ده نخبه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه خبرگان و متخصصان در حوزه خطمشیگذاری و رفاه اجتماعی است که با توجه به محرمانه بودن اطلاعات اشخاص، صرفاً اطلاعات کلی از 10 خبره مربوط در این زمینه به شرح جدول زیر است:
یافته‌ها
در این مرحله از پژوهشهای استخراج‌شده، با همکاری و هماهنگی افراد صاحبنظر طی سه مرحله آزمون دلفی انجام شده که در مرحله اول، بعد از جمع‌آوری پرسشنامه‌های دور اول و انجام محاسبات، میزان ضریب هماهنگی کندال 0.584 محاسبه شد. این میزان که از 0.7 کمتر است، نشان از توافق نظر متوسط خبرگان روی آنها است. بدین منظور با دریافت بازخورد از خبرگان در ادامه پرسشنامهٔ دور دوم تکنیک دلفی با مؤلفه‌های نهایی‌شده برگرفته از نظرات آنها برای خبرگان ارسال شد.
در این پرسشنامه با درخواست خبرگان حدود 50 درصد از مؤلفه‌های مرحله قبل تعدیل، ادغام و حذف شد و در عوض تعدادی شاخص پیشنهادی به آن اضافه شد. در ادامه، بعد از جمع‌آوری پرسشنامه‌های دور دوم و انجام محاسبات، میزان ضریب هماهنگی کندال 0.671 محاسبه شد. این میزان از 0.7 کمتر است، نشان‌دهنده توافق نظر متوسط خبرگان روی مؤلفه‌ها است. همچنین این میزان نشان‌دهنده بهبود اتفاق‌نظر خبرگان در این مرحله نسبت به مرحله قبل است. در این مرحله با دریافت بازخورد از خبرگان در ادامه پرسشنامه دور سوم تکنیک دلفی با مؤلفه‌های نهایی‌شده برای خبرگان ارسال شد. در این پرسشنامه با درخواست خبرگان حدود 20 درصد از مؤلفه‌ای مرحله قبل حذف شد.
سرانجام، بعد از جمع‌آوری پرسشنامه‌های دور سوم و انجام محاسبات، میزان ضریب هماهنگی کندال 0.9895 محاسبه شد. این میزان از 0.7 بیشتر است و نشان‌دهنده توافق نظر بالای خبرگان روی مؤلفه‌ها است. همچنین حاکی از بهبود اتفاق‌نظر خبرگان در این مرحله نسبت به مرحله قبل است. در این مرحله با دریافت بازخورد از خبرگان و درخواست آنها تمامی مؤلفه‌ها به‌عنوان موارد نهایی انتخاب شد. در پیوست 1 و 2 نمونه سؤالات پرسشنامه اولیه استخراج‌شده برای مصاحبه، ابعاد و مؤلفه‌ها و شاخصهای استخراج‌شده دور سوم دلفی و نتایج آنها را مشاهده می‌کنید.
روایی سؤالات پرسشنامه توسط خبرگان مورد تأیید قرار گرفت و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ضرایب پایایی برای مؤلفه‌ها به شرح جدول 5 نشان داده شده است.
طبق یافته‌های جدول (5) ضرایب پایایی برای ابعاد اهداف کلان محیطی و بین‌المللی، ابعاد خط‌مشی، ابعاد سازمانی و ارتباطی و گروه هدف، مجریان سطوح اجرایی محاسبه شد که همگی بالاتر از 7/ 0 بوده و بیانگر دقت ابزار اندازه‌گیری مورداستفاده در این پژوهش است. در جدول 6 یکی از مضامین، مضمون ابعاد خط‌مشی و مضامین پایه و شاخصها نشان داده شده است.
سؤال اساسی مطرح‌شده این است که آیا این مدل، مدل مناسبی است؟ برای پاسخ به این پرسش بایستی آماره کای-دو و سایر معیارهای مناسب بودن برازش مدل مورد بررسی قرار گیرد. شکل 1 مناسب بودن، برازش مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم مدل را نشان می‌دهد.
یافته‌های پژوهش نشان داد که تمامی بارهای عاملی ابعاد پرسشنامه بالاتر از 3/ 0 به دست آمد و مورد تأیید قرار گرفت. بارهای عاملی همبستگیهای متغیرها با عاملهاست. چنانچه این همبستگیها بیشتر از 6/ 0 باشند (بدون توجه به علامت منفی یا مثبت) به‌عنوان بارهای عاملی بالا و چنانچه بیشتر از 3/ 0 باشد به‌عنوان بارهای عاملی نسبتاً بالا در نظر گرفته می‌شوند و بارهای عاملی کمتر از 3/ 0 را می‌توان نادیده گرفت (کلاین، 2006)
سؤال اساسی مطرح‌شده این است که آیا این مدل، مدل مناسبی است؟ برای پاسخ به این پرسش بایستی آماره کای-دو و سایر شاخصهای مناسب بودن برازش مدل موردبررسی قرار گیرد. جدول 8 شاخصهای مناسب بودن برازش مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم سازه خط‌مشی را نشان می‌دهد.
در نرم‌افزار Amos23 پنج شاخص (NFI, RFI, IFI, GFI, CFI) بر مبنای مقایسه کای اسکوئر مدل مبنا گزارش می‌شود که همه آن شاخصها بین صفر و یک قرار دارند و هر چه مقدار آنها به مقدار یک نزدیک‌تر شود حاکی از قابل‌قبول‌تر بودن مدل تلقی می‌شود. یکی از شاخصهای عمومی برای به حساب آوردن پارامترهای آزاد در محاسبه شاخص برازش، کای اسکوئر بهنجار یا نسبی است که از تقسیم مقدار کای اسکوئر بر درجه آزادی مدل محاسبه می‌شود. اغلب مقادیر بین 2 تا 3 را برای این شاخص قابل‌قبول می‌دانند هرچند دیدگاهها دراین‌باره متفاوت است. برای مثال شوماخر و لوملکس (2008) مقادیر بین 1 تا 5، کارماینزر و مک ایور (1981) مقادیر بین 2 تا 3، اولمن (2001) مقادیر 1 تا 2 و کلاین (2005) مقادیر بین 1 تا 3 را قابل‌قبول می‌دانند (قاسمی، 2010).
بحث
همان‌طور که در بخش پیشین مشخص شد، معیارهای اثرگذار بر خطمشیهای رفاه اجتماعی در 4 دسته کلی و 14 دسته فرعی و در قالب 40 گزاره طبقه‌بندی شد که اولویت‌دهی به آنها بر اساس آزمون فریدمن انجام شد. یافته‌ها نشان داد که اولویتها بر اساس رتبه عبارتند از: وجود احزاب مخالف و موافق، دشورایهای فنی، عدم استفاده از فناوریهای جدید، مشروعیت نظام سیاسی و حاکمیتی کشور، عدم توجه به بلوغ فکری و سیاسی گروه هدف، عوامل سیاسی، زد و بندهای سیاسی، وضعیت رفاهی گروه هدف، نبود دستورالعمل اجرایی مناسب و هم‌راستا نبودن برنامه‌ها و عدم تخصیص بهینه بودجه کشور.
وجود احزاب موافق و مخالف؛ نتیجه این پژوهش با پژوهشهای مک لوگین (1975)، برنارد (2005)، کالیستا (1995)، لاملی و روسل (2002)، هاردی و همکاران (2012)، گریندل و میریل (1988)، حاجی‌پور و همکاران (2014)، ناکامورا و اسمال وود (1980)، کیرنان (2019)، هادسون و همکاران (2019) و مک کونل (2016) همخوانی دارد و با پژوهشهای ساباتیر و مازمانیان (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
دشورایهای فنی؛ نتایج حاصله با پژوهشهای مجیدپور و نامداریان (2014)، اسعدی و همکاران (2016)، دفتر بررسیهای اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس (2001)، منوریان (2014)، رهنورد و فضل‌اللهی (2014)، هاولت و رامش (2003)، باقرنژاد و همکاران (2017)، کاستکا (2014)، حاجی‌پور و همکاران (2014)، ثنایی اعلم و الوانی (2017)، همخوانی دارد و با پژوهشهای هاجرن (1982)، وان میتر و ون هورن (1975)، ناکامورا و اسمال وود (1980) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
عدم استفاده از فناوریهای جدید؛ نتایج حاصله با پژوهشهای آکرمن و همکاران (2011)، معصومی و همکاران (2018)، پورکیانی و همکاران (2014)، اعرابی و رزقی رستمی (2005)، ثنایی اعلم و الوانی (2017)، رنگریز و همکاران (2017)، فدایی و پورکیانی (2015)، عباسی و همکاران (2015)، آیاندا و بلو (2016)، رنگریز و مؤذنی (2013)، ساباتیر و مازمانیان (1980) قلی‌پور و همکاران (2016)، کاستکا (2014)، ایاندا و بلو (2016) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
مشروعیت نظام سیاسی و حاکمیتی کشور؛ نتایج حاصله با پژوهشهای مجیدپور و نامداریان (2014)، هی یونگ سوک (1988) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) همخوان نبوده است.
عدم توجه به بلوغ فکری و سیاسی گروه هدف؛ نتایج حاصله با پژوهشهای یاساراتا و همکاران (2010)، مک لوگین (1975)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، کالیستا (1995)، هیل (2007)، مکینده (2005)، پورکیانی و همکاران (2014)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، هاولت و رامش (2003)، احدزاده و همکاران (2020)، مک کونل (2016) مطابقت دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975) و گوگین (1987) همخوانی ندارد.
عوامل سیاسی؛ نتایج حاصله با پژوهشهای پایگاه دانش کانسالت (2009)، خالد (2001)، برگ (2004)، هاولت و رامش (2003)، آکرمن و همکاران (2011)، کاستکا (2014)، هانگ و همکاران (2015)، هادسون و همکارن (2019)، مک کونل (2016) و کیرنان (2019) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) همخوانی ندارد.
زد و بندهای سیاسی؛ نتایج حاصله با پژوهشهای گریندل و میریل (1988)، دانشفرد و همکاران (2014)، کالیستا (1995)، مک لوگین (1975)، برگ (2004)، برنارد (2005)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، مکینده (2005)، مجیدپور و نامداریان (2014) و احدزاده و همکاران (2020) هادسون و همکارن (2019)، مک کونل (2016) و کیرنان (2019) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987)، ساباتیر و مازمانیان (1980) همخوانی ندارد.
وضعیت رفاهی گروه هدف؛ نتایج حاصله با پژوهشهای یاساراتا و همکاران (2010)، مک لوگین (1975)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، کالیستا (1995)، هیل (2007)، مکینده (2005)، پورکیانی و همکاران (2014)، نتایج ساباتیر و مازمانیان (1980) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
نبود دستورالعمل اجرایی مناسب و هم‌راستا نبودن برنامه‌ها؛ نتایج حاصله با پژوهشهای گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، لیندبلوم (1974)، کالیستا (1995)، هاولت و رامش (2001)، پالمبو و کالیستا (1990)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014)، کاستکا (2014)، خلید (2008)، پورکیانی و همکاران (2014) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
عدم تخصیص بهینه بودجه کشور؛ نتایج حاصله با پژوهشهای پایگاه دانش کانسالت (2009)، هیل (2007)، گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، هی یونگ سوک (1988)، لیندبلوم (1974)، آکرمن و همکاران (2011)، کاستکا (2014)، پالمبو و کالیستا (1990)، کالیستا (1995)، مکینده (2005)، هیل (2007)، دانشفرد و همکاران (2014)، کیرنان (2019) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
در پایان با توجه به نتایج حاصله، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:
نظر به این‌که خبرگان انتخابی همگی خط‌مشی‌گذاران حوزه اجرای خط‌مشی در کشور بودند، نتایج نشان دارد که نقش دولت و سیاستهای دولتی واجد اهمیت است و نشان‌دهنده قدرت اختیار دولت در تأثیرگذاری بر اجرای خط‌مشیها است. لازم به ذکر است که برخلاف پژوهشهای ساباتیر و مازمانیان و سایر پژوهشگران اولیه که بر نقش مجریان در اجرای خط‌مشیها تأکید داشتند؛ نتایج پژوهش حاضر نشان دارد که نقش مجریان خط‌مشی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران کمتر از سایر موارد تشخیص داده شد. لذا پیشنهاد می‌شود عوامل تأثیرگذار دیگر ازجمله قدرت دولتها در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه نیز موردبررسی و پژوهش قرار گیرد.
میزان تبعیت از قانون در ایران و سایر کشورها می‌بایست موردپژوهش قرار گیرد و نقش آن در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی بررسی شود.
میزان پایبندی مجریان به اصول، مقررات و دستورالعملهای رهنمودی خط‌مشی‌گذاران در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی به صورت خاص موردبررسی قرار گیرد.
بر اساس نتایج پژوهش حاضر، همان‌طور که در نتایج رتبه‌بندی نشان داده شد، عوامل سیاسی و شاخصهای ارائه شده دارای اهمیت و رتبه بالایی شدند. بر این اساس پیشنهاد می‌شود تحقیقی در خصوص میزان تأثیرگذاری عوامل سیاسی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی انجام شود.
با توجه به تأثیر مستقیم و غیرمستقیم عوامل سیاسی بر اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران، پیشنهاد می‌شود که مدیران سازمانهای مجری رفاه اجتماعی برای بهبود اجرای خط‌مشیها، ابتدا عوامل سیاسی را شناسایی کرده و بر آگاهی مجریان و مدیران درزمینه مربوط تمرکز کنند.
با توجه به روایی و پایایی مدل استخراج‌شده، پیشنهاد می‌شود آسیبهای اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران با توجه به عملکرد مطلوب و عملکرد فعلی دولتها موردبررسی و پژوهش قرار گیرد.
منابع
متن کامل: (318 مشاهده)
مقدمه
موضوع رفاه اجتماعی در قبل از انقلاب ایران با تدوین برنامه چهارم تا ششم موردتوجه قرار گرفت. عمده توجه آن روی برنامه بیمه اجتماعی، رفاه خانواده و کودک، ورزش و رفاه جوانان و کارگران، روستاییان و گروههای خاص متمرکز شد. پس از انقلاب نیز برنامه‌های رفاه اجتماعی بر آموزش‌وپرورش عمومی، بهداشت و درمان و تغذیه و متعاقب آن نظام تأمین اجتماعی، یارانه‌ها و زیست‌محیطی تأکید کرد. در برنامه ششم مجدد بیمه‌های اجتماعی و یارانه‌ها و موضوعات مسکن، بهداشت و درمان، بیمه اجتماعی را موردتوجه قرار گرفت (نعیمایی و شکوری، 2017).
خطمشیگذاری، ما را به عرصه فعالیتهای خرد و کلان دولت رهنمون می‌کنند. اموری که می‌توان آن را از وظایف حاکمیتی حکومت و دولت دانست. تمرکز اصلی در خط‌مشی، بررسی تعامل دولت با جامعه است (باقری‌میاب و باقری، 2011). خط‌مشی عمومی مجموعه‌ای از اقدامات نسبتاً پایدار، ثابت و هدفمند دولت به‌منظور حل مشکلات یا دغدغه‌های عمومی جامعه است (اندرسون، 2011).
صاحبنظران خط‌مشی معتقدند اجرا مهم‌ترین مرحله در فرآیند خطمشیگذاری است (کامپتون و هارت2، 2019)؛ لذا پرداختن به مرحله اجرای خط‌مشی امری ضروری و دارای اهمیت است. اجرای خط‌مشی به‌عنوان انجام یک تصمیم سیاسی- قانونی تعریف شده است (حاجی‌پور و همکاران، 2015). به تعبیری عملکرد اصلی یک سازمان دولتی را اجرای خط‌مشی می‌دانند (اکسادیلوس3 و همکاران، 2014). با عملی نشدن خطمشیهای مصوب در محیط واقعی، مشخص شد که اجرا بدون پشتیبانی خط‌مشی‌گذاران امکان تحقق ندارد (هوپ4، 2016).
ازآنجایی‌که در همه جوامع و در همه زمانها مسائل و مشکلاتی وجود دارد که اتخاذ تصمیم از سوی دولتها را ناگریز می‌کند، نمی‌توان خطمشیگذاری را به زمان و مکان خاصی محدود کرد (مک‌کونل، 2016). از دیگر سو، خطمشیگذاری مستلزم صرف هزینه و زمان از جانب دولتها و سازمانهای دولتی است. عدم موفقیت‌آمیز بودن خط‌مشی منجر به تحمیل زیانهای فراوان به جامعه خواهد شد. (گانستون2، 2008) از همین رو آسیب‌شناسی اجرای خط‌مشیها ضرورت دارد. درحالی‌که تحقیقات کمی در این حوزه‌ها صورت گرفته است. (ابوالروب و فونده3، 2017) با این توصیفها، بارز است که بخشهای مختلف جامعه مستلزم خطمشیگذاری در حوزه‌های مختلف است که ازجمله این حوزه‌ها می‌توان به حوزه نظام رفاه اجتماعی اشاره کرد.
امروزه اکثر سازمانهای تأمین‌کننده رفاه اجتماعی با محیطی آشفته مواجه هستند. ازاین‌رو این سامانها برای مقابله با آشفتگی محیط به دنبال اتخاذ خطمشیهای کارآمد رفته‌اند (کی و بوکسال4، 2015). اتخاذ خطمشیهای مؤثر در حوزه رفاه اجتماعی به صورت خاص در حوزه بهداشت می‌تواند راهی برای مقابله با چالشهای موجود در این حوزه باشد. باید توجه داشت که اولویت‌بندی در خطمشیگذاری عاری از ارزش نیست و گاهی خطمشیگذاری در این حوزه بی‌طرفانه انجام نمی‌شود (ابراهیمی، 2015).
مشکلات اجرایی زمانی اتفاق می‌افتد که نتایج مطلوب مربوط به منافع موردنظر حاصـل نشود. چنین مشکلاتی تنها اختصاص به کشورهای درحال‌توسعه ندارد و هـر جـا و هرزمانی که عوامل اساسی و حیاتی بـرای اجـرای خط‌مشی عمـومی از دسـت بـرود- چـه در کشورهای درحال‌توسعه و چه در کشورهای توسعه‌یافته- مشکل اجرا وجود خواهد داشـت (مکینده، 2005). بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال آسیب‌شناسی اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران است.
پیشینه پژوهش
در حوزه اجرای خط‌مشیها و خطمشیهای رفاه اجتماعی تعدادی از پژوهشها با ذکر نام محقق و سال انتشار پژوهش و موضوع و مؤلفه‌ها و شاخصها و درنهایت به عوامل مهمی که در پژوهش خود به آن اشاره کرده‌اند به شرح زیر مورد بررسی قرار گرفت.
کوپلندو ویکسلر (1995) به صورت کلی به موانع اجرای خط‌مشی عمومی اشاره کرده و نقش عوامل سیاسی در اجرای خط‌مشیها را نادیده گرفته است. پژوهش خلید2 (2008) عمومی‌تر بوده و به عوامل مؤثر در شکست خط‌مشی عمومی توجه داشته است. آکرمن3 و همکاران (2011) به عوامل مؤثر در شکست خط‌مشی عمومی توجه کرده‌اند که نقش عوامل فرهنگی در آن را برجسته شده است. تامرز4 (2012) در پژوهشی به صورت خاص بر نقش مجریان در اجرای خط‌مشی توجه کرده است که طبق آن عوامل مؤثر بر اجرای خط‌مشی فراتر از صرف مجریان است.
تامرز و بیکرز (2014) در پژوهشی به صورت خاص بر نقش مجریان حرفه‌ای در اجرای خط‌مشی تأکید کرده‌اند و عوامل مؤثر بر اجرا را فراتر از تنها نقش مجریان می‌دانند. ایوانز5 (2016) در پژوهشی به صورت خاص بر رفاه اجتماعی تأکید دارد و نقش عوامل مؤثر برای اجرای خط‌مشی را بررسی نکرده است. ایاندا و بلو6 (2016) در پژوهشی بیشتر روی بروکراسیهای دولتی و خطمشیهای عمومی تأکید کرده است. نتیجه پژوهش مک‌کونل (2016) نشان می‌دهد که شناخت اختلافات سیاسی و مناطق خاکستری کلید پیشرفت درک ما از میزان شکست نتایج خط‌مشی به حساب می‌آید. از منظر دیگر او به شکست خط‌مشی اشاره کرده که دسته‌بندی آن متفاوت با پژوهش فعلی است.
تومان و همکاران (2018) بر اختیار مجریان – فراتر از صرف یک عامل - در اجرای خط‌مشیها تأکید دارند. اندورز (2018) در پژوهشی به صورت خاص به بررسی نرخ شکست پروژه‌های بانک جهانی اشاره دارد. هادسون و همکاران (2019) و فیتزجرالد و همکاران (2019) با رویکرد موفقیت و شکست خط‌مشی پژوهش، برخی از عوامل را در موفقیت و شکست مؤثر دانسته است. کیرنان (2019) به صورت خاص به نقش منافع فردی در اجرای خط‌مشی توجه دارد که یکی از عوامل مؤثر در اجرای خط‌مشی است.
در پژوهشهای داخلی همچون پژوهش پورکیانی و همکاران (2014) به صورت خاص به قانون مدیریت خدمات کشوری پرداخته شده است که طبق آن رفاه اجتماعی فراتر از صرف قانون مدیریت خدمات کشوری است.
محمدزاده سلطانمرادی و همکاران (2018) با رویکردی متفاوت به عوامل مؤثر بر اجرای خط‌مشی پرداخته که بیشتر به ناکارآمدیهای دولتی اشاره دارد. کمالی و همکاران (2019) به ارائه یک دسته‌بندی به صورت کلی برای سیاستهای عمومی اشاره دارد. پژوهش وحدتی و منتظری (2019) به صورت خاص در دانشگاههای پزشکی و با روش آنتروپی انجام شده است. پژوهش احدزاده و همکاران (2021) به صورت مطالعه موردی در وزارت نیرو انجام و عوامل نظارت و ارزیابی در اجرا که خود یک مرحله از فرآیند خطمشیگذاری است را به مرحله اجرا آورده است.
با توجه به مرور مطالعات انجام‌شده مشخص شد که هدف عمده پژوهشها، شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای خط‌مشیها در سازمانها و وزارتخانه‌ها بوده است. لیکن به صورت خاص در خصوص آسیب‌شناسی خطمشیهای رفاه اجتماعی پژوهشی انجام نشده است. لذا این پژوهش بنا دارد با استفاده از مدل سه‌مرحله‌ای خط‌مشی (اجرا- تدوین – ارزیابی) و با تأکید بر خط‌مشیها و برنامه‌های تدوین‌شده در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی انجام شود. در این راستا با بررسی و ارزیابی برنامه‌های تدوین‌شده مشخص شد که بخش عمده‌ای از آنها محقق نشده است و متعاقباً در جریان پژوهش عوامل تأثیرگذار بر اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران شناسایی شد.
روش
در این تحقیق از روش ترکیبی استفاده شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها بررسی منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی و مصاحبه نیمه ساختاریافته و درنهایت پرسشنامه محقق‌ساخته بر اساس خروجی مصاحبه و پیشینه ادبیات بوده است. جامعه و نمونه آماری متشکل از متخصصان و صاحبنظران حوزه خط‌مشی بود که از طریق مصاحبه و پرسشنامه دلفی سه‌مرحله‌ای، محقق را در ارائه مدل نهایی تحقیق یاری کردند. تعداد نمونه آماری شامل 10 نفر از اساتید و خبرگان بود که به صورت گزینشی انتخاب شدند.
بر اساس بررسیها و پژوهشهای انجام شده، برای گردآوری داده‌های موردنیاز تحقیق از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته استفاده شده است. در طراحی پرسشنامه ابتدا از طریق مطالعه کتابخانه‌ای و جستجو در پایگاههای اینترنتی و آرشیو نشریات علمی، به صورت خاص سایت گوگل اسکولار، همه مقالات و کتابهای مرتبط با اجرای خط‌مشی بر اساس تعداد ارجاعات و استناد به آنها به‌عنوان مقالات پایه استخراج شدند و به‌عنوان مدلهای مبنا و پایه در این پژوهش مورداستفاده قرار گرفتند. مبنای استفاده محقق تعداد ارجاعات بیشتر از 1000 مورد است که در جدول 1 نشان داده شده است.
موضوع رفاه اجتماعی در قبل از انقلاب ایران با تدوین برنامه چهارم تا ششم موردتوجه قرار گرفت. عمده توجه آن روی برنامه بیمه اجتماعی، رفاه خانواده و کودک، ورزش و رفاه جوانان و کارگران، روستاییان و گروههای خاص متمرکز شد. پس از انقلاب نیز برنامه‌های رفاه اجتماعی بر آموزش‌وپرورش عمومی، بهداشت و درمان و تغذیه و متعاقب آن نظام تأمین اجتماعی، یارانه‌ها و زیست‌محیطی تأکید کرد. در برنامه ششم مجدد بیمه‌های اجتماعی و یارانه‌ها و موضوعات مسکن، بهداشت و درمان، بیمه اجتماعی را موردتوجه قرار گرفت (نعیمایی و شکوری، 2017).
خطمشیگذاری، ما را به عرصه فعالیتهای خرد و کلان دولت رهنمون می‌کنند. اموری که می‌توان آن را از وظایف حاکمیتی حکومت و دولت دانست. تمرکز اصلی در خط‌مشی، بررسی تعامل دولت با جامعه است (باقری‌میاب و باقری، 2011). خط‌مشی عمومی مجموعه‌ای از اقدامات نسبتاً پایدار، ثابت و هدفمند دولت به‌منظور حل مشکلات یا دغدغه‌های عمومی جامعه است (اندرسون، 2011).
صاحبنظران خط‌مشی معتقدند اجرا مهم‌ترین مرحله در فرآیند خطمشیگذاری است (کامپتون و هارت2، 2019)؛ لذا پرداختن به مرحله اجرای خط‌مشی امری ضروری و دارای اهمیت است. اجرای خط‌مشی به‌عنوان انجام یک تصمیم سیاسی- قانونی تعریف شده است (حاجی‌پور و همکاران، 2015). به تعبیری عملکرد اصلی یک سازمان دولتی را اجرای خط‌مشی می‌دانند (اکسادیلوس3 و همکاران، 2014). با عملی نشدن خطمشیهای مصوب در محیط واقعی، مشخص شد که اجرا بدون پشتیبانی خط‌مشی‌گذاران امکان تحقق ندارد (هوپ4، 2016).
ازآنجایی‌که در همه جوامع و در همه زمانها مسائل و مشکلاتی وجود دارد که اتخاذ تصمیم از سوی دولتها را ناگریز می‌کند، نمی‌توان خطمشیگذاری را به زمان و مکان خاصی محدود کرد (مک‌کونل، 2016). از دیگر سو، خطمشیگذاری مستلزم صرف هزینه و زمان از جانب دولتها و سازمانهای دولتی است. عدم موفقیت‌آمیز بودن خط‌مشی منجر به تحمیل زیانهای فراوان به جامعه خواهد شد. (گانستون2، 2008) از همین رو آسیب‌شناسی اجرای خط‌مشیها ضرورت دارد. درحالی‌که تحقیقات کمی در این حوزه‌ها صورت گرفته است. (ابوالروب و فونده3، 2017) با این توصیفها، بارز است که بخشهای مختلف جامعه مستلزم خطمشیگذاری در حوزه‌های مختلف است که ازجمله این حوزه‌ها می‌توان به حوزه نظام رفاه اجتماعی اشاره کرد.
امروزه اکثر سازمانهای تأمین‌کننده رفاه اجتماعی با محیطی آشفته مواجه هستند. ازاین‌رو این سامانها برای مقابله با آشفتگی محیط به دنبال اتخاذ خطمشیهای کارآمد رفته‌اند (کی و بوکسال4، 2015). اتخاذ خطمشیهای مؤثر در حوزه رفاه اجتماعی به صورت خاص در حوزه بهداشت می‌تواند راهی برای مقابله با چالشهای موجود در این حوزه باشد. باید توجه داشت که اولویت‌بندی در خطمشیگذاری عاری از ارزش نیست و گاهی خطمشیگذاری در این حوزه بی‌طرفانه انجام نمی‌شود (ابراهیمی، 2015).
مشکلات اجرایی زمانی اتفاق می‌افتد که نتایج مطلوب مربوط به منافع موردنظر حاصـل نشود. چنین مشکلاتی تنها اختصاص به کشورهای درحال‌توسعه ندارد و هـر جـا و هرزمانی که عوامل اساسی و حیاتی بـرای اجـرای خط‌مشی عمـومی از دسـت بـرود- چـه در کشورهای درحال‌توسعه و چه در کشورهای توسعه‌یافته- مشکل اجرا وجود خواهد داشـت (مکینده، 2005). بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال آسیب‌شناسی اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران است.
پیشینه پژوهش
در حوزه اجرای خط‌مشیها و خطمشیهای رفاه اجتماعی تعدادی از پژوهشها با ذکر نام محقق و سال انتشار پژوهش و موضوع و مؤلفه‌ها و شاخصها و درنهایت به عوامل مهمی که در پژوهش خود به آن اشاره کرده‌اند به شرح زیر مورد بررسی قرار گرفت.
کوپلندو ویکسلر (1995) به صورت کلی به موانع اجرای خط‌مشی عمومی اشاره کرده و نقش عوامل سیاسی در اجرای خط‌مشیها را نادیده گرفته است. پژوهش خلید2 (2008) عمومی‌تر بوده و به عوامل مؤثر در شکست خط‌مشی عمومی توجه داشته است. آکرمن3 و همکاران (2011) به عوامل مؤثر در شکست خط‌مشی عمومی توجه کرده‌اند که نقش عوامل فرهنگی در آن را برجسته شده است. تامرز4 (2012) در پژوهشی به صورت خاص بر نقش مجریان در اجرای خط‌مشی توجه کرده است که طبق آن عوامل مؤثر بر اجرای خط‌مشی فراتر از صرف مجریان است.
تامرز و بیکرز (2014) در پژوهشی به صورت خاص بر نقش مجریان حرفه‌ای در اجرای خط‌مشی تأکید کرده‌اند و عوامل مؤثر بر اجرا را فراتر از تنها نقش مجریان می‌دانند. ایوانز5 (2016) در پژوهشی به صورت خاص بر رفاه اجتماعی تأکید دارد و نقش عوامل مؤثر برای اجرای خط‌مشی را بررسی نکرده است. ایاندا و بلو6 (2016) در پژوهشی بیشتر روی بروکراسیهای دولتی و خطمشیهای عمومی تأکید کرده است. نتیجه پژوهش مک‌کونل (2016) نشان می‌دهد که شناخت اختلافات سیاسی و مناطق خاکستری کلید پیشرفت درک ما از میزان شکست نتایج خط‌مشی به حساب می‌آید. از منظر دیگر او به شکست خط‌مشی اشاره کرده که دسته‌بندی آن متفاوت با پژوهش فعلی است.
تومان و همکاران (2018) بر اختیار مجریان – فراتر از صرف یک عامل - در اجرای خط‌مشیها تأکید دارند. اندورز (2018) در پژوهشی به صورت خاص به بررسی نرخ شکست پروژه‌های بانک جهانی اشاره دارد. هادسون و همکاران (2019) و فیتزجرالد و همکاران (2019) با رویکرد موفقیت و شکست خط‌مشی پژوهش، برخی از عوامل را در موفقیت و شکست مؤثر دانسته است. کیرنان (2019) به صورت خاص به نقش منافع فردی در اجرای خط‌مشی توجه دارد که یکی از عوامل مؤثر در اجرای خط‌مشی است.
در پژوهشهای داخلی همچون پژوهش پورکیانی و همکاران (2014) به صورت خاص به قانون مدیریت خدمات کشوری پرداخته شده است که طبق آن رفاه اجتماعی فراتر از صرف قانون مدیریت خدمات کشوری است.
محمدزاده سلطانمرادی و همکاران (2018) با رویکردی متفاوت به عوامل مؤثر بر اجرای خط‌مشی پرداخته که بیشتر به ناکارآمدیهای دولتی اشاره دارد. کمالی و همکاران (2019) به ارائه یک دسته‌بندی به صورت کلی برای سیاستهای عمومی اشاره دارد. پژوهش وحدتی و منتظری (2019) به صورت خاص در دانشگاههای پزشکی و با روش آنتروپی انجام شده است. پژوهش احدزاده و همکاران (2021) به صورت مطالعه موردی در وزارت نیرو انجام و عوامل نظارت و ارزیابی در اجرا که خود یک مرحله از فرآیند خطمشیگذاری است را به مرحله اجرا آورده است.
با توجه به مرور مطالعات انجام‌شده مشخص شد که هدف عمده پژوهشها، شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای خط‌مشیها در سازمانها و وزارتخانه‌ها بوده است. لیکن به صورت خاص در خصوص آسیب‌شناسی خطمشیهای رفاه اجتماعی پژوهشی انجام نشده است. لذا این پژوهش بنا دارد با استفاده از مدل سه‌مرحله‌ای خط‌مشی (اجرا- تدوین – ارزیابی) و با تأکید بر خط‌مشیها و برنامه‌های تدوین‌شده در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی انجام شود. در این راستا با بررسی و ارزیابی برنامه‌های تدوین‌شده مشخص شد که بخش عمده‌ای از آنها محقق نشده است و متعاقباً در جریان پژوهش عوامل تأثیرگذار بر اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران شناسایی شد.
روش
در این تحقیق از روش ترکیبی استفاده شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها بررسی منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی و مصاحبه نیمه ساختاریافته و درنهایت پرسشنامه محقق‌ساخته بر اساس خروجی مصاحبه و پیشینه ادبیات بوده است. جامعه و نمونه آماری متشکل از متخصصان و صاحبنظران حوزه خط‌مشی بود که از طریق مصاحبه و پرسشنامه دلفی سه‌مرحله‌ای، محقق را در ارائه مدل نهایی تحقیق یاری کردند. تعداد نمونه آماری شامل 10 نفر از اساتید و خبرگان بود که به صورت گزینشی انتخاب شدند.
بر اساس بررسیها و پژوهشهای انجام شده، برای گردآوری داده‌های موردنیاز تحقیق از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته استفاده شده است. در طراحی پرسشنامه ابتدا از طریق مطالعه کتابخانه‌ای و جستجو در پایگاههای اینترنتی و آرشیو نشریات علمی، به صورت خاص سایت گوگل اسکولار، همه مقالات و کتابهای مرتبط با اجرای خط‌مشی بر اساس تعداد ارجاعات و استناد به آنها به‌عنوان مقالات پایه استخراج شدند و به‌عنوان مدلهای مبنا و پایه در این پژوهش مورداستفاده قرار گرفتند. مبنای استفاده محقق تعداد ارجاعات بیشتر از 1000 مورد است که در جدول 1 نشان داده شده است.
جدول 1- بررسی منابع نویسندگان و تعداد ارجاعات به مقالات آنها
| ردیف | نویسنده/ نویسندگان | سال | تعداد ارجاع به مقالات مرتبط با اجرای خط‌مشی |
| 1 | تامرز و همکاران | تا 20182012 | 711 |
| 2 | ساباتیر و مازمانیان | 1980 تا 2000 | 9029 |
| 3 | اتلو2 | 1986 | 485 |
| 4 | هاجران3 و همکاران | 1982 تا 1983 | 1944 |
| 5 | دالئون و دالئون4 | 2011 تا 2002 | 542 |
| 6 | وان میتر و وان هورن5 | 1975 تا 1997 | 2323 |
| 7 | ناکامورا6 و همکاران | 1980 تا 2001 | 1479 |
| 8 | هاولت7 و همکاران | 1995 تا 2018 | 5853 |
| 9 | پرسمن و وایلداوسکی8 | 1973 | 8472 |
| 10 | برمن9 | 1978 | 852 |
| 11 | مکنیده10 و همکاران | 2005 | 258 |
| 12 | گوگین11 و همکاران | 1984 تا 1998 | 1887 |
| 13 | برندت12 | 1998 | 170 |
| 14 | پالمبو و کالیستا13 | 1987 تا 1990 | 362 |
بر اساس مدلهای موجود و پژوهشهای انجام‌شده در این حوزه، پژوهشهای مورداستفاده در مدلهای ساباتیر و مازمانیان (1980)، ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجران (1983)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، ون هورن و وان میتر (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) در ستونهای جدول آمده‌اند. در بدو امر سه دسته از واژگان کلیدی مرتبط شامل: شاخصهای رفاه اجتماعی (Social Welfare Indicators) و آسیب‌شناسی اجرای خطمشیگذاری (Pathology of Policy Implementation) در پایگاه اطلاعاتی Google scholar، Science Direct، Scopus و Research Gate و سایر پایگاههای تخصصی مربوطه تا 20 سپتامبر 2020 مورد جستجو قرار گرفت.
برای دستیابی به مطالعات داخلی نیز واژه‌های شاخصهای رفاه اجتماعی و کالای عمومی و کالای عمومی ملی و آسیب‌شناسی اجرای خطمشیگذاری در مرکز داده پایگاه علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی، پایگاه مجلات تخصصی نور، بانک اطلاعات نشریات کشور و پایگاه اطلاعاتی سیویلکا تا پایان شهریور 1400 مورد جستجو قرار گرفت. برای این منظور یک روش غربالگری خودساخته در امتیازبندی مقالات با رتبه‌بندی 1 تا 30 تعریف شد که مقالات را در سه دسته با کیفیت بالا، متوسط و ضعیف تقسیم‌بندی کرد.
مقالات با کیفیت بالا نمره 28 و بیشتر، متوسط 22 الی 27 و مقالات با نمره زیر 22 مقالات با کیفیت پایین است. بدین تعبیر که چکیده مقاله موردبررسی با اهداف و تعریف مسئله پژوهش حاضر مورد مداقه قرار داده شد و به هرکدام از مقالات رتبه‌ای اختصاص داده شد. لازم به ذکر است که منظور از کیفیت پایین این است که با در نظر گرفتن موضوع موردبررسی، پژوهش حاضر با این مقالات تا چه حد در ارتباط قرار دارد و یا عوامل مؤثر را موردبررسی قرار داده است. نمایی از دسته‌بندی مقالات در جدول 2 ارائه شده است.
جدول 2- نمایی از دسته‌بندی مقالات بررسی‌شده
| مقالات | تعداد مقاله انتخاب‌شده |
| تعداد مقالات | |||
| داخلی (تعداد کل 205) |
93 |
کیفیت بالا (نمره 28 به بالا) | 31 |
| کیفیت متوسط (نمره 22 الی 27) | 52 | ||
| کیفیت پایین (نمره زیر 22) | 10 | ||
| بین‌المللی (تعداد کل 1500) |
106 | کیفیت بالا (نمره 28 به بالا) | 23 |
| کیفیت متوسط (نمره 22 الی 27) | 57 | ||
| کیفیت پایین (نمره زیر 22) | 26 |
فرآیند استخراج اطلاعات بر اساس مقالات انتخاب‌شده با کیفیت بالا و متوسط، انجام شد. برای این امر از روش کدگذاری استفاده شد. در کدگذاری باز داده‌ها به صورت واحدهای معنادار مجزا درمی‌آیند که در شروع مطالعه می‌توان از آن استفاده کرد. هدف اصلی کدگذاری باز، مفهوم‌سازی و برچسب‌زدن به داده‌هاست. هدف نهایی دستیابی به زمینه‌های اصلی است که از تعدادی موضوع تشکیل می‌شوند. درنهایت ابعاد و مؤلفه‌ها و شاخصهای اولیه با توجه به پیشینه به‌دست‌آمده توسط محققان، در جدول 3 ارائه شده است.
جدول 3- مؤلفه‌های اخذشده از پیشینه پژوهش
| مؤلفه‌ها | محقق/ سال |
| تجهیزات فنی (بسترهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم) | هاولت و رامش (2003)، مجیدپور و نامداریان (2015)، اسعدی و همکاران (2016)، (2015)، رهنورد و فضل‌اللهی (2014)، باقرنژاد و همکاران (2017)، کاستکا (2014)، حاجی‌پور و همکاران (2015)، ثنایی اعلم و الوانی (2017) |
| فناوری و تکنولوژی جدید | آکرمن و همکاران (2011)، معصومی و همکاران (2017)، پورکیانی و همکاران (2014)، اعرابی و رزقی رستمی (2005)، ثنایی اعلم و الوانی (2017)، رنگریز و همکاران (2018)، فدایی و پورکیانی (2015)، عباسی و همکاران (2015)، آیاندا و بلو (2016)، رنگریز و مؤذنی (2013)، ساباتیر و مازمانیان (1980) قلی‌پور و همکاران (2010)، کاستکا (2014)، هاولت و رامش (2003) |
| مشروعیت نظام سیاسی | مجیدپور و نامداریان (2014)، هاجرن (1980)، هی یونگ سوک (1988) |
| عوامل سیاسی | پایگاه دانش کانسالت (2009)، خالد (2001)، برگ (2004)، هاولت و رامش (2003)، آکرمن و همکاران (2011)، کاستکا (2014) |
| ارتباط بین بودجه و خط‌مشی و نرخ تورم | پایگاه دانش کانسالت (2009)، هیل (2016)، گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، آکرمن و همکاران (2011)، کاستکا (2014)، پالمبو و کالیستا (1990)، کالیستا (1995)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014) |
| امنیت درآمدی (وضعیت اقتصادی) | هیل (2016)، هاولت و رامش (2003)، موسوی و همکاران (2017)، کاستکا (2014)، هی یونک سوک (1988)، پالمبو و کالیستا (1990)، قره داغی و همکاران (2017)، اسعدی و همکاران (2016)، رنگریز و همکاران (2017)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، پورکیانی و همکاران (2014)، معصومی و همکاران (2017)، کوبلند و همکاران (1995)، برگ (2004) |
| ترجیحات شخصی و فشارهای اجتماعی | پالمبو و کالیستا (1990)، قلی‌پور و همکاران (2016)، مجیدپور و نامداریان (2014)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، هی یونک سوک (1988)، برگ (2004)، هاولت و رامش (2003)، گریندل و میریل (1988)، کاستکا (2014)، فردرو (2005)، مجیدپور و همکاران (2014)، فیتزجرالد (2019)، کیرنان (2019) |
| تعارض سیاستها با هنجارها و ارزشهای اجتماعی | پایگاه دانش کانسالت (2009)، کاستکا (2014)، هی یونگ سوک (1988)، فیتزجرالد (2019)، مک‌کونل (2016)، کیرنان (2019) |
| فقدان انسجام و هماهنگی در سطح کلان | هیل (2016)، پالمبو و کالیستا (1990)، خالد (2001)، واعظی و همکاران (2014)، فالیتا (2005)، کیرنان (2019) |
| بحرانهای داخلی و خارجی | زامور (1985)، مقدس‌پور و همکاران (2011)، مجیدپور و همکاران (2014)، مک‌کونل (2016) |
| عوامل غیرمترقبه | گان وهاگ وود (1984)، پالمبو و کالیستا (1990)، کالیستا (1995)، قلی‌پور و همکاران (2010) |
| موازی کاری و نبود ارتباط و همکاری بین دستگاهها | عباسی و همکاران (2016)، معصومی و همکاران (2017)، پورکیانی و همکاران (2014)، اعرابی و رزقی رستمی (2005) |
| پایداری و ثبات قوانین و مقررات | دیهارت دیویس و پاندی (2005)، پایگاه دانش کانسالت (2009)، کوبلند و همکاران (1995)، آکرمن و همکاران (2011)، قلی‌پور و همکاران (2010)، دفتر مطالعات اجتماعی (2009)، کیرنان (2019) |
| مشروعیت خط‌مشی | گریندل و میریل (1988)، هی یونگ سوک (1988)، مجیدپور و نامداریان (2014) |
| نظریه علت و معلولی معتبر | گان وهاگ وود (1984)، هاولت و رامش (2003)، پالمبو و کالیستا (1990)، پورکیانی و همکاران (2014)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، پرسمن و وایلداوسکی (1973) |
| پشتیبانی عمومی | هی یونگ سوک (1988)، خالد (2001)، برگ (2004)، آکرمن و همکاران (2011)، کالیستا (1995)، مکینده (2005)، اعرابی و رزقی رستمی (2005)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، هاولت و رامش (2003)، هادسون و همکاران (2019) |
| هدفگذاری مبهم و درک نادرست مجریان | گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، لیندبلوم (1974)، ریچاردسون (2007)، مکینده (2005)، اعرابی و رزقی رستمی (2005)، آیاندا و بلو (2016)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، ناکومورا و اسمال وود (1980)، وان هورن و وان میتر (1975)، هاولت و رامش (2003)، کمالی و همکاران (2019)، احدزاده (2021) |
| تداخل و همسویی اهداف | کوبلند و همکاران (1995)، برنارد (2005)، هاولت و رامش (2003)، ریچاردسون (2007)، پالمبو و کالیستا (1990)، مکینده (2005) |
| مشخص بودن افق زمانی | گریندل و میریل (1988)، گان وهاگ وود (1984)، هی یونگ سوک (1988)، برنارد (2005)، مقدس‌پور و همکاران (2011)، مقدس‌پور و همکاران (2012)، کمالی و همکاران (2019)، احدزاده و همکاران (2021) |
| درجه سختی و پیچیدگی و تعارض خط‌مشی | اندرسون (1982)، هی یونگ سوک (1988)، برنارد (2005)، لیندبلوم (1974)، ریچاردسون (2007)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014)، عباسی و همکاران (2015)، هاردی و همکاران (2012) |
| تعبیرهای متفاوت از خط‌مشی | اندرسون (1982)، هی یونگ سوک (1988)، برنارد (2005)، هاولت و رامش (2003)، کالیستا (1995)، پورکیانی و همکاران (2014)، قلی‌پور و همکاران (2010)، لاملی و روسل (2002) |
| عدم تعریف ابزار و همسویی آنها | کالیستا (1995)، مجیدپور و همکاران (2014) |
| استفاده از ابزارهای اجباری به جای داوطلبانه و ترکیبی | ناکامورا و اسمال وود (1980)، گوگین (1987)، مقدس‌پور و همکاران (2011)، مقدس‌پور و همکاران (2012)، مجیدپور و همکاران (2014)، گیوریان (2004)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، گوگین (1987) |
| شبکه اطلاعاتی کارآمد | مکینده (2005)، پورکیانی و همکاران (2014)، کای (2009)، حاجی‌پور و همکاران (20 14)، اعرابی و رزقی رستمی (2005)، مجیدپور و همکاران (2014)، محمودی و همکاران (2017)، اشتریان و همکاران (2014)، رنگریز و همکاران (2017) دانشفرد (2013)، رنگریز و مؤذنی (2016)، قلی‌پور و همکاران (2016)، آکرمن و همکاران (2011) |
| نظام ارزیابی مناسب | کوبلند و همکاران (1995)، مرتضوی و همکاران (2011)، پورکیانی و همکاران (2014)، مجیدپور و نامداریان (2014)، رنگریز و همکاران (2014) |
| بازخورد و سیستم نظارتی | پورکیانی و همکاران (2014)، واعظی و همکاران (2014)، مجیدپور و نامداریان (2014)، محمودی و همکاران (2017)، اشتریان و همکاران (2014)، فالتا (2005)، کاردوانی (2019) |
| انعطاف‌پذیری و بروکراسی | دیهارت دیویس و پاندی (2005)، زامور (1985)، کوبلند و همکاران (1995)، اگبرگ (1999)، قلی‌پور و همکاران (2017)، دانشفرد و همکارن (2014)، مک لوگین (1975)، پالمبو و کالیستا (1990)، قلی‌پور و همکاران (2010)، دانشفرد (2013)، قره داغی و همکاران (2017)، الوانی و شریف‌زاده (2007) |
| سازوکار و هماهنگی و تعارض وظایف دستگاههای اجرایی | هیل (2016)، گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، هی یونگ سوک (1988)، اگبرگ (1999)، برنارد (2005)، مکینده (2005)، تامرز (2012)، خوزا (2003)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، وان هورن و وان میتر (1975) |
| دستورالعمل اجرایی | گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، لیندبلوم (1974)، کالیستا (1995)، هاولت و رامش (2003)، پالمبو و کالیستا (1990)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014) |
| زد و بندهای سیاسی | گریندل و میریل (1988)، دانشفرد و همکاران (2014)، کالیستا (1995)، مک لوگین (1975)، برگ (2004)، برنارد (2005)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، مکینده (2005)، مجیدپور و نامداریان (2014)، مک‌کونل (2016)، کیرنان (2019) |
| پذیرش سیاستها توسط ذینفعان | گریندل و میریل (1988)، کالیستا (1995)، مک لوگین (1975)، برگ (2004)، برنارد (2005)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014)، مک‌کونل (2016)، هادسون و همکاران (2019)، کیرنان (2019) |
| قدرت احزاب و اتحادیه‌های سیاسی | مک لوگین (1975)، برنارد (2005)، کالیستا (1995)، لاملی و روسل (2002)، هاردی و همکاران (2012)، گریندل و میریل (1988)، حاجی‌پور و همکاران (2014)، مک کونل (2016)، هادسون و همکاران (2019)، کیرنان (2019) |
| حقوق جمعیت هدف و بلوغ فکری و سیاسی و اقتصادی | مک لوگین (1975)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، کالیستا (1995)، هیل (2016)، مکینده (2005)، پورکیانی و همکاران (2014)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، هاولت و رامش (2003)، مک‌کونل (2016)، کیرنان (2019) |
| ثبات مدیریت و مجریان | معصومی و همکاران (2017)، مقدس‌پور و همکارن (2011)، رنگریز و مؤذنی (2016)، رهنورد و فضل‌اللهی (2014)، قلی‌پور و همکاران (2010)، باقرنژاد و همکارن (2017)، دانشفرد و همکاران (2014)، هیل (2016)، کوبلند و همکاران (1995)، مقدس‌پور و همکاران (2012)، |
| احساس تعلق و تعهد سازمانی مجریان | باقرنژاد و همکاران (2017)، پورکیانی و همکاران (2014)، جیمز اندرسون (1982)، دانشفرد و همکاران (2014)، مکینده (2005)، مک لوگین (1975)، کوبلند و همکاران (1995)، هی یونگ سوک (1988)، خالد (2001)، برنارد (2005)، پالمبو و کالیستا (1990)، کالیستا (1995)، تامرز و بیکرز (2014)، پورکیانی و همکاران (2014)، آیاندا و بلو (2016)، میارکلایی و همکاران (2017)، ساباتیر و مازمانیان (1980) |
| درک و نگرش مجری از خط‌مشی و مقاومت در اجرا | هیل (2016)، المور (1980)، اندرسون (1982)، کوبلند و همکاران (1995)، هی یونگ سوک (1988)، برنارد (2005)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014)، تامرز و بیکرز (2014)، وان هورن و وان میتر (1975) |
| تخصص، مهارت مجری | المور (1980)، کوبلند و همکاران (1995)، هی یونگ سوک (1988)، لیندبلوم (1974)، برنارد (2005)، کیا (2009)، آکرمن و همکاران (2011)، پالمبو و کالیستا (1990)، هانگ و همکاران (2015)، مک لوگین (1975)، دیهارت دیویس و پاندی (2005)، لیندبلوم (1974)، کالیستا (1995)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014)، پورکیانی و همکاران (2014)، لی، لای و فنج (2006) |
| انگیزه و رضایت شغلی مدیران و مجریان | تامرز و بیکرز (2014)، کوبلند و همکاران (1995)، لیندبلوم (1974)، کیا (2009)، مک لوگین (1975)، پورکیانی و همکاران (2014)، گوگین (1987) |
با توجه به بررسی پیشینه تحقیقات گذشته، در این مرحله محققان مصاحبه نیمه‌ساختاریافته‌ای را ترتیب دادند که به‌عنوان نمونه اولیه برای مراجعه به خبرگان مورداستفاده قرار گرفت. نمونه اولیه شامل ده نخبه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه خبرگان و متخصصان در حوزه خطمشیگذاری و رفاه اجتماعی است که با توجه به محرمانه بودن اطلاعات اشخاص، صرفاً اطلاعات کلی از 10 خبره مربوط در این زمینه به شرح جدول زیر است:
جدول 4- خبرگان مورد مصاحبه برای پرسشنامه اولیه
| سمت/ شغل | سابقه تدریس/ سابقه اجرایی مرتبط | ملاحظات در خصوص افزودن معیار به نمونه اولیه |
| استاد دانشگاه | 25 سال | افت کیفیت خدماتی سوبسیدهای دولتی |
| استاد دانشگاه | 7 سال | عدم تطابق سیاستهای کلان رفاه اجتماعی با سیاستهای اجرایی نبود سیستم بازخوردی و عملکردی در اجرای خط‌مشیها تحریم |
| استاد دانشگاه | 11 سال | نبود وفاق بر روی سیاستهای رفاه اجتماعی در خط‌مشی گذاری و عدم اجرای دقیق ناآشنایی مدیران با سیاستهای کلان و اجرای مناسب آن نبود سیستم بازخوردی و ارزیابی عملکرد سیاستهای اجرایی عدم معرفی ابزار اجرایی مناسب برای سیاستهای رفاه اجتماعی |
| وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی | 16 سال | عدم تطابق اولویت‌گذاری سیاستهای کلان رفاه اجتماعی و اجرای آن آرمانی بودن سیاستهای کلان رفاه اجتماعی و سیاستهای اجرایی آن سرهم‌بندی سیاستهای اجرایی و عدم تطابق با سیاستهای تدوین‌شده فاصله گرفتن سیاستهای اجرایی از سیاستهای تدوین‌شده |
| سازمان تأمین اجتماعی استان تهران | 15 سال | سطح رضایت کاری مجریان باندبازی سیاسی واگذاری مسئله رفاه اجتماعی به بخشهای خصوصی و فاصله گرفتن از اصل سیاستهای تدوین‌شده افزایش سطح عمومی قیمتها و عدم برآورد مناسب هزینه‌ها در اجرا |
| وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی | 12 سال | ترجیحات مدیران در اجرای خط‌مشی عدم اولویت‌بندی خط‌مشیها در اجرا نداشتن استقلال عملکردی دستگاه |
| نماینده مجلس نهم | 15 سال | نبود مستند قانونی در اجرای خط‌مشی عدم ثبات در مدیریت و سرپرستی در اجرای خط‌مشی تغییر دولتها و تغییر خط‌مشیها عدم تعلق سازمانی در اجرای خط‌مشی |
| وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی | 17 سال | هم‌راستا نبودن سطوح مدیریتی در اجرای خط‌مشی هم‌راستا نبودن سیاستهای مصوب و سیاستهای اجرایی عدم ثبات مدیریتی در اجرا |
| سازمان برنامه‌وبودجه کشور | 10 سال | نبود مسئولیت‌پذیری در سازمان دولتی بودن امور روابط قدرتی بین مدیر و کارمند |
| سازمان تأمین اجتماعی | 5 سال | نقش تحریمها در اجرای خط‌مشی نبود تعهد سازمانی یارانه‌های دولتی و نبود سامانه متمرکز در کنترل آن ذینفع بودن اشخاص در فرآیند اجرای خط‌مشی |
یافته‌ها
در این مرحله از پژوهشهای استخراج‌شده، با همکاری و هماهنگی افراد صاحبنظر طی سه مرحله آزمون دلفی انجام شده که در مرحله اول، بعد از جمع‌آوری پرسشنامه‌های دور اول و انجام محاسبات، میزان ضریب هماهنگی کندال 0.584 محاسبه شد. این میزان که از 0.7 کمتر است، نشان از توافق نظر متوسط خبرگان روی آنها است. بدین منظور با دریافت بازخورد از خبرگان در ادامه پرسشنامهٔ دور دوم تکنیک دلفی با مؤلفه‌های نهایی‌شده برگرفته از نظرات آنها برای خبرگان ارسال شد.
در این پرسشنامه با درخواست خبرگان حدود 50 درصد از مؤلفه‌های مرحله قبل تعدیل، ادغام و حذف شد و در عوض تعدادی شاخص پیشنهادی به آن اضافه شد. در ادامه، بعد از جمع‌آوری پرسشنامه‌های دور دوم و انجام محاسبات، میزان ضریب هماهنگی کندال 0.671 محاسبه شد. این میزان از 0.7 کمتر است، نشان‌دهنده توافق نظر متوسط خبرگان روی مؤلفه‌ها است. همچنین این میزان نشان‌دهنده بهبود اتفاق‌نظر خبرگان در این مرحله نسبت به مرحله قبل است. در این مرحله با دریافت بازخورد از خبرگان در ادامه پرسشنامه دور سوم تکنیک دلفی با مؤلفه‌های نهایی‌شده برای خبرگان ارسال شد. در این پرسشنامه با درخواست خبرگان حدود 20 درصد از مؤلفه‌ای مرحله قبل حذف شد.
سرانجام، بعد از جمع‌آوری پرسشنامه‌های دور سوم و انجام محاسبات، میزان ضریب هماهنگی کندال 0.9895 محاسبه شد. این میزان از 0.7 بیشتر است و نشان‌دهنده توافق نظر بالای خبرگان روی مؤلفه‌ها است. همچنین حاکی از بهبود اتفاق‌نظر خبرگان در این مرحله نسبت به مرحله قبل است. در این مرحله با دریافت بازخورد از خبرگان و درخواست آنها تمامی مؤلفه‌ها به‌عنوان موارد نهایی انتخاب شد. در پیوست 1 و 2 نمونه سؤالات پرسشنامه اولیه استخراج‌شده برای مصاحبه، ابعاد و مؤلفه‌ها و شاخصهای استخراج‌شده دور سوم دلفی و نتایج آنها را مشاهده می‌کنید.
روایی سؤالات پرسشنامه توسط خبرگان مورد تأیید قرار گرفت و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ضرایب پایایی برای مؤلفه‌ها به شرح جدول 5 نشان داده شده است.
جدول 5- ضریب آلفای مقیاسهای تحقیق
| مؤلفه‌ها | ضریب آلفای کرونباخ | تعداد شاخصها |
| عوامل فنی و فناوری | 851/ 0 | 2 |
| عوامل سیاسی | 750/ 0 | 2 |
| عوامل اقتصادی و مالی | 740/ 0 | 2 |
| عوامل اجتماعی و فرهنگی | 701/ 0 | 2 |
| عوامل ملی و بین‌المللی | 750/ 0 | 3 |
| عوامل قانونی و نهادی | 0.766 | 2 |
| عوامل مربوط به پشتیبانی عمومی و مشروعیت | 735/ 0 | 3 |
| اهداف و مقاصد | 702/ 0 | 2 |
| ماهیت و نوع خط‌مشی | 733/ 0 | 3 |
| ابزار خط‌مشی | 757/ 0 | 3 |
| ارزیابی و بازخورد اجرای خط‌مشی | 741/ 0 | 2 |
| ساختاری، فرآیندی و ارتباطی | 784/ 0 | 3 |
| گروههای ذینفع و جامعه هدف | 721/ 0 | 6 |
| مجریان سطوح اجرایی | 720/ 0 | 5 |
طبق یافته‌های جدول (5) ضرایب پایایی برای ابعاد اهداف کلان محیطی و بین‌المللی، ابعاد خط‌مشی، ابعاد سازمانی و ارتباطی و گروه هدف، مجریان سطوح اجرایی محاسبه شد که همگی بالاتر از 7/ 0 بوده و بیانگر دقت ابزار اندازه‌گیری مورداستفاده در این پژوهش است. در جدول 6 یکی از مضامین، مضمون ابعاد خط‌مشی و مضامین پایه و شاخصها نشان داده شده است.
جدول 6- مضامین پایه و شاخصهای مربوط به مضامین فراگیر ابعاد خط‌مشی
| مضامین سازمان دهنده | شرح شاخص |
| عوامل مربوط به پشتیبانی عمومی و مشروعیت | مشروعیت خطمشیهای رفاه اجتماعی بر اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر است. |
| نبود نظریه معتبر علمی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر است. | |
| نبود وفاق و پشتیبانی عمومی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی تأثیرگذار است. | |
| اهداف و مقاصد | هدفگذاری مبهم در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر است. |
| هم‌راستا نبودن خطمشیهای رفاه اجتماعی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر هستند. | |
| ماهیت و نوع خط‌مشی | عدم تعیین بازه زمانی مشخص برای اجرای خط‌مشی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر هستند. |
| تعدد و تعارض و عدم تعیین میزان پیچیدگی خطمشیهای رفاه اجتماعی در اجرای آنها تأثیرگذارند. | |
| وجود تعابیر متفاوت از خط‌مشی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر هستند. | |
| ابزار خط‌مشی | عدم تعریف ابزار مناسب در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر هستند. |
| استفاده از نوع خاص ابزار اجرای خط‌مشی همچون یارانه‌ها در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر هستند. | |
| نبود شبکه اطلاعاتی کارآمد در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثرند. | |
| ارزیابی و بازخورد اجرای خط‌مشی | نبود معیار و نظام ارزیابی مناسب در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی مؤثر است. |
| نبود سیستم بازخور و نظام نظارتی مناسب در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی تأثیرگذار است. |
سؤال اساسی مطرح‌شده این است که آیا این مدل، مدل مناسبی است؟ برای پاسخ به این پرسش بایستی آماره کای-دو و سایر معیارهای مناسب بودن برازش مدل مورد بررسی قرار گیرد. شکل 1 مناسب بودن، برازش مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم مدل را نشان می‌دهد.
شکل 1- مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم مدل/ مدل آسیب‌شناسی اجرای خط‌مشی رفاه اجتماعی
.jpg)
جدول 7- بررسی بار عاملی مضامین فراگیر و سازمان‌دهنده مدل
| مضامین فراگیر | بار عاملی | سطح معناداری | مضامین سازمان‌دهنده | بار عاملی | سطح معناداری (p) | نتیجه |
| اهداف کلان محیطی و بین‌المللی | 710/ 0 | 001/ 0 | عوامل فنی و فناوری | 435/ 0 | 001/ 0 | مناسب |
| عوامل سیاسی | 433/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| عوامل اقتصادی و مالی | 429/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| اجتماعی و فرهنگی | 403/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| عوامل ملی و بین‌المللی | 418/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| عوامل قانونی و نهادی | 379/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| ابعاد خط‌مشی | 807/ 0 | 001/ 0 | عوامل مربوط به پشتیبانی عمومی و مشروعیت | 367/ 0 | 001/ 0 | مناسب |
| اهداف و مقاصد | 325/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| ماهیت و نوع خط‌مشی | 401/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| ابزار خط‌مشی | 383/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| ارزیابی و بازخورد اجرای خط‌مشی | 359/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| ابعاد سازمانی، ارتباطی و گروه هدف | 601/ 0 | 001/ 0 | ساختاری، فرآیندی و ارتباطی | 505/ 0 | 001/ 0 | مناسب |
| گروههای ذینفع و جامعه هدف | 654/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| ابعاد مربوط به مجریان خط‌مشی | 379/ 0 | 001/ 0 | بی‌ثباتی مدیریت و مجریان اجرایی | 592/ 0 | 001/ 0 | مناسب |
| عدم تعلق و تعهد مجریان | 626/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| درک مجریان و اعمال سلیقه آنها | 652/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| عدم تجربه و تخصص لازم در مجریان | 636/ 0 | 001/ 0 | مناسب | |||
| امنیت، رضایت شغلی و انگیزه مجریان | 533/ 0 | 001/ 0 | مناسب |
یافته‌های پژوهش نشان داد که تمامی بارهای عاملی ابعاد پرسشنامه بالاتر از 3/ 0 به دست آمد و مورد تأیید قرار گرفت. بارهای عاملی همبستگیهای متغیرها با عاملهاست. چنانچه این همبستگیها بیشتر از 6/ 0 باشند (بدون توجه به علامت منفی یا مثبت) به‌عنوان بارهای عاملی بالا و چنانچه بیشتر از 3/ 0 باشد به‌عنوان بارهای عاملی نسبتاً بالا در نظر گرفته می‌شوند و بارهای عاملی کمتر از 3/ 0 را می‌توان نادیده گرفت (کلاین، 2006)
سؤال اساسی مطرح‌شده این است که آیا این مدل، مدل مناسبی است؟ برای پاسخ به این پرسش بایستی آماره کای-دو و سایر شاخصهای مناسب بودن برازش مدل موردبررسی قرار گیرد. جدول 8 شاخصهای مناسب بودن برازش مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم سازه خط‌مشی را نشان می‌دهد.
جدول 8- بررسی شاخصهای برازش مدل تحلیل عاملی تأییدی پرسشنامه خط‌مشی
| نام شاخص | مقدار استاندارد شاخص | مقدار به‌دست‌آمده شاخص | نتیجه‌گیری |
| df x2 | کمتر از 5 | 608/ 4 | برازش مدل مناسب است |
| IFI | بیشتر و یا نزدیک 9/ 0 | 956/ 0 | برازش مدل مناسب است |
| NFI | بیشتر و یا نزدیک 9/ 0 | 898/ 0 | برازش مدل مناسب است |
| TLI | بیشتر و یا نزدیک 9/ 0 | 853/ 0 | برازش مدل مناسب است |
| CFI | بیشتر و یا نزدیک 9/ 0 | 947/ 0 | برازش مدل مناسب است |
| RMSEA | کمتر از 1/ 0 | 080/ 0 | برازش مدل مناسب است |
در نرم‌افزار Amos23 پنج شاخص (NFI, RFI, IFI, GFI, CFI) بر مبنای مقایسه کای اسکوئر مدل مبنا گزارش می‌شود که همه آن شاخصها بین صفر و یک قرار دارند و هر چه مقدار آنها به مقدار یک نزدیک‌تر شود حاکی از قابل‌قبول‌تر بودن مدل تلقی می‌شود. یکی از شاخصهای عمومی برای به حساب آوردن پارامترهای آزاد در محاسبه شاخص برازش، کای اسکوئر بهنجار یا نسبی است که از تقسیم مقدار کای اسکوئر بر درجه آزادی مدل محاسبه می‌شود. اغلب مقادیر بین 2 تا 3 را برای این شاخص قابل‌قبول می‌دانند هرچند دیدگاهها دراین‌باره متفاوت است. برای مثال شوماخر و لوملکس (2008) مقادیر بین 1 تا 5، کارماینزر و مک ایور (1981) مقادیر بین 2 تا 3، اولمن (2001) مقادیر 1 تا 2 و کلاین (2005) مقادیر بین 1 تا 3 را قابل‌قبول می‌دانند (قاسمی، 2010).
بحث
همان‌طور که در بخش پیشین مشخص شد، معیارهای اثرگذار بر خطمشیهای رفاه اجتماعی در 4 دسته کلی و 14 دسته فرعی و در قالب 40 گزاره طبقه‌بندی شد که اولویت‌دهی به آنها بر اساس آزمون فریدمن انجام شد. یافته‌ها نشان داد که اولویتها بر اساس رتبه عبارتند از: وجود احزاب مخالف و موافق، دشورایهای فنی، عدم استفاده از فناوریهای جدید، مشروعیت نظام سیاسی و حاکمیتی کشور، عدم توجه به بلوغ فکری و سیاسی گروه هدف، عوامل سیاسی، زد و بندهای سیاسی، وضعیت رفاهی گروه هدف، نبود دستورالعمل اجرایی مناسب و هم‌راستا نبودن برنامه‌ها و عدم تخصیص بهینه بودجه کشور.
وجود احزاب موافق و مخالف؛ نتیجه این پژوهش با پژوهشهای مک لوگین (1975)، برنارد (2005)، کالیستا (1995)، لاملی و روسل (2002)، هاردی و همکاران (2012)، گریندل و میریل (1988)، حاجی‌پور و همکاران (2014)، ناکامورا و اسمال وود (1980)، کیرنان (2019)، هادسون و همکاران (2019) و مک کونل (2016) همخوانی دارد و با پژوهشهای ساباتیر و مازمانیان (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
دشورایهای فنی؛ نتایج حاصله با پژوهشهای مجیدپور و نامداریان (2014)، اسعدی و همکاران (2016)، دفتر بررسیهای اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس (2001)، منوریان (2014)، رهنورد و فضل‌اللهی (2014)، هاولت و رامش (2003)، باقرنژاد و همکاران (2017)، کاستکا (2014)، حاجی‌پور و همکاران (2014)، ثنایی اعلم و الوانی (2017)، همخوانی دارد و با پژوهشهای هاجرن (1982)، وان میتر و ون هورن (1975)، ناکامورا و اسمال وود (1980) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
عدم استفاده از فناوریهای جدید؛ نتایج حاصله با پژوهشهای آکرمن و همکاران (2011)، معصومی و همکاران (2018)، پورکیانی و همکاران (2014)، اعرابی و رزقی رستمی (2005)، ثنایی اعلم و الوانی (2017)، رنگریز و همکاران (2017)، فدایی و پورکیانی (2015)، عباسی و همکاران (2015)، آیاندا و بلو (2016)، رنگریز و مؤذنی (2013)، ساباتیر و مازمانیان (1980) قلی‌پور و همکاران (2016)، کاستکا (2014)، ایاندا و بلو (2016) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
مشروعیت نظام سیاسی و حاکمیتی کشور؛ نتایج حاصله با پژوهشهای مجیدپور و نامداریان (2014)، هی یونگ سوک (1988) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) همخوان نبوده است.
عدم توجه به بلوغ فکری و سیاسی گروه هدف؛ نتایج حاصله با پژوهشهای یاساراتا و همکاران (2010)، مک لوگین (1975)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، کالیستا (1995)، هیل (2007)، مکینده (2005)، پورکیانی و همکاران (2014)، ساباتیر و مازمانیان (1980)، هاولت و رامش (2003)، احدزاده و همکاران (2020)، مک کونل (2016) مطابقت دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975) و گوگین (1987) همخوانی ندارد.
عوامل سیاسی؛ نتایج حاصله با پژوهشهای پایگاه دانش کانسالت (2009)، خالد (2001)، برگ (2004)، هاولت و رامش (2003)، آکرمن و همکاران (2011)، کاستکا (2014)، هانگ و همکاران (2015)، هادسون و همکارن (2019)، مک کونل (2016) و کیرنان (2019) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) همخوانی ندارد.
زد و بندهای سیاسی؛ نتایج حاصله با پژوهشهای گریندل و میریل (1988)، دانشفرد و همکاران (2014)، کالیستا (1995)، مک لوگین (1975)، برگ (2004)، برنارد (2005)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، مکینده (2005)، مجیدپور و نامداریان (2014) و احدزاده و همکاران (2020) هادسون و همکارن (2019)، مک کونل (2016) و کیرنان (2019) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987)، ساباتیر و مازمانیان (1980) همخوانی ندارد.
وضعیت رفاهی گروه هدف؛ نتایج حاصله با پژوهشهای یاساراتا و همکاران (2010)، مک لوگین (1975)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، کالیستا (1995)، هیل (2007)، مکینده (2005)، پورکیانی و همکاران (2014)، نتایج ساباتیر و مازمانیان (1980) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
نبود دستورالعمل اجرایی مناسب و هم‌راستا نبودن برنامه‌ها؛ نتایج حاصله با پژوهشهای گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، خالد (2001)، لیندبلوم (1974)، کالیستا (1995)، هاولت و رامش (2001)، پالمبو و کالیستا (1990)، مکینده (2005)، دانشفرد و همکاران (2014)، کاستکا (2014)، خلید (2008)، پورکیانی و همکاران (2014) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
عدم تخصیص بهینه بودجه کشور؛ نتایج حاصله با پژوهشهای پایگاه دانش کانسالت (2009)، هیل (2007)، گان وهاگ وود (1984)، کوبلند و همکاران (1995)، هی یونگ سوک (1988)، لیندبلوم (1974)، آکرمن و همکاران (2011)، کاستکا (2014)، پالمبو و کالیستا (1990)، کالیستا (1995)، مکینده (2005)، هیل (2007)، دانشفرد و همکاران (2014)، کیرنان (2019) همخوانی دارد و با پژوهشهای ناکامورا و اسمال وود (1980)، هاجرن (1982)، پرسمن و وایلداوسکی (1973)، وان میتر و ون هورن (1975)، هاولت و رامش (2003)، ساباتیر و مازمانیان (1980) و گوگین (1987) مطابقت ندارد.
در پایان با توجه به نتایج حاصله، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:
نظر به این‌که خبرگان انتخابی همگی خط‌مشی‌گذاران حوزه اجرای خط‌مشی در کشور بودند، نتایج نشان دارد که نقش دولت و سیاستهای دولتی واجد اهمیت است و نشان‌دهنده قدرت اختیار دولت در تأثیرگذاری بر اجرای خط‌مشیها است. لازم به ذکر است که برخلاف پژوهشهای ساباتیر و مازمانیان و سایر پژوهشگران اولیه که بر نقش مجریان در اجرای خط‌مشیها تأکید داشتند؛ نتایج پژوهش حاضر نشان دارد که نقش مجریان خط‌مشی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران کمتر از سایر موارد تشخیص داده شد. لذا پیشنهاد می‌شود عوامل تأثیرگذار دیگر ازجمله قدرت دولتها در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه نیز موردبررسی و پژوهش قرار گیرد.
میزان تبعیت از قانون در ایران و سایر کشورها می‌بایست موردپژوهش قرار گیرد و نقش آن در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی بررسی شود.
میزان پایبندی مجریان به اصول، مقررات و دستورالعملهای رهنمودی خط‌مشی‌گذاران در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی به صورت خاص موردبررسی قرار گیرد.
بر اساس نتایج پژوهش حاضر، همان‌طور که در نتایج رتبه‌بندی نشان داده شد، عوامل سیاسی و شاخصهای ارائه شده دارای اهمیت و رتبه بالایی شدند. بر این اساس پیشنهاد می‌شود تحقیقی در خصوص میزان تأثیرگذاری عوامل سیاسی در اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی انجام شود.
با توجه به تأثیر مستقیم و غیرمستقیم عوامل سیاسی بر اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران، پیشنهاد می‌شود که مدیران سازمانهای مجری رفاه اجتماعی برای بهبود اجرای خط‌مشیها، ابتدا عوامل سیاسی را شناسایی کرده و بر آگاهی مجریان و مدیران درزمینه مربوط تمرکز کنند.
با توجه به روایی و پایایی مدل استخراج‌شده، پیشنهاد می‌شود آسیبهای اجرای خطمشیهای رفاه اجتماعی در ایران با توجه به عملکرد مطلوب و عملکرد فعلی دولتها موردبررسی و پژوهش قرار گیرد.
پیوست 1- ابعاد و مؤلفه‌های اولیه استخراج‌شده
| مؤلفه‌های اصلی | مؤلفه‌ها | علامت اختصار | |
| فناوری و دشواریهای فنی | ایجاد بسترهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم | A1 | |
| فقدان تجهیزات فنی | A2 | ||
| نبودن نظامهای اطلاعاتی و فنی قابل‌اعتماد | A3 | ||
| عوامل اقتصادی | ناپایداری و بی‌ثباتی قوانین و مقررات | B1 | |
| وضعیت اقتصادی (امنیت درآمدی) | B2 | ||
| نرخ تورم | B3 | ||
| عدم تخصیص بهینه بودجه | B4 | ||
| نبود یکپارچگی و انسجام منابع، امکانات و نهادها | B5 | ||
| عوامل سیاسی | عدم وجود ثبات سیاسی | C1 | |
| نوع دیپلماسی دولت در عرصه بین‌المللی | C2 | ||
| مشروعیت نظام سیاسی | C3 | ||
| وجود خط قرمزهای سیاسی | C4 | ||
| عدم شفافیت میزان تأثیرپذیری سیاستها از عوامل سیاسی | C5 | ||
| عوامل اجتماعی و فرهنگی | ترجیحات شخصی، ارزشها، هنجارها و فشارهای اجتماعی | D1 | |
| زمینه فکری و فرهنگی جامعه | D2 | ||
| تعارض سیاستها با هنجارها و ارزشهای اجتماعی | D3 | ||
| عوامل کلان محیطی و بین‌المللی | عدم انسجام و هماهنگی در سطح کلان | E1 | |
| توجه به شرایط بین‌المللی و نیروی اقتصاد جهانی | E2 | ||
| بحرانهای داخلی و خارجی مؤثر بر اجرای سیاستهای ملی | E3 | ||
| محیط غیرقابل‌پیش‌بینی/ عوامل خارج از سازمان و غیرمترقبه | E4 | ||
| تعداد مراجع تصمیم‌گیری و خطمشیگذاری | E5 | ||
| جابجایی دولتها | E6 | ||
| عوامل قانونی و نهادی | افزایش مراجع متعدد قانون‌گذاری/ موازی کاری | F1 | |
| تداخل قانون با فرهنگ سازمانی | F2 | ||
| ناپایداری و بی‌ثباتی قوانین و مقررات | F3 | ||
| نبود ارتباط و همکاری دستگاههای اجرایی | F4 | ||
| غلبه نگاه بخشی نگری بر نگاه ملی | F5 | ||
| عوامل ساختاری، فرآیندی و ارتباطی | طولانی بودن سیر مراحل و فرآیندهای انجام کار | G1 | |
| ساختار اداری متمرکز و خشک و غیرقابل انعطاف | G2 | ||
| عدم هماهنگی و ارتباطات و تعارض وظایف و مسئولیتهای دستگاههای اجرایی | G3 | ||
| هم‌راستا نبودن برنامه‌های اجرایی دولتها | G4 | ||
| تنظیمات قدرت یا اختیارات | G5 | ||
| عدم وجود رهنمودهای (دستورالعملها) مشخص و مناسب | G6 | ||
| نظریه و پشتیبانی علمی | نبود نظریه معتبر علت و معلولی | H1 | |
| عدم همبستگی در مبانی نظری و دخالت در مبانی نظریه‌های مختلف | H2 | ||
| پشتیبانی عمومی و مشروعیت نظام حاکم بر جامعه | اعتماد عمومی (توافق همگانی) | I1 | |
| ایدئولوژی حاکم بر جامعه | I2 | ||
| عدم مشروعیت سیاستها | I3 | ||
| تعارضات ارزشی بین دولت و جامعه | I4 | ||
| کارآمدی و ناکارآمدی دولت و مدیریت دولتی کشور | I5 | ||
| رسانه و افکار عمومی | عدم گفتمان سازی سیاستها توسط رسانه‌ها | J1 | |
| نبود مهارت و دانش تخصصی در ارتباط با مسائل رسانه در سیاست‌گذاران | J2 | ||
| عدم انتقال اطلاعات صحیح و به‌موقع در بین سطوح | J3 | ||
| رهبری و مدیران خط‌مشی | بی‌ثباتی مدیریت | K1 | |
| فقدان تعهد مدیران در اجرای دقیق قانون | K2 | ||
| نگرش منفی مدیران به اجرا | K3 | ||
| گروههای ذینفع و صاحب نفوذ | انحرافات ناشی از زد و بندهای سیاسی | L1 | |
| تضاد منافع بین طبقه حاکم با مردم | L2 | ||
| عدم پذیرش سیاستها توسط ذینفعان | L3 | ||
| قدرت احزاب و اتحادیه‌های سیاسی موافق و مخالف خط‌مشی | L4 | ||
| جامعه و گروه هدف خط‌مشی | عدم توجه به حقوق جمعیت هدف | M1 | |
| مشارکتهای اجتماعی گروه هدف | M2 | ||
| میزان پذیرش مشروعیت نظام در گروه هدف | M3 | ||
| بلوغ فکری و سیاسی گروه هدف | M4 | ||
| وضعیت اقتصادی گروه هدف | M5 | ||
| مجریان و اجراکنندگان خط‌مشی | ویژگیهای شخصیتی و رفتاری | وجود احساس تعهد و تعلق سازمانی و مسئولیت در بین مجریان | N1 |
| طرز تلقی و نگرش مثبت مجریان نسبت به خط‌مشی | N2 | ||
| اعمال سلیقه مجریان | N3 | ||
| تمایلات، انگیزه‌ها و نگرش مجریان | N4 | ||
| تخصص و مهارت | فقدان آموزشهای لازم و به‌موقع برای آگاهی مجریان | O1 | |
| عدم صلاحیت علمی و عمومی موردنیاز اجرای خط‌مشی در کارکنان | O2 | ||
| فقدان تجربه لازم | O3 | ||
| عدم تطبیق مسئولیتهای محول شده با تخصص مجریان | O4 | ||
| عوامل روان‌شناختی مجریان | مشکلات اقتصادی کارکنان (ناکافی بودن حقوق و دستمزد مجریان) | P1 | |
| امنیت شغلی | P2 | ||
| رضایت شغلی | P3 | ||
| فقدان نظام انگیزشی کارآمد | P4 | ||
| مقاومت مجریان در اجرای خط‌مشی | P5 | ||
| اهداف و مقاصد خط‌مشی | کم‌اهمیت تلقی کردن و سطحی‌نگری اهداف توسط کارشناسان سازمان مربوطه | Q1 | |
| هدفگذاری مبهم و غیرواقعی | Q2 | ||
| ناآگاهی و درک نادرست اهداف توسط مجریان | Q3 | ||
| گستره اهداف و مقاصد- دستاوردها | Q4 | ||
| ماهیت و نوع خط‌مشی | تعیین افق زمانی اجرای خط‌مشی (کوتاه‌مدت/ میان‌مدت/ بلندمدت) | R1 | |
| تعیین درجه تغییر، سختی و پیچیدگی خط‌مشی | R2 | ||
| معیارهای مختلف و متعارض اجرا و تعدد خط‌مشیها | R3 | ||
| فقدان واقع‌گرایی، عدم جامع بودن | R4 | ||
| تعبیرهای مختلف از خط‌مشی | R5 | ||
| ابزار اجرای خط‌مشی | ناهمسویی ابزارهای اجرای خط‌مشیها | S1 | |
| استفاده بیشتر از ابزارهای اجباری تا ابزارهای تشویقی در تحقق سیاستها (ابزارهای اجباری (قوانین و مقررات)، ابزارهای داوطلبانه (فرهنگ‌سازی و بسترسازی) و ابزارهای ترکیبی (یارانه)) | S2 | ||
| فقدان تعریف و تعیین محدوده یا ابزار نظارتی | S3 | ||
| فقدان شبکه اطلاعاتی کارآمد | S4 | ||
| ارزیابی و بازخور خط‌مشی | عدم شفافیت معیارهای ارزیابی اجرا | T1 | |
| تداخل وظایف نهادهای نظارتی | T2 | ||
| عدم وجود ضمانت اجرایی قوی در سیاستها | T3 | ||
| نبود نظام ارزیابی مناسب | T4 | ||
پیوست 2- ابعاد و مؤلفه‌های دور سوم و نتایج آن
| عوامل | مؤلفه‌ها | علامت اختصار |
| عوامل فنی و فناوری | تجهیزات فنی (بسترهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم) | A1 |
| فناوری و تکنولوژی جدید | A2 | |
| عوامل سیاسی | نظام سیاسی و مشروعیت آن | B1 |
| میزان تأثیرپذیری خط‌مشیها از عوامل سیاسی | B2 | |
| عوامل اقتصادی و مالی | ارتباط بین بودجه و خط‌مشی (تخصیص بهینه بودجه) و نرخ تورم | C1 |
| امنیت درآمدی (وضعیت اقتصادی و تأثیر بر خط‌مشی) | C2 | |
| اجتماعی و فرهنگی | ترجیحات شخصی، ارزشها، هنجارها و فشارهای اجتماعی | D1 |
| تعارض سیاستها با هنجارها و ارزشهای اجتماعی | D2 | |
| عوامل محیطی و ملی و بین‌المللی | فقدان انسجام و هماهنگی در سطح کلان و جابجایی دولتها و ارتباطات بین‌المللی | E1 |
| بحرانهای داخلی و خارجی مؤثر بر اجرای خط‌مشی | E2 | |
| محیط غیرقابل‌پیش‌بینی/ عوامل غیرمترقبه | E3 | |
| عوامل قانونی و نهادی | موازی کاری و نبود ارتباط و همکاری بین دستگاههای اجرایی | F1 |
| پایداری و ثباتی قوانین و مقررات حاکم | F2 | |
| عوامل مربوط به پشتیبانی عمومی و مشروعیت | مشروعیت خط‌مشیها | G1 |
| نظریه علت و معلولی معتبر | G2 | |
| اعتماد و توافق همگانی و پشتیبانی عمومی | G3 | |
| اهداف و مقاصد | هدفگذاری مبهم و غیرواقعی و درک نادرست اهداف توسط مجریان | H1 |
| تداخل و همسویی اهداف | H2 | |
| ماهیت و نوع خط‌مشی | مشخص بودن افق زمانی اجرای خط‌مشی | I1 |
| درجه سختی، تغییر و پیچیدگی و تعدد و تعارض خط‌مشی | I2 | |
| تعبیرهای متفاوت از خط‌مشی | I3 | |
| ابزار خط‌مشی | عدم تعریف ابزار و همسویی آنها در اجرای خط‌مشی | J1 |
| استفاده از ابزارهای اجباری (قوانین و مقررات) به جای ابزارهای داوطلبانه (فرهنگ‌سازی و بسترسازی) و ترکیبی (یارانه) | J2 | |
| شبکه اطلاعاتی کارآمد | J3 | |
| ارزیابی و بازخورد اجرای خط‌مشی | شفافیت معیارهای ارزیابی و نظام ارزیابی مناسب | K1 |
| بازخورد و سیستم نظارتی در اجرای خط‌مشی | K2 | |
| ساختاری، فرآیندی و ارتباطی | ساختار اداری متمرکز و انعطاف‌پذیری و بروکراسی | L1 |
| سازوکار و هماهنگی و تعارض وظایف و ارتباطات و مسئولیتهای سازمان و دستگاههای اجرایی | L2 | |
| هم‌راستایی برنامه‌های اجرایی و رهنمود و دستورالعمل اجرایی مناسب اجرای خط‌مشی | L3 | |
| گروههای ذینفع و جامعه هدف | زد و بندهای سیاسی و تضاد منافع بین حاکمیت و مردم | M1 |
| پذیرش سیاستها توسط ذینفعان | M2 | |
| قدرت احزاب و اتحادیه‌های سیاسی مخالف و موافق خط‌مشی | M3 | |
| توجه به حقوق جمعیت هدف/ بلوغ فکری، سیاسی گروه هدف | M4 | |
| خدمات اجتماعی (بیمه، امکانات بهداشتی و دسترسی به آنها) | M5 | |
| وضعیت رفاهی و اقتصادی گروه هدف | M6 | |
| مجریان سطوح اجرایی | ثبات مدیریت و مجریان | N1 |
| احساس تعلق و تعهد سازمانی | N2 | |
| درک و نگرش و اختیار مجری از خط‌مشی و اعمال سلیقه مدیران و مجریان در اجرای خط‌مشی و مقاومت در اجرا | N3 | |
| تخصص، مهارت و تجربه لازم در اجرای خط‌مشی | N4 | |
| امنیت و رضایت شغلی و انگیزه و قدرت مدیران و مجریان | N5 |
نتایج پرسشنامه‌های دور سوم تکنیک دلفی
| علامت اختصاری | خبرگان | |||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| A1 | 19 | 18 | 19 | 19 | 19 | 19 | 17 | 19 | 19 | 19 |
| A2 | 22 | 22 | 22 | 22 | 22 | 22 | 22 | 21 | 22 | 22 |
| B1 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 13 | 16 |
| B2 | 29 | 29 | 29 | 29 | 29 | 29 | 30 | 27 | 29 | 29 |
| C1 | 24 | 24 | 24 | 25 | 24 | 24 | 25 | 24 | 24 | 25 |
| C2 | 30 | 30 | 30 | 30 | 30 | 30 | 29 | 30 | 30 | 30 |
| D1 | 25 | 25 | 25 | 24 | 25 | 25 | 24 | 25 | 26 | 24 |
| D2 | 10 | 9 | 9 | 9 | 8 | 9 | 9 | 9 | 10 | 9 |
| E1 | 13 | 13 | 13 | 12 | 13 | 13 | 13 | 13 | 16 | 13 |
| E2 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 23 | 20 | 20 | 20 |
| E3 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 18 | 19 | 17 | 17 | 17 |
| F1 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 |
| F2 | 23 | 26 | 23 | 23 | 23 | 23 | 20 | 23 | 21 | 23 |
| G1 | 26 | 23 | 26 | 26 | 26 | 26 | 26 | 26 | 25 | 26 |
| G2 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| G3 | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 |
| H1 | 5 | 5 | 6 | 5 | 4 | 1 | 5 | 5 | 4 | 5 |
| H2 | 9 | 10 | 10 | 10 | 10 | 12 | 10 | 10 | 9 | 10 |
| I1 | 15 | 15 | 15 | 15 | 15 | 15 | 15 | 15 | 15 | 15 |
| I2 | 18 | 21 | 18 | 18 | 18 | 17 | 21 | 18 | 18 | 18 |
| I3 | 14 | 12 | 12 | 13 | 12 | 10 | 12 | 12 | 12 | 12 |
| J1 | 8 | 8 | 11 | 8 | 9 | 8 | 6 | 8 | 8 | 8 |
| J2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 4 | 3 | 3 | 3 |
| J3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 | 6 | 3 | 4 | 5 | 4 |
| K1 | 27 | 27 | 27 | 27 | 27 | 27 | 27 | 29 | 27 | 27 |
| K2 | 6 | 6 | 5 | 6 | 6 | 4 | 8 | 6 | 6 | 6 |
| L1 | 11 | 11 | 8 | 14 | 11 | 11 | 11 | 14 | 11 | 11 |
| L2 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 |
| L3 | 21 | 19 | 21 | 21 | 21 | 21 | 18 | 22 | 23 | 21 |
| M1 | 12 | 14 | 14 | 11 | 14 | 14 | 14 | 11 | 14 | 14 |
| M2 | 33 | 38 | 35 | 33 | 33 | 34 | 33 | 33 | 38 | 33 |
| M3 | 35 | 33 | 34 | 35 | 35 | 33 | 35 | 35 | 33 | 31 |
| M4 | 37 | 36 | 37 | 34 | 37 | 36 | 37 | 37 | 37 | 37 |
| M5 | 36 | 35 | 34 | 38 | 35 | 34 | 35 | 35 | 35 | |
| M6 | 32 | 31 | 32 | 32 | 32 | 31 | 30 | 33 | 32 | 32 |
| N1 | 34 | 37 | 31 | 35 | 34 | 34 | 38 | 34 | 34 | 34 |
| N2 | 38 | 40 | 40 | 37 | 40 | 38 | 40 | 40 | 40 | 40 |
| N3 | 40 | 39 | 39 | 36 | 39 | 40 | 39 | 39 | 31 | 39 |
| N4 | 31 | 32 | 33 | 31 | 31 | 36 | 32 | 31 | 35 | 36 |
| N5 | 39 | 34 | 36 | 40 | 36 | 39 | 31 | 38 | 39 | 38 |
منابع
Abbasi A., Motazadiyan R, Miraii M. (2016). Investigation the barriers of Public Policy Implementation in Governmental Organizations. ORMR, 6 (2):49-69URL: http://ormr.modares.ac.ir/article-28-2015-fa.html
Abualrub, R.F., & Foudeh, F.N. (2017). Jordanian nurses’ involvement in health policy: perceived benefits and barriers. International Nursing Review, 64(1), 13-21. DOI: 10.1111/inr.12249.
Ahadzadeh. A, Sayadshirkash.S and Jamshidi Avanki. M (2020). Identify the factors affecting the implementation of public policies in the Ministry of Energy. Scientific-Research Quarterly of Public Policy. Volume 7, Number 1, Spring. pp.: 79-96.
Anderson, E.J. (2011). Public policy making: an introduction. seventh edition. Boston, Wads worth publishing.
Akreman, J., et al. (2011). How to manage barriers to formation and implementation of policy pakages in transport. Optimal policies for Transport in Combination.
Andrews. M (2018). Public policy failure: How often? And what is failure, anyway. A Study of World Bank Project Performance, CID Faculty Working Paper No. 344, working papers Center for international Development at Harvard University
Asadi, M, Pikani H, Mehraban, and Rashidpour, A. (2016). A model for the effective implementation of public policies in the Ministry of Economic Affairs and Finance (case study: Customs of the Islamic Republic of Iran). Public Administration, 9(4), 591-614. SID. https://sid.ir/paper/139902/fa
Arabi, S M and Rizki Rostami, A R. (2004). pathology of the implementation of industrial policies in the country, the third international management conference, Tehran, https://civilica.com/doc/65987
Bagheri Miyab, Sh, and Bagheri, M. (2011). Alignment requirements of policy-making and executive institutions in the cultural policy process of chastity and hijab. Iranian Cultural Research, 5(3 (series 19)), 31-45. SID. https://sid.ir/paper/136861/fa
Baghernejad, P, Tahirpour Kalantari, H, Bahrami, H. (2017). model of successful policy implementation Supporting knowledge-based companies and institutions in Iran, Quarterly Journal of Innovation Management in Organizations Defense, first year, number 2, winter, pp. 1-26
Copeland C, V and Wexler, S (1995). Policy Implementation in Social Welfare: A Framework for Analysis, The Journal of Sociology & Social Welfare: Vol. 22: ISS. 3, Article 4. Available at: https://scholarworks.wmich.edu/jssw/vol22/iss3/4
Compton ME, Hart PT. (2019). Looping to success (and failure): second-order mechanisms and policy outcomes. Making Policies Work; 23: 210-191. DOI: 10.4337/9781788118194.00021.
Daneshfard, K and Aramesh, K (2014). Policy Challenges in the General Policy Making Process, National Conference on New Approaches in Management, Economics and Accounting, Mazandaran.
DeHart-Davis, L., & Pandey, S. K. (2005). Red tape and public employees: Does perceived rule dysfunction alienate managers? Journal of Public Administration Research and Theory, 15(1), 133-148
DeLeon, P., & DeLeon, L. (2002). What Ever Happened to Policy Implementation? An Alternative Approach. Journal of Public Administration Research and Theory: J-PART, 12(4), 467-492. Retrieved October 22, http://www.jstor.org/stable/3525857
Ebrahimi, M (2015). A Look at Social Welfare Research in Iran, Social Security Quarterly, Year 13, No. 4.
Elmore RF. (1979) backward mapping: implementation research and policy decisions. Political Science Quarterly; 94(4): 601-16. DOI: 10.2307/2149628.
Exadaktylos T, Zahariadis N. (2014). Quid pro quo: political trust and policy implementation in Greece during the age of austerity. Politics & Policy; 42(1): 160-83. DOI: 10.1111/polp.12058.
Evans, S (2016). What should social welfare seek to achieve? Applying the capability approach, ETHICS AND SOCIAL WELFARE, trading as Taylor & Francis Group.
Fadaei J, Pourkiani. M. (2017). Designing a model for developing a policy for reforming and improving the administrative system (case study: National Gas Company of Iran). Journal of Public Policy in Management, Year 9, No. 3
FitzGerald.C, O’Malley.E, O’Brion.D (2019). Policy success/ policy failure: A framework for understanding policy choice, Administration, vol. 67, no. 2, pp. 1–24, DOI: 10.2478/admin-2019-0011
Ghasemi, V. (2010). Structural Equation Modeling in Social Research Using Amos Graphics, Tehran, Sociologists Publications, first edition.
Gunstone A. (2008) Reconciliation and Australian indigenous health in the 1990s: a failure of public policy. Journal of Bioethical Inquiry; 5(4): 25163. DOI: 10.1007/s11673-008-9115-4.
Hajipour. I, Forouzandeh. Danaiifard L H and A. Fani. (2015). Designing a pathology model of public policy implementation in Iran, Military Management Quarterly, Year 15, Summer 2015, No. 58.
Hope KR. (2016). Development in the third world: from policy failure to policy reform. Routledge; 224. DOI: 10.4324/9781315285498.
Hill, M., & Varone, F. (2014). The public policy processes. Routledge.
Hudson, B. D Hunter & S Peckham. (2019). Policy failure and the policy-implementation gap: can policy support programs help? Policy Design and Practice, DOI:10.1080/25741292.2018.1540378
Howlett, M., Ramesh.M (2003). Studying public policy: Policy cycles and policy subsystems (Vol. 3). Oxford University Press
Huang, T. T., Cawley, J. H., Ashe, M., Costa, S. A., Frerichs, L. M., Zwicker, L. & Kumanyika, S. K. (2015). Mobilization of public support for policy actions to prevent obesity. The Lancet, 385(9985), 2422-2431.
Iyanda K, A, Bello S D (2016). Problems and Challenges of Policy Implementation for National Development, Research on Humanities and Social Sciences, Vol.6, No.15.
Kamali.Y, Sheikhzadeh. S., Ahmadinejad. F. (2019). Implementation of public policies; Providing criteria for the successful implementation of policies, public policy, volume 6, number 2, summer, pp: 235-275.
Kay A, Boxall AM. (2015). Success and failure in public policy: twin imposters or avenues for reform? Selected evidence from 40 years of health‐care reform in Australia. Australian Journal of Public Administration, 74(1): 33-41. DOI: 10.1111/1467-8500.12135.
Kiernan. F. (2019). Public policy failure in healthcare: The effect of salary reduction for new entrant consultants on recruitment in public hospitals, Administration, vol. 67, no 2, pp: 95-112, DOI: 10.2478/admin-2019-0015
Khlid, H.M. (2008). Policy Implementation Models: The case of library and documentation service in Pakistan 1998-2008. New Library World, 102 (1162).
Kostka, G. (2014). Barriers to the implementation of environmental policies at the local level in China, s.l.: World Bank
Majidpur. M, Namdarian. L. (2014). Identifying obstacles to the implementation of the country’s science and technology policy documents, Innovation Management Journal - Volume 4, Number 4 - Serial Number 14, Winter.
Makinde T. (2005). Problem of policy implementation in developing nations: The Nigerian experience, J. SOC. Sci., 11(1): 63-69.
Masoumi Z, Sanei M, Hemtian H. (2017). Presenting a model of effective implementation of health system policies. Management Strategies in the Health System, 4 (2): 125-135
McConnell. A (2016). A public policy approach to understanding. the nature and causes of foreign policy failure, Journal of European Public Policy, DOI:10.1080/13501763.2015.1127278.
Mohammadzadeh Sultanmoradi. Eh, Faizi. I, Gramipour. M. and Yadollahi. (2018) Explanation and Pathology of the Current Model of Public Administration in Iran, Public Administration Journal, Volume 11, Number 1, pp: 1-26
Moghadspour, S, Danai Fard, H, and Kardanaij, E. (2012). Analyzing the key factors in the failure of some public policies in J.A. Iran: A study of the country’s tax policies. Organizational Culture Management, 11(1(27)), 33-68. SID. https://sid.ir/paper/491855/fa
Mousavi M, Akbari M, Mohammadi H S, Ahmadi V (2017). Study and Analysis of Welfare Development Indicators in Islamic Countries, Iranian Journal of Social Development Studies, Volume 9, Number 4 (Series 36), pp: 53-68.
Naeimaei B, Shakouri A. (2017). A Study on Challanges and Limitations of Implementation of the Comprehensive Welfare System and Social Security in Iran. refahj. 16(63), 9-52.
O’Toole LJ. (1986) Rational Choice and Policy Implementation: Implications for Interorganizational Network Management. The American Review of Public Administration,25(1):43-57. doi:10.1177/027507409502500103
Palumbo D. J., D. J Calista. (1990) Implementation and Policy Process: Opening up the black box; Greenwood Press Inc. USA.
Pourkiani, M, S Salajeghe and Zarepour Nasirabadi, F (2014). Pathology of Policy Making towards the Improvement of Public Sector Management: Case study: Public Service Management Law, Research Journal of Recent Sciences, Vol. 3(6), and 132-141.
Qolipour, R E, Danai Fard, H, Zarei M, H, Jandaghi, Gh, Fallah, M R. (2010). Providing a model for the implementation of industrial policies, a case study in Qom province, Organizational Culture Management, Volume 9, Number 2 (consecutive pp. 103 to 130).
Rahnavard, Farajollah and Fazlollahi, Mahdi, 2014, Identifying the factors preventing the implementation of public policies: a case study of Iran’s Industrial Development and Modernization Organization, the first international conference on management and accounting with a value creation approach, Tehran, https:// civilica.com/doc/374167
Sabatier P , Mazmanian D (1980) THE IMPLEMENTATION OF PUBLIC POLICY: A FRAMEWORK OF ANALYSIS, Volume8, Issue4, Pages 538-560
Sanai Aalam. F, Alwani. S M (2017) Pathology of design and the implementation of the tax system transformation bill from the perspective of policymaking (case study: Tax Affairs Organization), Quarterly Journal of General Policymaking in Management, 9th year, number 29, Spring
Thomann. E, Nadine v E, L Tummers, (2018). The Necessity of Discretion: A Behavioral Evaluation of Bottom-Up Implementation Theory, Journal of Public Administration Research and Theory, Volume 28, Issue 4, October, Pages 583–601, https://doi.org/10.1093/jopart/muy024
Tummers. L, Bekkers. V.J.J.M, s. Bram (2012). Policy Alienation of Public Professionals: A Comparative Case Study of Insurance Physicians and Secondary School Teachers, International Journal of Public Administration 35(4):259-271. DOI: 10.1080/01900692.2012.651413
Tummers. L. (2012). Policy Alienation of Public Professionals: The Construct and Its Measurement, Public Administration Review 72(4):516-525. DOI: 10.2307/41506802
Tummers. L, Bekkers. (2014) Policy implementation, street-level bureaucracy, and the importance of discretion, Public Management Review 16 (4), 527-547
Pressman, J., & Wildavsky, A. (1973, 1984). Implementation. Berkeley, CA: University of Cal Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199457526.001.0001
Vahdati.H, Montazeri Najafabadi. R (2019). Diagnosing the complications of implementing government policies in Iran’s universities of medical sciences with Shannon’s entropy approach, Management Strategies in the Health System, No. 35, pp. 209-226.
Van Meter DS, Van Horn CE. (1975) the Policy Implementation Process: A Conceptual Framework. Administration & Society.; 6(4):445-488. doi:10.1177/009539977500600404
Vaezi, R, Sharifzadeh, F, and Mohammadi, M. (2014). Identification and prioritization of public policy evaluation models. Iranian Management Sciences, 10(40), 1-21. SID. https://sid.ir/paper/130403/fa
Zhu Y. (2010) Target groups’ views and policy implementation: lessons from Guiyang’s housing monetarization reform. Politics & Policy, 38(4): 817-41. DOI: 10.1111/j.1747-1346.2010.00259. x.
Abualrub, R.F., & Foudeh, F.N. (2017). Jordanian nurses’ involvement in health policy: perceived benefits and barriers. International Nursing Review, 64(1), 13-21. DOI: 10.1111/inr.12249.
Ahadzadeh. A, Sayadshirkash.S and Jamshidi Avanki. M (2020). Identify the factors affecting the implementation of public policies in the Ministry of Energy. Scientific-Research Quarterly of Public Policy. Volume 7, Number 1, Spring. pp.: 79-96.
Anderson, E.J. (2011). Public policy making: an introduction. seventh edition. Boston, Wads worth publishing.
Akreman, J., et al. (2011). How to manage barriers to formation and implementation of policy pakages in transport. Optimal policies for Transport in Combination.
Andrews. M (2018). Public policy failure: How often? And what is failure, anyway. A Study of World Bank Project Performance, CID Faculty Working Paper No. 344, working papers Center for international Development at Harvard University
Asadi, M, Pikani H, Mehraban, and Rashidpour, A. (2016). A model for the effective implementation of public policies in the Ministry of Economic Affairs and Finance (case study: Customs of the Islamic Republic of Iran). Public Administration, 9(4), 591-614. SID. https://sid.ir/paper/139902/fa
Arabi, S M and Rizki Rostami, A R. (2004). pathology of the implementation of industrial policies in the country, the third international management conference, Tehran, https://civilica.com/doc/65987
Bagheri Miyab, Sh, and Bagheri, M. (2011). Alignment requirements of policy-making and executive institutions in the cultural policy process of chastity and hijab. Iranian Cultural Research, 5(3 (series 19)), 31-45. SID. https://sid.ir/paper/136861/fa
Baghernejad, P, Tahirpour Kalantari, H, Bahrami, H. (2017). model of successful policy implementation Supporting knowledge-based companies and institutions in Iran, Quarterly Journal of Innovation Management in Organizations Defense, first year, number 2, winter, pp. 1-26
Copeland C, V and Wexler, S (1995). Policy Implementation in Social Welfare: A Framework for Analysis, The Journal of Sociology & Social Welfare: Vol. 22: ISS. 3, Article 4. Available at: https://scholarworks.wmich.edu/jssw/vol22/iss3/4
Compton ME, Hart PT. (2019). Looping to success (and failure): second-order mechanisms and policy outcomes. Making Policies Work; 23: 210-191. DOI: 10.4337/9781788118194.00021.
Daneshfard, K and Aramesh, K (2014). Policy Challenges in the General Policy Making Process, National Conference on New Approaches in Management, Economics and Accounting, Mazandaran.
DeHart-Davis, L., & Pandey, S. K. (2005). Red tape and public employees: Does perceived rule dysfunction alienate managers? Journal of Public Administration Research and Theory, 15(1), 133-148
DeLeon, P., & DeLeon, L. (2002). What Ever Happened to Policy Implementation? An Alternative Approach. Journal of Public Administration Research and Theory: J-PART, 12(4), 467-492. Retrieved October 22, http://www.jstor.org/stable/3525857
Ebrahimi, M (2015). A Look at Social Welfare Research in Iran, Social Security Quarterly, Year 13, No. 4.
Elmore RF. (1979) backward mapping: implementation research and policy decisions. Political Science Quarterly; 94(4): 601-16. DOI: 10.2307/2149628.
Exadaktylos T, Zahariadis N. (2014). Quid pro quo: political trust and policy implementation in Greece during the age of austerity. Politics & Policy; 42(1): 160-83. DOI: 10.1111/polp.12058.
Evans, S (2016). What should social welfare seek to achieve? Applying the capability approach, ETHICS AND SOCIAL WELFARE, trading as Taylor & Francis Group.
Fadaei J, Pourkiani. M. (2017). Designing a model for developing a policy for reforming and improving the administrative system (case study: National Gas Company of Iran). Journal of Public Policy in Management, Year 9, No. 3
FitzGerald.C, O’Malley.E, O’Brion.D (2019). Policy success/ policy failure: A framework for understanding policy choice, Administration, vol. 67, no. 2, pp. 1–24, DOI: 10.2478/admin-2019-0011
Ghasemi, V. (2010). Structural Equation Modeling in Social Research Using Amos Graphics, Tehran, Sociologists Publications, first edition.
Gunstone A. (2008) Reconciliation and Australian indigenous health in the 1990s: a failure of public policy. Journal of Bioethical Inquiry; 5(4): 25163. DOI: 10.1007/s11673-008-9115-4.
Hajipour. I, Forouzandeh. Danaiifard L H and A. Fani. (2015). Designing a pathology model of public policy implementation in Iran, Military Management Quarterly, Year 15, Summer 2015, No. 58.
Hope KR. (2016). Development in the third world: from policy failure to policy reform. Routledge; 224. DOI: 10.4324/9781315285498.
Hill, M., & Varone, F. (2014). The public policy processes. Routledge.
Hudson, B. D Hunter & S Peckham. (2019). Policy failure and the policy-implementation gap: can policy support programs help? Policy Design and Practice, DOI:10.1080/25741292.2018.1540378
Howlett, M., Ramesh.M (2003). Studying public policy: Policy cycles and policy subsystems (Vol. 3). Oxford University Press
Huang, T. T., Cawley, J. H., Ashe, M., Costa, S. A., Frerichs, L. M., Zwicker, L. & Kumanyika, S. K. (2015). Mobilization of public support for policy actions to prevent obesity. The Lancet, 385(9985), 2422-2431.
Iyanda K, A, Bello S D (2016). Problems and Challenges of Policy Implementation for National Development, Research on Humanities and Social Sciences, Vol.6, No.15.
Kamali.Y, Sheikhzadeh. S., Ahmadinejad. F. (2019). Implementation of public policies; Providing criteria for the successful implementation of policies, public policy, volume 6, number 2, summer, pp: 235-275.
Kay A, Boxall AM. (2015). Success and failure in public policy: twin imposters or avenues for reform? Selected evidence from 40 years of health‐care reform in Australia. Australian Journal of Public Administration, 74(1): 33-41. DOI: 10.1111/1467-8500.12135.
Kiernan. F. (2019). Public policy failure in healthcare: The effect of salary reduction for new entrant consultants on recruitment in public hospitals, Administration, vol. 67, no 2, pp: 95-112, DOI: 10.2478/admin-2019-0015
Khlid, H.M. (2008). Policy Implementation Models: The case of library and documentation service in Pakistan 1998-2008. New Library World, 102 (1162).
Kostka, G. (2014). Barriers to the implementation of environmental policies at the local level in China, s.l.: World Bank
Majidpur. M, Namdarian. L. (2014). Identifying obstacles to the implementation of the country’s science and technology policy documents, Innovation Management Journal - Volume 4, Number 4 - Serial Number 14, Winter.
Makinde T. (2005). Problem of policy implementation in developing nations: The Nigerian experience, J. SOC. Sci., 11(1): 63-69.
Masoumi Z, Sanei M, Hemtian H. (2017). Presenting a model of effective implementation of health system policies. Management Strategies in the Health System, 4 (2): 125-135
McConnell. A (2016). A public policy approach to understanding. the nature and causes of foreign policy failure, Journal of European Public Policy, DOI:10.1080/13501763.2015.1127278.
Mohammadzadeh Sultanmoradi. Eh, Faizi. I, Gramipour. M. and Yadollahi. (2018) Explanation and Pathology of the Current Model of Public Administration in Iran, Public Administration Journal, Volume 11, Number 1, pp: 1-26
Moghadspour, S, Danai Fard, H, and Kardanaij, E. (2012). Analyzing the key factors in the failure of some public policies in J.A. Iran: A study of the country’s tax policies. Organizational Culture Management, 11(1(27)), 33-68. SID. https://sid.ir/paper/491855/fa
Mousavi M, Akbari M, Mohammadi H S, Ahmadi V (2017). Study and Analysis of Welfare Development Indicators in Islamic Countries, Iranian Journal of Social Development Studies, Volume 9, Number 4 (Series 36), pp: 53-68.
Naeimaei B, Shakouri A. (2017). A Study on Challanges and Limitations of Implementation of the Comprehensive Welfare System and Social Security in Iran. refahj. 16(63), 9-52.
O’Toole LJ. (1986) Rational Choice and Policy Implementation: Implications for Interorganizational Network Management. The American Review of Public Administration,25(1):43-57. doi:10.1177/027507409502500103
Palumbo D. J., D. J Calista. (1990) Implementation and Policy Process: Opening up the black box; Greenwood Press Inc. USA.
Pourkiani, M, S Salajeghe and Zarepour Nasirabadi, F (2014). Pathology of Policy Making towards the Improvement of Public Sector Management: Case study: Public Service Management Law, Research Journal of Recent Sciences, Vol. 3(6), and 132-141.
Qolipour, R E, Danai Fard, H, Zarei M, H, Jandaghi, Gh, Fallah, M R. (2010). Providing a model for the implementation of industrial policies, a case study in Qom province, Organizational Culture Management, Volume 9, Number 2 (consecutive pp. 103 to 130).
Rahnavard, Farajollah and Fazlollahi, Mahdi, 2014, Identifying the factors preventing the implementation of public policies: a case study of Iran’s Industrial Development and Modernization Organization, the first international conference on management and accounting with a value creation approach, Tehran, https:// civilica.com/doc/374167
Sabatier P , Mazmanian D (1980) THE IMPLEMENTATION OF PUBLIC POLICY: A FRAMEWORK OF ANALYSIS, Volume8, Issue4, Pages 538-560
Sanai Aalam. F, Alwani. S M (2017) Pathology of design and the implementation of the tax system transformation bill from the perspective of policymaking (case study: Tax Affairs Organization), Quarterly Journal of General Policymaking in Management, 9th year, number 29, Spring
Thomann. E, Nadine v E, L Tummers, (2018). The Necessity of Discretion: A Behavioral Evaluation of Bottom-Up Implementation Theory, Journal of Public Administration Research and Theory, Volume 28, Issue 4, October, Pages 583–601, https://doi.org/10.1093/jopart/muy024
Tummers. L, Bekkers. V.J.J.M, s. Bram (2012). Policy Alienation of Public Professionals: A Comparative Case Study of Insurance Physicians and Secondary School Teachers, International Journal of Public Administration 35(4):259-271. DOI: 10.1080/01900692.2012.651413
Tummers. L. (2012). Policy Alienation of Public Professionals: The Construct and Its Measurement, Public Administration Review 72(4):516-525. DOI: 10.2307/41506802
Tummers. L, Bekkers. (2014) Policy implementation, street-level bureaucracy, and the importance of discretion, Public Management Review 16 (4), 527-547
Pressman, J., & Wildavsky, A. (1973, 1984). Implementation. Berkeley, CA: University of Cal Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199457526.001.0001
Vahdati.H, Montazeri Najafabadi. R (2019). Diagnosing the complications of implementing government policies in Iran’s universities of medical sciences with Shannon’s entropy approach, Management Strategies in the Health System, No. 35, pp. 209-226.
Van Meter DS, Van Horn CE. (1975) the Policy Implementation Process: A Conceptual Framework. Administration & Society.; 6(4):445-488. doi:10.1177/009539977500600404
Vaezi, R, Sharifzadeh, F, and Mohammadi, M. (2014). Identification and prioritization of public policy evaluation models. Iranian Management Sciences, 10(40), 1-21. SID. https://sid.ir/paper/130403/fa
Zhu Y. (2010) Target groups’ views and policy implementation: lessons from Guiyang’s housing monetarization reform. Politics & Policy, 38(4): 817-41. DOI: 10.1111/j.1747-1346.2010.00259. x.
نوع مطالعه: اصیل |
موضوع مقاله:
رفاه اجتماعی
دریافت: 1400/8/15 | پذیرش: 1402/2/20 | انتشار: 1402/5/24
دریافت: 1400/8/15 | پذیرش: 1402/2/20 | انتشار: 1402/5/24
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه رفاه اجتماعی
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خ کودکیار، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ساختمان فارابی
تلفن دفتر نشریه: 02171732851
وب سایت: http://refahj.uswr.ac.ir
ایمیل: refahj@uswr.ac.ir
