این مقاله با استفاده از نظریه توسعه «برینگتون مور» و نظریه اهداف و وسایل «رابرت مرتون»، به بررسی ایدئولوژی‌های حاکم بر برنامه اول و دوم توسعه، برای نشان دادن میزان ناهمخوانی میان اهداف و وسایل و تناقض ایدئولوژیک در این دو برنامه می‌پردازد. برای این منظور ابتدا اصول سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ایدئولوژی‌های لیبرالیسم و سوسیالیسم بیان شده و پس از آن، تحلیل محتوای هدفهای کلی (اهداف غایی)‌، خط مشی‌ها (اهداف واسط) و تبصره‌ها (وسایل) در دو برنامه، با روش تمام شماری، انجام شده است. نتایچ نشان می‌دهند که در دو برنامه، اهداف بیشتر سوسیالیستی و وسایل بیشتر لیبرالیستی بوده‌اند. همچنین میزان ناهمخوانی بین اهداف و وسایل در برنامه دوم کمتر از برنامه اول بوده است.