دوره 19، شماره 74 - ( 8-1398 )
جلد 19 شماره 74 صفحات 418-369 |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده: (4197 مشاهده)
مقدمه: دستاوردهای مورد انتظار از برنامه‌ریزی شهری در ایران، با وجود سابقه طولانی آن، تحقق‌نیافته و بازتاب رفاهی آن در زندگی شهروندان مشهود نیست؛ حتی جدیدترین روش‌های برنامه‌ریزی شهری که اغلب بر الگوهای مشارکتی نیز مبتنی هستند، پاسخگوی نیاز شهروندان نبوده است. تحقق نیافتن این برنامه‌ها متأثر از عوامل متعددی است که مشارکت‌گریزیِ ناشی از الگوهای رفتاری شهروندان، ازجمله موانع مهمِ آن تلقی می‌شود. هدف پژوهش، شناسایی موانع اجتماعی-رفتاری عدم استقبال ساکنان شهرها از رویکردهای مشارکتی، با تأکید بر محله تاریخی بُلاغی قزوین است.
روش: پارادایم این پژوهش تفسیرگرایی است؛ این‌گونه از شناخت‌شناسی نیازمند فنون «کیفی» در فرایند پژوهش است تا مفاهیم موردبررسی که عمدتا ماهیت ذهنی دارند، به نحو مناسب‌تری موردسنجش قرار گیرند؛ لذا تکنیک مورداستفاده در گردآوری داده‌ها از طریق «مصاحبه عمیق» با 20 نفر از ساکنان محله بلاغی قزوین بوده است.
یافته‌ها: این پژوهش منجر به تولید فهرستی شامل حدوداً 70 مانع در مسیر مشارکت در یک دسته‌بندی 14 گانه، برخاسته از الگوهای رفتاری شهروندان با ریشه‌های عمدتاً فرهنگی-تاریخی شده است. همچنین در یک بررسی تطبیقی، مشخص شد که استفاده از الگوی برنامه‌ریزی محله‌ای دارایی‌محور در پروژه محله یاری ایران (میا)، به‌شرط فراهم کردن زیرساخت‌ها، می‌تواند حدود 35 تا 40 درصد از موانع مشارکت ناشی از الگوهای رفتاری ساکنان محله بلاغی را حذف کند.
بحث: بازنگری و مناسب‌سازی فرایند برنامه‌ریزی مشارکت‌مبنا، از طریق ارتقای شناخت نسبت به وضعیت موجود جامعه شهری ایران و با در نظر داشتن الگوهای رفتاری شهروندان امری ضروری است؛ رفتارهایی که عمدتا ماهیت واکنشی دارد و در ساختاری پیچیده و آمیخته با سیاست‌های حاکمیت، نیازمند ریشه‌یابی و تدوین الگوهای برنامه‌ریزی مناسب است. تجربه نشان داده است که استفاده از مدل‌های مشارکت‌مبنا به تقلید از جوامع غربی، نمی‌تواند پاسخگوی امر مشارکت در برنامه‌های توسعه شهری ایران باشد.
روش: پارادایم این پژوهش تفسیرگرایی است؛ این‌گونه از شناخت‌شناسی نیازمند فنون «کیفی» در فرایند پژوهش است تا مفاهیم موردبررسی که عمدتا ماهیت ذهنی دارند، به نحو مناسب‌تری موردسنجش قرار گیرند؛ لذا تکنیک مورداستفاده در گردآوری داده‌ها از طریق «مصاحبه عمیق» با 20 نفر از ساکنان محله بلاغی قزوین بوده است.
یافته‌ها: این پژوهش منجر به تولید فهرستی شامل حدوداً 70 مانع در مسیر مشارکت در یک دسته‌بندی 14 گانه، برخاسته از الگوهای رفتاری شهروندان با ریشه‌های عمدتاً فرهنگی-تاریخی شده است. همچنین در یک بررسی تطبیقی، مشخص شد که استفاده از الگوی برنامه‌ریزی محله‌ای دارایی‌محور در پروژه محله یاری ایران (میا)، به‌شرط فراهم کردن زیرساخت‌ها، می‌تواند حدود 35 تا 40 درصد از موانع مشارکت ناشی از الگوهای رفتاری ساکنان محله بلاغی را حذف کند.
بحث: بازنگری و مناسب‌سازی فرایند برنامه‌ریزی مشارکت‌مبنا، از طریق ارتقای شناخت نسبت به وضعیت موجود جامعه شهری ایران و با در نظر داشتن الگوهای رفتاری شهروندان امری ضروری است؛ رفتارهایی که عمدتا ماهیت واکنشی دارد و در ساختاری پیچیده و آمیخته با سیاست‌های حاکمیت، نیازمند ریشه‌یابی و تدوین الگوهای برنامه‌ریزی مناسب است. تجربه نشان داده است که استفاده از مدل‌های مشارکت‌مبنا به تقلید از جوامع غربی، نمی‌تواند پاسخگوی امر مشارکت در برنامه‌های توسعه شهری ایران باشد.
نوع مطالعه: اصیل |
موضوع مقاله:
توسعه شهری و رفاه اجتماعی
دریافت: 1397/12/24 | پذیرش: 1398/7/14 | انتشار: 1398/10/28
دریافت: 1397/12/24 | پذیرش: 1398/7/14 | انتشار: 1398/10/28
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |